HPON18 – Onderzoek opzetten
Samenvatting
Les 1: Oriëntatie op onderzoek
• Wat is onderzoek?
Onderzoek is het verzamelen van informatie om van tevoren geformuleerde vragen op
een methodologisch verantwoorde manier te beantwoorden.
Als er aan deze drie voorwaarden wordt voldaan, noemen we het wetenschappelijk
onderzoek.
• Waarom is onderzoek nodig?
Om oorzaken na te gaan en eventuele verbeteringen toe te kunnen passen.
Fundamenteel
Onderzoek
Praktijkgericht
Fundamenteel onderzoek: ontwikkelen modellen en theorieën.
- Bijvoorbeeld: economisch groeimodel, meten competentieontwikkeling,
elektriciteit geleidende plastics, aardappeleiwit, perceptie welzijn.
Praktijkgericht onderzoek: praktijkvragen beantwoorden
- Bijvoorbeeld: beslissing, beleid, advies, verklaring voor veranderingen of
verschillen.
• Wanneer is onderzoek nodig?
Als je het antwoord niet gelijk kunt vinden.
Mindmap → brainstormen, aanvullen met literatuur, ordenen van onderwerpen uit literatuur
(hoofd- en subonderwerpen, oorzaak en gevolg)
Waarom? → Ideeën opdoen, geeft overzicht, afbakenen.
Planplaatje
Een planplaatje is een hulpmiddel voor de volgende onderdelen:
• Wat: welke invalshoek kies je
• Waarom: de relevantie
• Wat: kun je antwoord op je vraag geven
• Hoe: deelvragen en methode (hoofdvraag in stukjes knippen en per deelvraag een
methode = hoe je het onderzoek gaat doen)
,Les 2: Oriëntatie op artikel en rapport, beoordelen betrouwbaarheid bronnen:
Kenmerken van betrouwbare bronnen:
- Bevat bronvermeldingen
- Onderzoeksmethode is beschreven
- Geschreven is door een expert en getoetst is door andere expert (peer review)
- Uitgevers van wetenschappelijke artikelen → Elsevier (Science Direct), Springer,
Wiley
DOI = digital object identifier → hoort bij wetenschappelijk artikel.
Betrouwbare bronnen (referenties)
• Artikel uit tijdschrift (peer reviewed)
• PhD proefschrift
• Rapport van bekend onderzoeksinstituut
• Conference proceedings; paper presented at scientific conference
• Hoofdstuk uit een boek met meerdere auteurs en een redactie (‘editor’)
• CBS/Eurostat (= niet peer reviewed)
Waarom bronnen?
In je rapport nodig om:
- Onderbouwen van wat je schrijft (je uitgangspunt, standpunt, mening)
(je refereert naar deze bronnen: referenties)
- Bestaande kennis gebruiken
Maar ook:
- Ideeën opdoen
- Vertrouwd raken met onderwerp (zonder dat je alle referenties gaat noemen in
tekst/literatuurlijst.
Vooronderzoek doen
Waarom vooronderzoek doen?
• Om je onderzoek voor te bereiden
o Vraag (van bedrijf) is meestal nog vaag: gewenste antwoord vaag.
o Duidelijk maken dat antwoord nog niet bekend is
o Afbakenen onderzoek
o Komen tot een hoofdvraag en deelvragen
o Bepalen hoe het onderzoek wordt gedaan
o Schrijven makkelijker maken
‘Het overgrote deel van de schrijfproblemen zijn terug te voeren op een onvoldoende
uitgewerkt (scriptie)plan: onderwerpen zijn onvoldoende afgebakend, hoofdvragen niet
precies genoeg geformuleerd en deelvragen passen niet goed bij de hoofdvraag. Hierdoor
ontstaan grote problemen bij de ‘compositie’ van een samenhangend verhaal.’
Structuur vooronderzoek
Hoofdstuk 1: inleiding
- Breder kader van het onderwerp
o Onderwerp
o Ontwikkelingen
o Relevantie
- Theoretisch kader en knowledge gap
o Theoretisch kader (wat is bekend)
o Knowledge gap (handelingsprobleem)
o Hoofd- en deelvragen
o Doelstelling
Hoofdstuk 2: Aanpak of Materiaal en Methode (→ schrijven in toekomende tijd)
Bronnenlijst (APA stijl)
,Begrippen
• Breder kader: context (waar speelt het zich af)
• Relevantie: voor wie en waar is dit belangrijk (wie ligt er wakker van)
• Theoretisch kader: wat is bekend
• Knowledge gap: wat is niet bekend
• Doelstelling: waarom je het onderzoek doet (wat wil je uiteindelijk bereiken)
Vooronderzoek doen: hoe doe je dat?
- Lezen literatuur (verbreding)
- Helder maken knowledge gap (versmalling)
- Vraag (probleem) helder maken (versmalling)
- Terugkoppeling met opdrachtgever
Literatuur zoeken: zoekplan maken
1. (Concept) hoofdvraag en deelvragen opstellen
2. Afbakenen onderwerp (bijv. plaats, periode, taal, vakgebied)
3. Oriënteren (basisinformatie opzoeken in naslagwerken)
4. Zoekwoorden bedenken (incl. synoniemen, Nederlands en Engels)
5. Info zoeken (bibliotheek, databanken, zoekmachines)
6. Informatie selecteren en beoordelen op betrouwbaarheid en relevantie (auteur
deskundig? Is bron actueel? Relevant voor je onderzoek?)
Vooronderzoek: hulpmiddel: nadenken oorzaak en gevolg
Wat heeft met je onderwerp te maken en op welke manier?
Structuur van een wetenschappelijk artikel
• Abstract (samenvatting)
• Introduction (huidige stand van zaken)
• Material and methods
• Results
• Discussion
• Conclusions
• Acknowledgement
• References (literatuurlijst)
Structuur afstudeerwerkstuk
• Titel pagina
• Voorwoord (aanleiding, doelgroep, leeswijzer, dankbetuiging)
• Inhoudsopgave
• Samenvatting (summary)
1. Inleiding
2. Materiaal en methoden
3. Resultaten
4. Discussie
5. Conclusie & aanbevelingen (evt. apart)
• Referenties (= literatuurlijst)
• (eventuele dankbetuiging)
• Bijlagen (eventueel aparte bladzijdenummering)
, Les 3: Mini-onderzoek en bronnen
Verwijzen naar bronnen:
• In je tekst: maakt duidelijk wat je eigen werk is en wat van anderen
• Maakt duidelijk welke bronnen je hebt gebruikt
• Zo kan de lezer in dezelfde bron zoeken
• Voorkomt plagiaat
• Refereer naar de originele auteur!
Referenteis zoeken + vinden: key words
Key words zijn sleutelwoorden (= zoektermen)
- Begin met de key words die je kent
- Kijk welke key words in de artikelen worden gebruikt
- Combineer key words
Eerst basisinformatie opzoeken in naslagwerken (wikipedia, woordenboeken, etc.)
Let op het volgende:
- Gebruik afkortingen én uitgeschreven begrippen (geen zinnen!)
- Gebruik enkelvoud én meervoud
- Gebruik nauwere zoektermen bij teveel ‘hits’
- Gebruik bredere zoektermen bij geen ‘hits’
Gebruik de juiste spelling. Gebruik vooral Engels, maar vergeet niet Nederlands, Duits of een
andere taal. Belangrijk om ook synoniemen te zoeken.
Referenties zoeken + vinden: wetenschappelijke databanken
Intranet – mediatheek – databanken
• Science Direct (van Elsevier)
• Springer
• Wiley
Deze drie databanken (voor extern gebruik) bevatten andere tijdschriften, dus allemaal
doorzoeken.
Referenties zoeken + vinden
• Referenties zoeken is een creatief proces
• Probeer niet om dat in één keer te doen
• Vaker zoeken en verbetert je referentielijst; je krijgt meer referenties en je kunt beter
selecteren.
• Gebruik meerdere bronnen en meerdere auteurs
• Beslis welke database het meest geschikt is
Methode
• Backward citation (sneeuwbalmethode)
o Gebruik de literatuurlijst van gevonden toepasselijke literatuur
o Gebruik de key words van gevonden toepasselijke literatuur
• Forward citation (referentiemethode)
o Gebruik artikelen dat het gevonden artikel citeren
Wanneer genoeg referenties?
- Als je vraag is beantwoord
- Als je 2 verschillende referenties hebt met hetzelfde antwoord
- Jij beslist, plus je zult nooit alle artikelen hebben, maar je MOET de belangrijkste
hebben.
Referenties zijn recent als ze < 10 jaar oud zijn.