Toegepast financieel management voor vrijetijd, toerisme en hotel
Inhoudsopgave
Hoofdstuk 1, Balans................................................................................................................ 3
1.1 Inleiding......................................................................................................................... 3
1.2 Eigen vermogen............................................................................................................. 3
1.3 De vermogensvergelijking..............................................................................................4
1.4 De liquiditeitsbalans.......................................................................................................4
1.5 De balans en de rechtsvorm..........................................................................................5
1.6 De winstverdeling bij vennootschap onder firma (Vof)...................................................5
1.7 De winstverdeling bij de besloten vennootschap (BV)...................................................6
1.8 Begrippen in dit hoofdstuk.............................................................................................7
1.9 Formules...................................................................................................................... 10
Hoofdstuk 2, Exploitatiebegroting..........................................................................................11
2.1 Inleiding....................................................................................................................... 11
2.2 Kostenindelingen......................................................................................................... 11
2.3 Het exploitatieoverzicht is exclusief Btw......................................................................13
2.4 Voorraadkosten...........................................................................................................13
2.5 Afschrijvingskosten......................................................................................................14
2.6 Rentekosten................................................................................................................14
2.7 Begrippen in dit hoofdstuk...........................................................................................15
2.8 Formules...................................................................................................................... 18
Hoofdstuk 3, Liquiditeitsbegroting.........................................................................................19
3.1 Inleiding....................................................................................................................... 19
3.2 Inkomsten en uitgaven.................................................................................................19
3.3 Liquiditeitsbegroting.....................................................................................................20
3.4 Begrippen in dit hoofdstuk...........................................................................................21
3.5 Formules...................................................................................................................... 21
Hoofdstuk 4, De investeringsanalyse....................................................................................22
4.1 Inleiding....................................................................................................................... 22
4.2 Investeren en kasstroom..............................................................................................22
4.3 Terugverdientijd (TVT).................................................................................................23
4.4 Gemiddelde rendementsmethode (GRM) of Return on investment (ROI)....................23
4.5 Netto contante waarde (NCW).....................................................................................24
4.6 Begrippen in dit hoofdstuk...........................................................................................25
4.7 Formules...................................................................................................................... 27
Hoofdstuk 5, Offerte.............................................................................................................. 28
5.1 Inleiding....................................................................................................................... 28
1
, Toegepast financieel management voor vrijetijd, toerisme en hotel
5.2 Directe kosten.............................................................................................................. 28
5.3 Indirecte kosten...........................................................................................................28
5.4 Opslagmethode...........................................................................................................29
5.5 De kostenplaatsenmethode.........................................................................................29
5.6 Integrale en differentiële kostprijs................................................................................29
5.7 Begrippen in dit hoofdstuk...........................................................................................30
5.8 Formules...................................................................................................................... 31
Hoofdstuk 6, Capaciteit en bezetting.....................................................................................32
6.1 Inleiding....................................................................................................................... 32
6.2 Capaciteit en bezettingsgraad.....................................................................................32
6.3 Bezettingsresultaat......................................................................................................32
6.4 Verkoopresultaat (transactieresultaat).........................................................................33
6.5 Seizoenmatigheid (rationele- en irrationele overcapaciteit)..........................................33
6.6 Gelijktijdige capaciteit en volgtijdelijke capaciteit.........................................................33
6.7 Maximale capaciteit en rationele overcapaciteit...........................................................33
6.8 Irrationele overcapaciteit..............................................................................................33
6.9 Begrippen in dit hoofdstuk...........................................................................................34
6.10 Formules....................................................................................................................36
Hoofdstuk 7, Break-even analyse..........................................................................................37
7.1 Inleiding....................................................................................................................... 37
7.2 Kostenstructuur............................................................................................................37
7.3 Contributiemarge......................................................................................................... 37
7.4 Break-even analyse (methode 1).................................................................................38
7.5 Veiligheidsmarge.........................................................................................................38
7.6 Break-even analyse (methode 2).................................................................................38
7.7 Begrippen in dit Hoofdstuk...........................................................................................39
7.8 Formules...................................................................................................................... 40
“Alle begrippen in deze samenvatting zijn blauwgekleurd (op
uitzondering van koppen). Deze kan je terugvinden met een uitgebreide
uitleg in de begrippenlijst aan het einde van ieder hoofdstuk. Hier staan
ook alle formules weergegeven”
2
, Toegepast financieel management voor vrijetijd, toerisme en hotel
HOOFDSTUK 1, BALANS
1.1 Inleiding
“De balans is een momentopname van de bezittingen en schulden van de onderneming.”
- Bovenaan de balans staat altijd een bepaalde datum.
Het is onderverdeeld in twee delen:
Investeringsbegroting Financieringsbegroting
- De activa - De passiva
- De bezittingen - De schulden
- De debetzijde - De creditzijde
Let op: wat de onderneming huurt of leaset is geen bezitting en staat ook niet op de balans.
1.2 Eigen vermogen
Uit een balans blijkt hoeveel op een bepaald moment de waarde is van de bezittingen van de
onderneming, hoeveel schulden de onderneming heeft en hoe groot het eigen vermogen van
de onderneming is. De balans is altijd in evenwicht.
Activa Passiva
- Vaste activa - Eigen vermogen
Gebouw - Lang vreemd vermogen
Inventaris Hypothecaire lening
Computers Banklening
- Vlottende activa - Kort vreemd vermogen
Voorraad Crediteuren
Debiteuren Te betalen belasting
Liquide middelen Bankkrediet in RC
Het eigen vermogen geeft aan hoe rijk de onderneming is (of niet!). Het eigen vermogen kan
negatief zijn (dit is niet goed).
Eigen vermogen=Totale activa−Totaal vreemd vermogen
Als het eigen vermogen terugbetaald moet worden aan de eigenaren, betekend dit het einde
van de organisatie. Het wordt ook wel permanent en risicodragend vermogen genoemd. De
schulden; het vreemd vermogen is tijdelijk en risicomijdend vermogen.
Vaste activa hebben een langere omlooptijd, zoals het gebouw, de inventaris en de
computers.
Vlottende activa zijn korter in een onderneming of maar voor één productiecyclus, zoals de
voorraden, debiteuren en liquide middelen.
3
, Toegepast financieel management voor vrijetijd, toerisme en hotel
1.3 De vermogensvergelijking
Het eigen vermogen begint met het geld dat de ondernemer zelf heeft ingebracht. Het eigen
vermogen kan veranderen: het kan groter worden bij winst, het kan kleiner worden door geld
uit de zaak te halen (privé-opnamen) of als je verlies maakt. Het eigen vermogen kan ook
berekend worden aan de hand van de onderstaande berekening, de vermogensvergelijking:
Eind eigen vermogen=Begin eigen vermogen+ Nettowinst −Privé opnamen
Nettowinst =Eind eigenvermogen−Begin eigen vermogen± Privé opnamenof stortingen
Deze berekening wordt vaak als controleberekening gebruikt bij een eenmanszaak, de
vennootschap onder firma (Vof) en besloten vennootschap (BV). Bij een BV zijn er geen
privé-opnamen.
De vermogensvergelijking geeft de normale situatie weer, waarbij een bepaald deel van de
winst in de zaak blijft en het eigen vermogen vergroot.
Lang vreemd vermogen (LVV) is vooral bankleningen en hypothecaire leningen. Als een
schuld na langer dan een jaar terugbetaald mag worden.
Kort vreemd vermogen (KVV) is vooral in de vorm van crediteuren en kredieten. Als een
schuld binnen een jaar terugbetaald moet worden.
Bij het berekenen en analyseren van kengetallen, zet je de beginbalans en de eindbalans
naast elkaar. Hiermee kan je de gemiddeldes van eigen vermogen, vreemd vermogen en
totaal vermogen berekenen. Met deze kengetallen bepaal je of dat het goed of slecht gaat
met een bedrijf. Zie samenvatting ‘Deel 2, toegepast financieel management voor vrijetijd,
toerisme en hotel’ voor het hoofdstuk kengetallen.
1.4 De liquiditeitsbalans
De liquiditeitsbalans ingedeeld naar afnemende omlooptijd; activa of passiva die lang in een
onderneming zijn staan bovenaan en de korte activa en passiva hieronder, zoals in 1.2 Eigen
vermogen is weergegeven.
Met behulp van de liquiditeitsbalans kan de (statische) liquiditeit van de onderneming
beoordeeld worden. Zie samenvatting ‘Deel 2, toegepast financieel management voor
vrijetijd, toerisme en hotel’ voor het hoofdstuk kengetallen.
4
, Toegepast financieel management voor vrijetijd, toerisme en hotel
1.5 De balans en de rechtsvorm
Eenmanszaa Vof BV NV Vereniging Stichting
k
Oprichting Vormvrij Vormvrij, bij Notariële akte Notariële akte Statuten Notariële akte
voorkeur
schriftelijk
Inschrijving Handelsregister Handelsregist Handelsregist Handelsregist Verenigingen- Stichtingen-
er er er register evt. register evt.
handelsregist handelsregist
er er
Kapitaal- Geen Geen Geen (€0,01) €45.000 Geen Geen
vereisten
Bestuur Eigenaar Vennoten Directie Directie Bestuur Bestuur
Andere Geen Geen AVA, evt. RvC AVA, evt. RvC Leden Geen
organen
Aansprakelij Privé 100% Privé 100% Bestuur bij Bestuur bij Bestuur bij Bestuur bij
k-heid onbehoorlijk onbehoorlijk onbehoorlijk onbehoorlijk
bestuur bestuur bestuur bestuur
Winst- IB IB VPB VPB Evt. VPB Evt. VPB
belasting
AVA = Algemene vergadering van aandeelhouders
RvC = Raad van commissarissen
IB = Inkomstenbelasting
VPB = Vennootschapsbelasting
Aan de balans kan je zien wat de rechtsvorm van de organisatie is.
- Eenmanszaak: één eigen vermogen
- Vennootschap onder firma: per firmant één eigen vermogen
- BV en NV: aandelenvermogen en reserves
- Vereniging of stichting: algemene reserve
Gouden balansregel of financieringsregel:
“Activa die lang in de onderneming zijn (vaste activa), moeten gefinancierd zijn met lang
vermogen (eigen vermogen en lang vreemd vermogen).”
1.6 De winstverdeling bij vennootschap onder firma
(Vof)
Bij een Vof moet afgesproken worden hoe de jaarlijkse winst wordt verdeeld.
- Deze afspraken staan genoteerd in het firmacontract.
Een gebruikelijke winstverdeling is die waarbij iedere Verwachte winst
ondernemer/ vennoot eerst een vergoeding voor arbeid Vergoeding voor arbeid -/-
krijgt (gewaardeerd loon), vervolgens een vergoeding Rente firmant A -/-
voor het eigen ingebrachte vermogen (gewaardeerde Rente firmant B-/-
intrest of rente eigen vermogen) en als laatste een Restant/ economisch resultaat-/-
vergoeding voor het risico (economisch resultaat). De bovenste tabel moet uitkomen op 0, de
totale winst is verdeeld.
5
, Toegepast financieel management voor vrijetijd, toerisme en hotel
1.7 De winstverdeling bij de besloten vennootschap
(BV)
Bij een BV moet over de winst eerst
Nettowinst voor belasting
vennootschapsbelasting betaald worden. Daarna
Vennootschapsbelasting % -/-
kiezen de aandeelhouders in de ‘Algemene
vergadering van aandeelhouders’ voor een bepaalde Dividend aandelenvermogen % -/-
dividenduitkering. Wat nog resteert blijft in de Toevoegen aan reserves -/-
onderneming en wordt toegevoegd aan de reserves
van de organisatie.
Je kan dus complexe balansen lezen en vergelijken met andere bedrijven. Je kan wel allerlei
vragen bespreken zoals:
- Hoe zijn de bezittingen gewaardeerd?
- Hoe waardevast zijn de bezittingen?
- Waarom wordt er op goodwill niet afgeschreven?
- Waarom wordt er zo veel geld in contanten aangehouden en niet afgelost?
6
, Toegepast financieel management voor vrijetijd, toerisme en hotel
1.8 Begrippen in dit hoofdstuk
Balans
Een balans is een overzicht van de bezittingen, schulden en het eigen vermogen van een
bedrijf, instelling of persoon. De balans is altijd een momentopname. Een balans is samen
met de winst- en verliesrekening, en de toelichting op deze stukken, een onderdeel van het
jaarverslag.
Bankkrediet
Een bankkrediet is een toezegging van de bank dat tot een bepaald bedrag, de kredietlimiet,
geld kan worden geleend of geld kan worden opgenomen. Het geleende bedrag moet op
termijn worden terugbetaald, meestal met rente.
Beginbalans
De beginbalans is de balans van alle activa en passiva aan het begin van een periode. Het is
gebruikelijk dat de cijfers op de beginbalans zijn gebaseerd op de eindbalans van de
voorgaande periode.
Bezittingen
Bedrijfsmiddelen die eigendom zijn van de onderneming en die als activa op de balans staan
vermeld.
Credit
De passiefzijde of rechterzijde van de balans. Op deze zijde staan de schulden, de passiva,
en het eigen vermogen van de onderneming.
Debet
De linkerkant van de balans van een onderneming, waarop de bezittingen en vorderingen
van die onderneming staan.
Eenmanszaak
Een eenmanszaak is een bedrijf waarvan één persoon de eigenaar is. Als eigenaar ben je in
dit geval volledig verantwoordelijk voor de onderneming. De eenmanszaak heeft dus geen
rechtspersoonlijkheid.
Financieringsbegroting
In je financieringsbegroting bepaal je hoe je bedrijfsmiddelen en andere investeringen
financiert. Dit kan met eigen of vreemd vermogen of een combinatie van beide.
Financieringsregel
Activa die lang in de onderneming zijn (vaste activa), moeten gefinancierd zijn met lang
vermogen (eigen vermogen en lang vreemd vermogen).
Gemiddeld eigen vermogen
Begin eigen vermogen+ eind eigen vermogen
Gemiddeld eigen vermogen=
2
Gemiddeld totaal vermogen - 1.3 De vermogensvergelijking
Begin totaal vermogen+eind totaal vermogen
Gemiddeld totaal vermogen=
2
Gemiddeld vreemd vermogen - 1.3 De vermogensvergelijking
Begin vreemd vermogen+eind vreemd vermogen
Gemiddeld vreemd vermogen=
2
Gouden balansregel
7
, Toegepast financieel management voor vrijetijd, toerisme en hotel
Activa die lang in de onderneming zijn (vaste activa), moeten gefinancierd zijn met lang
vermogen (eigen vermogen en lang vreemd vermogen).
Investeringsbegroting
De investeringsbegroting geeft een overzicht van alle zaken die noodzakelijk zijn voor je met
je bedrijf kunt beginnen. Het geeft in feite de debetzijde van de balans weer. De
investeringsbegroting wordt op een bepaalde manier opgesteld, afhankelijk van de
levensduur van de verschillende bedrijfsmiddelen.
Kort vreemd vermogen
Vlottende schulden, kortlopende schulden of kort vreemd vermogen zijn de
betalingsverplichtingen die een bedrijf op de korte termijn, dat wil zeggen binnen één jaar,
moet voldoen.
Kredietplafond (-limiet)
Kredietlimiet is het maximale opnamebedrag van het doorlopend krediet. Hoe hoog het
kredietlimiet is hangt af van wat je denkt nodig te hebben en je persoonlijke financiële
situatie.
Lang vreemd vermogen
Lang vreemd vermogen is in de jaarrekening van een onderneming het vreemd vermogen of
een schuld waarbij de terugbetalingstermijn langer dan 1 jaar is.
Liquide middelen
Onder andere het eigen geld in kas en op de bank. Het betekent contant geld. Dat kan geld
in een spaarvarken zijn, geld dat op een giro-, bank- of spaarrekening staat en dat direct
opvraagbaar is.
Liquiditeitsbalans
Een overzicht waaruit blijkt of de onderneming zijn schulden op korte termijn kan voldoen.
Met aan de linkerkant de activa en aan de rechterkant de passiva.
Omlooptijd
De omlooptijd is de tijd die verstrijkt tussen het moment dat het productiemiddel is
aangeschaft en het moment dat het geheel is terugverdiend uit de verkopen.
Openingsbalans
De beginbalans is de balans van alle activa en passiva aan het begin van een periode. Het is
gebruikelijk dat de cijfers op de beginbalans zijn gebaseerd op de eindbalans van de
voorgaande periode.
Permanent vermogen
Vermogen dat blijvend beschikbaar is voor de onderneming, er hoeft niet op te worden
afgelost: eigen vermogen.
Rechtsvorm
De rechtsvorm of ondernemingsvorm van een bedrijf of organisatie is de juridische vorm
waarin deze is gegoten.
Risicodragend vermogen
Het eigen vermogen van een onderneming plus achtergesteld vreemd vermogen. Een
achtergestelde lening vormt, net als het eigen vermogen, risicodragend kapitaal.
Risicomijdend vermogen
Vreemd vermogen, bijvoorbeeld in de vorm van obligaties, kredieten en onderhandse
leningen.
8
, Toegepast financieel management voor vrijetijd, toerisme en hotel
Schulden
De schuld is in de economie een openstaand bedrag dat betaald moet worden. De schuld
geldt als vreemd vermogen en vormt samen met het eigen vermogen de passiva.
Stichting
Een stichting is een organisatie die niet als doel heeft om winst te maken. In plaats daarvan
probeert een stichting een maatschappelijk, sociaal of ideëel doel te halen. Een stichting
mág wel winst maken met een onderneming.
Tijdelijk vermogen
Vermogen dat moet worden afgelost: vreemd vermogen.
Uitgebreide liquiditeitsbalans
Er is sprake van een uitgebreide liquiditeitsbalans als de debiteuren, crediteuren en de
voorraadgroepen allemaal individueel worden genoemd in de lijst.
Vaste activa
Vaste activa zijn de bezittingen die in een bedrijf langer dan een jaar ter beschikking staan.
Vereniging
Een vereniging is een organisatie die leden kent en bepaalde doelen nastreeft. Leden
betalen contributie en kiezen zelf een bestuur. Een vereniging is een rechtspersoon.
Vennootschap onder firma (Vof)
Bij een vennootschap onder firma (vof) start je samen met één of meer andere ondernemers
een bedrijf. Het is de bedoeling dat alle vennoten iets inbrengen in de onderneming. Vaak is
dit een geldbedrag, maar soms ook goederen of arbeidsuren.
Vermogensvergelijking
Eind eigen vermogen=Begin eigen vermogen+ Nettowinst −Privé opnamen
Nettowinst =Eind eigenvermogen−Begin eigen vermogen± Privé opnamenof stortingen
Vlottende activa
Vlottende activa zijn de bezittingen die in een bedrijf korter dan een jaar ter beschikking
staan.
9
, Toegepast financieel management voor vrijetijd, toerisme en hotel
1.9 Formules
Begin eigen vermogen+ eind eigen vermogen
Gemiddeld eigen vermogen=
2
Begin totaal vermogen+eind totaal vermogen
Gemiddeld totaal vermogen=
2
Begin vreemd vermogen+eind vreemd vermogen
Gemiddeld vreemd vermogen=
2
Eigen vermogen=Totale activa−Totaal vreemd vermogen
Eind eigen vermogen=Begin eigen vermogen+ Nettowinst −Privé opnamen
Nettowinst =Eind eigenvermogen−Begin eigen vermogen± Privé opnamenof stortingen
10
