We spreken van een staat als er een gemeenschap is van mensen op een bepaald
grondgebied, waarover een organisatie het hoogste gezag uitoefent.
Individuele belangen
- Hebben van een eigen inkomen
- Een goede woning
- Bestaan in vrijheid
Collectieve belangen
- Veiligheid
- Volksgezondheid
- Onderwijs
- Gebruik van de ruimte om ons heen
Kenmerken van een staat:
Grondgebied
Gemeenschap van mensen
(hoogste) gezag
Erkenning van een staat door andere staten
1. Grondgebied of terwijl het territorium, kent grenzen die soms na talloze oorlogen tot
stand zijn gekomen in een verdrag met buurlanden zijn vastgelegd. Grens tussen
Nederland en Duitsland is in 1815 vastgelegd en met grensstenen gemarkeerd.
De grenzen aan de kust zijn in een internationaal verdrag vastgelegd. (zeewater
behoort ook tot het grondgebied)
Tegenwoordig is de territoriale zone voor de meeste landen 12 mijl (ongeveer 22 km)
ook het luchtruim boven het land en de territoriale zone horen bij het grondgebied
van een staat
2. Gemeenschap wordt gevormd door mensen die daartoe behoren vanwege hun
afstamming of die op eigen verzoek de nationaliteit van de staat hebben verkregen.
De gemeenschap bestaat uit mensen met verschillende talen, godsdiensten, cultuur
en geschiedenis. De verbondenheid met de gemeenschap uit zich in nationale
symbolen, zoals een vlag en een volkslied
3. Gezag De staat heeft zeggenschap op en over zijn gehele grondgebied en het
hoogste gezag is gericht op het scheppen en handhaven van orde en recht.
Geweldsmonopolie = Alleen het hoogste gezag van de staat mag geweld gebruiken
om te voorkomen dat burgers voor eigen rechters gaan spelen.
(Deze geweldsmonopolie wordt niet alleen op de burgers met de nationaliteit van de
staat uitgeoefend maar ook op: vreemdelingen zoals toeristen en werknemers)
, 4. Erkenning van een staat door andere staten wordt wel als vierde kenmerkend
element van een staat beschouwd
Het begrip ‘staat’ kan in 2 betekenissen worden gebruikt
Hiermee wordt land aangeduid, dat wil zeggen het grondgebied met de bevolking.
Hiermee wordt ook het gezag in de staat bedoeld, oftewel de overheid.
De staat kan in beide betekenissen worden beschouwd als een zelfstandige en ondeelbare
eenheid. Anders gezegd: de staat is soeverein. art 2:1 lid 1 BW
De Nederlandse staat is een rechtspersoon, die mag deelnemen aan het rechtsverkeer en
drager is van rechten en plichten
De staat (overheid) zorgt voor bescherming van de burgers door de landsgrenzen te
verdedigen en de orde te handhaven. Daarnaast zorgt de overheid ervoor dat het algemeen
belang wordt gediend.
Algemeen belang = kan beschouwd worden als datgene wat in het belang is van de meeste
burgers en van de staat als geheel.
De overheid vervult haar taken door als wetgever op te treden, door de staat te besturen en
doormiddel van rechtspraak
Het burgerlijkrecht is onderverdeeld in:
- Staatsrecht = betreft de manier waarop de inrichting van de staat en het optreden
van de overheid is georganiseerd
- Bestuursrecht = betreft de wijze waarop de overheid de samenleving bestuurt
- Strafrecht = regelt de vervolging en bestraffing van (rechts)personen
Hoofdlijnen van het staatsrecht
- Inrichting van de staat en verdeling van bevoegdheden
- Handhaving individuele vrijheden van de burger
- Rechtspraak en rechtsbescherming tegen de overheid
- Totstandkoming, gelding en handhaving van het recht
Het koninkrijk der Nederlanden
- Nederland samen met BES-Eilanden (soort overzeese gemeente)
Bonaire (openbare lichaam) art 134 GW
Saba (openbare lichaam) art 134 GW
Sint-Eustatius (openbare lichaam) art 134 GW
, Indonesië (1945) en Suriname (1975) hebben zich losgekoppeld van het Nederlandse
koninkrijk en zijn onafhankelijke staten geworden
- Aruba (1986 zelfstandige staat, maar hoort nog bij koninkrijk)
- Curaçao (2010 zelfstandige staat)
- Sint-Maarten (2010 zelfstandige staat)
De afzonderlijke staten mogen hun eigen aangelegenheden zelf behartigen. Zij hebben een
eigen bestuur, wetgever en rechterlijke macht art 41 lid 1 Statuut
Het statuut is een staatsregeling waarin afspraken zijn vastgelegd over de onderlinge
verhoudingen in het koninkrijk en de samenwerking. De preambule (dit is de aanhef) van het
statuut vermeldt dat de voormalige koloniën ‘uit vrije wil hebben verklaard in het koninkrijk
der Nederlanden een nieuwe rechtsorde te aanvaarden’
Aangelegenheden die het koninkrijk betreffen zijn onder andere handhaving van de
onafhankelijkheid, de verdediging van het koninkrijk en de buitenlandse betrekking art 3 lid
1 van het Statuut
Wetten die van toepassing zijn in het gehele koninkrijk heten rijkswetten
Nederlandse overheid heeft feitelijk de grootste stem in het koninkrijk, omdat de overzeese
landen samen ongeveer evenveel inwoners hebben als de stad Utrecht.
Formele wetgever = regering en staten-generaal
Constitutie of staatsregelingen =de rechtsregels die het staatsgezag en de organisatie van de
staat vastleggen. De Nederlandse constitutie is terug te vinden in:
De Grondwet
Het Statuut voor het koninkrijk
Verdragen
Het Gewoonterecht
1. De Grondwet
Is de hoogste wet in Nederland en kan minder gemakkelijk gewijzigd worden dan
gewone wetten. De grondwet regelt de inrichting en het functioneren van de
Nederlandse staat en de staatsorganen en de verdeling van de staatsmacht. De
Grondwet vult het Statuut voor wat betreft zaken die het gehele koninkrijk
betreffen art 5 Statuut. De grondwet is in 1815 tot stand gekomen en aantal keer
gewijzigd door staatsrechtelijke inzichten.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper hellengomes. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
