Dit zijn uitgebreide aantekeningen van de colleges voor Vrienden en Vrije Tijd (voor de studie Pedagogische Wetenschappen aan de Universiteit van Amsterdam).
Vrienden en Vrije Tijd – College 1
Drie domeinen
- Wisselwerking tussen vrienden en vrijetijdsbesteding
o In geïnstitutionaliseerde context (school, kinderopvang)
▪ Kinderopvang
• Sociale ontwikkeling
▪ School
• Pesten
o Georganiseerde context (jongerenwerk, sport)
▪ Jongerenwerk
• Wisselwerking tussen zorg en leeftijdgenoten
▪ Sport
• Sportbeoefening en psychosociale ontwikkeling
o Ongeorganiseerde context (hierin vindt het meeste plaats)
▪ Intimiteit en seksuele ontwikkeling
▪ Games en psychosociale ontwikkeling
▪ Radicalisering
▪ Sociale media, cyberpesten en sexting
▪ Populariteit
▪ Vrienden, ontwikkeling van psychopathologie en middelengebruik
▪ Straatcultuur, overlast-gevende groepen, jeugddelinquentie
Algemene uitgangspunten bij het thema vrienden en vrije tijd
Integratieve benadering
- Psychosociale ontwikkeling benaderen vanuit:
o Cognities
o Emoties
o Gedrag
o Sociale context
Het model van Bronfenbrenner
Je moet breder denken, niet alleen denken aan het ene kind
bijvoorbeeld.
- Microsysteem: de relaties tussen het kind en de
personen uit zijn directe omgeving.
o School, buurt, kerk bijvoorbeeld.
- Mesosysteem: de relaties tussen de verschillende
microsystemen waarvan het kind deel uitmaakt.
- Exosysteem: de meerdere maatschappelijke systemen
waarvan het kind niet direct deel uitmaakt.
o Massamedia, werk van ouders, lokale overheid
, - Macrosysteem: een systeemlaag zonder mensen, met wetten, instituties en de daar
bijhorende waarden en normen.
- Chronosysteem: de tijd van ontwikkeling
Ontwikkelingstaken (ook wel opgaven)
Belangrijke ontwikkelingstaak van 5-12 is
acceptatie door leeftijdsgenoten. Ze gaan
naar de basisschool en willen geaccepteerd
worden. Is een van de eerste
ontwikkelingsopgave. Gaat verder in de
adolescentie waarbij omgang met
leeftijdsgenoten belangrijk is, identiteit
(ergens bij horen, je wordt verliefd, je wil een
vriendenkring hebben) een belangrijke
ontwikkelingstaak is. Betekent niet dat
iedereen hier belang aan hecht. Ook veel van
wat je doet tussen 0-18 grijpt terug op de ontwikkelingstaken.
Normale en abnormale ontwikkeling
- Er is een continuüm tussen normale en
abnormale/problematische/psychopathologische ontwikkeling.
o We zien het als dichotoom. Val je boven de drempel, heb je ergens last van.
Val je onder de drempel, dan heb je geen stoornis en ben je niet ziek. Echter is
de werkelijkheid een continuüm. Het zijn in de werkelijkheid continue
dimensies.
o Soms is iemand klinisch depressief maar kan er beter mee omgaan dan iemand
die niet-klinisch depressief is. Of iets voor jou een probleem is, hangt niet
alleen af van de drempel. Het kan individueel verschillend zijn.
▪ Er is een vage grens tussen normale en abnormale ontwikkeling
▪ Aan normale en abnormale ontwikkeling liggen dezelfde processen ten
grondslag
• Als je gezond bent en je je goed voelt, en vergelijkt met iemand
die minder gezond is, denken we vaak dat het door
verschillende processen komt. Echter blijkt het door dezelfde
processen te komen. Bijvoorbeeld: sociale media kan je een
gevoel geven van blijheid en zelfverzekerdheid. Je kan feedback
krijgen, die kan positief of negatief zijn. Door hetzelfde proces
word je somber/ongelukkig. Vaak dezelfde processen die jou
een goede kant op kunnen bewegen maar ook de verkeerde
kant op kunnen bewegen. Maakt ook in een behandelsetting
dat het fijn is om te weten hoe iets is veroorzaakt.
,Beschermings- en risicofactoren
Beschermingsfactoren
- Voorbeeld/model
o Adequaat/gewenst gedrag van andere personen in je omgeving kan als
voorbeeld dienen
- Sociale steun
o Jongeren met een gezonde psychosociale ontwikkeling kunnen steun bieden
voor een ander
- Beschermende relaties
o Protectie door iemand uit jouw omgeving
Risicofactoren
- Voorbeeld/model
o Inadequaat/ongewenst gedrag van iemand uit je omgeving
- Sociale steun
o Jongeren met een ongezonde psychosociale ontwikkeling
- Beschadigende relaties
o Bedreiging
Processen zijn eerder probabilistisch dan deterministisch
- Risicofactoren kunnen het risico op het ontstaan van bepaald probleemgedrag
vergroten
- Beschermingsfactoren kunnen het risico op het ontstaan van probleemgedrag
verkleinen
o Een risicofactor of beschermingsfactor is niet voldoende. Ligt ook aan de
persoon. Sommige mensen roken veel en overlijden er niet aan, anderen roken
weinig en overlijden eraan. Wisselwerking tussen risico- en beschermende
factoren bepalen wat de uitkomst is. Ook in behandelsituatie zul je altijd een
plaatje maken van wat de beschermings- en risicofactoren van een kind/gezin
zijn.
Wisselwerking tussen gezin en leeftijdgenoten
Gezin verdwijnt niet, die blijft een rol spelen. Bepaalde wisselwerking van gezin en
leeftijdsgenoten kan het kwartje de ene of andere kant op doen laten vallen. Leeftijdgenoten
zoomen we op in maar we kijken ook welke rol het gezin hierbij speelt bij de uitkomst.
Ontwikkelingspsychologische context
- Welke ontwikkelingspsychologische veranderingen treden op tussen 0 en 18 jaar?
o Toename autonomie
▪ Cognitieve autonomie: weten wat je wil
▪ Emotionele autonomie: vertrouwen op wat je zelf wil
▪ Gedragsmatige autonomie: kunnen bereiken wat je wil
▪ Ontwikkelingstaak kind: ruimte nemen voor eigen autonomie. Je moet
als kind conflict aan durven gaan met je ouders. Taak van het kind is om
stap voor stap meer ruimte voor zichzelf te vragen.
, ▪ Opvoedingstaak ouders: kind de ruimte geven voor autonomie
o Afname van het belang van de ouders
▪ Minder idealiseren door het kind. Als klein kind zijn ouders nog
fantastisch, maar je gaat minder idealiseren naar mate je ouder wordt.
▪ Meer relativeren
▪ Afstand nemen
▪ Ontwikkelingstaak kind: een meer gelijkwaardige rol voor zichzelf
vragen
▪ Opvoedingstaak ouders: een meer gelijkwaardige rol aan het kind
geven
o Toename van het belang van leeftijdgenoten
▪ Meer contact met leeftijdgenoten
▪ Grotere gerichtheid op leeftijdgenoten
▪ Leeftijdgenoten worden belangrijker als model
▪ Ontwikkelingstaak kind: gelijkwaardige relaties ontwikkelen met
leeftijdgenoten
▪ Opvoedingstaak ouders: ruimte geven aan relaties van het kind met
anderen
Optimale context voor psychosociale ontwikkeling
Oude gedachte was dat het proces van ouders die minder belangrijk worden, een
dramatische breuk zou zijn. het zou een sterke conflictueuze periode moeten zijn waar je
breekt met je ouders. Die breuk is nodig om jezelf los te maken. Echter zijn we hierop
teruggekomen. Meest optimale context is nog steeds positieve relatie met ouders.
- Positieve relatie met ouders. Als jongeren tijdens adolescentie een slechte relatie met
hun ouders hebben, is dit ongunstig. Hiervan ondervind je gevolgen in de zin van
depressiviteit bijvoorbeeld. Is een basis waar je op terug moet kunnen vallen.
- Sterke cognitieve, emotionele en gedragsmatige autonomie. Drive om jezelf te
ontwikkelen tot zelfstandig individu.
- Positieve relatie met leeftijdgenoten
Wisselwerking kind, opvoeders, leeftijdgenoten
- De kwaliteit van de relatie met ouders geeft richting aan de invloed van:
o Cognitieve, emotionele en gedragsmatige autonomie
o De relatie met leeftijdgenoten
▪ Wisselwerking gezin en leeftijdgenoten: kwaliteit van relatie met
ouders geeft richting aan de invloed van autonomie en relatie met
leeftijdgenoten.
- Autonomie
o Een positieve relatie met de ouders maakt van een sterke autonomie een
beschermende relatie
o Een negatieve relatie met de ouders maakt van een sterke autonomie een
risicofactor
- Leeftijdgenoten
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lexaa. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
