1 Etiologie en symptomatologie
Een litteken is het restletsel dat ontstaat na heling van een weefsel en een natuurlijk onderdeel
van het genezingsproces van de huid. Bindweefsel wordt gevormd door dit proces van heling.
Naast dat littekens als ontsierend worden gezien, kunnen ze zorgen voor klachten zoals pijn, jeuk
en verkleuringen.
De zichtbaarheid van een litteken is afhankelijk van: de soort wond en de grootte van de wond.
Ook andere factoren hebben invloed op het litteken;
bijvoorbeeld de leeftijd, hoe ouder de huid hoe langer de wondgenezing duurt.
Daarnaast heeft de huidskleur ook een invloed, hoe gepigmenteerder de huid hoe meer
kans op abnormale littekens.
Tot slot is de plaats van het litteken bepalend, evenals de vorm en de oorzaak van de
wond
Met maakt onderscheidt in verschillende littekens:
hypertrofisch litteken: een verheven, rood en irritant litteken
hypertrofisch litteken: een ingezakt en rood litteken
keloïdaal litteken: een bloemkoolachtig, roze tot paars en irritant litteken
2 Wondheling
Er zijn belangrijke en diverse maatregelen om een litteken te voorkomen te prioriteren. Belangrijk
is:
het sluiten van de wond
het verwijderen van dood weefsel
behandeling van infectie of het voorkomen van infectie
het hydrateren van de wondomgeving om de wond in optimale conditie te houden
2.1 Normale wondheling
A. Ontstekingsfase
Deze fase is op zijn hoogtepunt tijdens de eerste 48-72 uur na de verwonding Er treedt lokale
vaatverwijding op met migratie van ontstekingscellen door de v=wand van het bloedvat heen.
Hier vormt een fibrinenetwerk.
B. Proliferatie / fibroblastische fase
1. Na de ontstekingsfase worden de bindweefselcellen onder andere van fibrine draden
naar de lederhuid getrokken.
2. Deze cellen vermenigvuldigen zich geleidelijk en maken overvloedig bindweefsel
(collageen) aan. Er vormt zo zich nieuw weefsel (granulatieweefsel) in de lederhuid.
3. Wanneer er nog opperhuidcellen in de buurt van de wond aanwezig zijn, kan de
opperhuid progressief verder sluiten door celvermedigvuldigingen naar het centrum van
de wond. Op deze wijze wordt nieuwe huid gevormd
4. Eventuele fibroblasten kunnen muteren naar myofibroblasten, dit zijn bindweefselcellen
die contractiele filamenten bevatten om een samentrekking van de wond te kunnen
bereiken → dit proces duurt 2-6 weken
C. Maturatiefase
Na de fibroblastische fase zal het litteken verder uitrijpen. Het collageen wordt rijper en nog
trekvaste door onderlinge chemische verbindingen tussen de fibrillen die zich in het bindweefsel
bevinden. Het collageen krijgt nu de vorm en de kenmerken van de normale huid → dit proces
neemt een aantal maanden in beslag
, 2.2 Hypertrofische wondheling
De belangrijkste verschillen tussen normale en hypertrofische wondheling in de proliferatie- en
maturatiefase.
A. proliferatiefase
In deze fase is er een woekering van een bepaald type collageen door een disbalans in
de aanmaak en afbraak van collageen
Ook is het water in de intercellulaire ruimtes abnormaal hoog
Verder is er een grote vasculariteit van bloedvaten die een zeer dikke vaatwand hebben
en daarom sterk lijken op veneuze bloedvaten. Er ontstaat een vorm van veneuze
overdruk (hypertensie) wat de zuurstofvoorziening (diffusie) zal bemoeilijken. Door dit
proces worden continue nieuwe bloedvaten aangemaakt om dit probleem te verhelpen.
→ zes tot acht weken na de wondsluiting.
B. Maturatiefase
In tegenstelling tot bij normale wondheling wordt de verdere rijping van het collageen bij
hypertrofische wondheling uitgesteld. Hierdoor is het collageen vlakker, dunner en minder
geordend in het weefsel dan bij normale wondheling.
De cellen en het nieuwe bindweefsel worden samengeklit door een harde interstitiële
matrix en leidt tot het ontstaan van bindweefsel knopen (nodulus). Dit is zeer nadelig voor
de soepelheid en elasticiteit van het weefsel.
Daarnaast is nog steeds een chronische vorm van ontsteking aanwezig waardoor het
litteken langer rood en onelastisch blijft. Na twaalf tot achttien maanden stuurt dit proces
zichzelf bij en valt de heling stil.
Hierbij kunnen controleerbare factoren ( bv de wondinfectie) en oncontroleerbare
factoren een rol spelen. Oncontroleerbare factoren zijn bijvoorbeeld , genetische
factoren, huidskleur, anatomische locatie van de wond, leeftijd van de patiënt en diepte
van de aanwezige wond.
2.3 Keloidale wondheling
In dit abnormale proces van wondheling blijft de heling van de wond ongeremd verder gaan: er is
een chronische vorm van wondgenezing. Hierdoor kunnen soms enorm grote littekens ontstaan
met de kenmerkende eigenschap dat ze buiten de grenzen van de oorspronkelijke wond groeien.
Bij dit type wondheling zal een uitgebreide combinatie van verschillende invasieve en niet-
invasieve technieken nodig zijn
3. Revalidatie tijdens de wondheling
Het gevolg van afwijkende vormen van littekenheling is niet alleen het ontstaan van lelijke en
irritant aanvoelende littekens, ook is er de mogelijkheid tot het ontstaan van ernstige contracturen
van de huid vanwege de samentrekking van het weefsel. Wanneer dit ter hoogte is van
gewrichten of andere functionele regio’s is kan dit leiden tot ernstige bewegingsbeperkingen en
mutilaties (permanente verandering van het lichaam). Een voorbeeld misvorming dat optreedt na
ernstige brandwonden ter hoogte van het gelaat.
3.1 Reductie van oedeem
Ten eerste is het belangrijk om de aanwezigheid van oedeem te voorkomen of het te
behandelen. Oedeem ontstaat tussen acht en twaalf uur na de verwonding en is maximaal rond
36 uur.
Wanneer dit niet optimaal gereduceerd wordt, kan dit leiden tot calcificatie en verhoogde
botdensiteit.
Chronische wondheling leidt tot een verlengde vorm van inflammatie en een aanhouden
van oedeemvorming
oedeemreductie kan onder andere door middel van hoogstand worden bereikt
3.2 Mobiliseren van de overige gewrichten
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper esmeegrieving. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,59. Je zit daarna nergens aan vast.