Alle informatie zit in dit document om je tentamen te halen. Als je de werkcolleges hebt gevolgd kun je met deze uitgebreide uitleg van alle toetsen je tentamen halen. Zelf heb ik het vak afgesloten met een 7.6.
Tentamen: gaat over theorie-kennisvragen, vragen over SPSS-uitvoer, met de hand uitvoeren
van een Oneway ANOVA en rapporteren van een statistisch resultaat.
Experiment gaat over het vastleggen van oorzakelijke relaties…
Manipulatie: onderzoeker varieert actief een systematisch een aan tal relevante
zaken in de werkelijkheid, en gevolgen in kaart brengen
Prospectief: de manipulatie vindt met voorbedachten rade plaats, manipulatie is
doelgericht.
Controle: andere zaken moeten geen invloed hebben op de vergelijking van de
experimentele situaties hoge interne validiteit (gevonden verschil is het resultaat
van jouw manipulatie)
Deze 3 dingen zorgen voor oorzakelijke relaties.
Onafhankelijke variabelen (OV): variabele waarvan het effect wordt onderzocht door deze
systematisch te variëren (manipulatie).
Afhankelijke variabele (AV): variabelen waarop de effect van de experimentele variatie
wordt gemeten (uitkomst parameter).
Interne validiteit: de mate waarin de verschillen die ik waarneem daadwerkelijk het gevolg
zijn van mijn experimentele manipulatie.
Primaire variantie: verschillen veroorzaak door de
gemanipuleerde variabele
Secundaire variantie: ongewenste verschillen, waar
je niet in bent geïnteresseerd
Het ideale experiment
1. Doseer de primaire variantie
2. Controleer de secundaire variantie
3. Minimaliseer de error
Bronnen van secundaire variantie
Confounder: variabele waarvan de effecten verward kunnen worden met die van de
onafhankelijke variabele.
o Heeft invloed op de AV, correleert met de OV, wordt niet veroorzaakt de OV.
o Bijv. relatie lichaamsbeweging (OV) en fitheid (AV) dan is leeftijd een
confounder.
Effect modificatoren
Kan de relatie tussen OV en AV veranderen.
, Naarmate mensen ouder zijn zie je meer het verschil tussen fitte mensen en minder
fitte mensen
Effect mediatoren
Effect van een OV verloopt via veroorzaking door een andere variabele (de effect
mediator)
Leeftijd zorgt voor een verandering van lichaamsbeweging (effect mediator) en dit
veroorzaakt weer een verandering in fitheid.
Herhaald meten (ook wel repeated measures)
De OV kan gevarieerd worden
Tussen proefpersonen: vergelijken van proeven (between subject design)
Binnen proefpersonen: proefpersonen herhaald meten (within subjects design)
Zowel tussen als binnen proefpersonen
o Herhaalde metingen vinden bij verschillende groepen plaats (zgn. Gemengd
design of Mixed design)
Voordelen herhaalde metingen
Elimnatie individuele verschillen als alternatieve verklaring voor gevonden verschillen
o Individuele verschillen hebben immers evenveel invloed op alle condities
Meer statistische power: hoe snel krijg je iets signficant (reductie error)
Nadelen herhaalde metingen
Niet geschikt voor het vergelijken van persoonskenmerken
Testing effecten bedreigen de interne validiteit en moeten gecontroleerd worden.
(vermoeid/geoefend, beïnvloed door voorgaande condities)
Bedreigingen interne validiteit bij herhaald meten
1. Autonome rijping: veranderingen in proefpersonen over de tijd die niet aan de effecten
van de OV gerelateerd zijn (kinderen worden sneller, CVA patiënten herstellen)
anders heet het Testing
Controleren: controle groep aannemen
2. Regression to the mean: om statistische reden neigen de extreme scores in de
nametingen meer naar het gemiddelde.
Controleren: niet selecteren op extreme scores in voormetingen
3. History: niet experimentele events die plaatsvinden tussen opeenvolgende metingen
kunnen de uitkomsten beïnvloeden
Controleren: alert op veranderingen in de context van het experiment.
4. Testing: eerdere metingen beïnvloeden prestaties op laterale metingen. Ook wel carry
over effects. Door vermoeidheid, oefening, pretest senstization (bekend met doel van
het experiment)
Controleren:
Formeren van verschillende exp groepen en een controlegroep
Randomiseren van de volgorde (werkt het best bij veel groepen)
, Randomiseren in blokken (beter bij kleinere groepen)
Counterbalancing Zorgt ervoor dat iedere conditie even vaak in iedere fase van het
experiment wordt aangeboden (alle mogelijke volgorders van mogelijke condities).
Complete: alle volgorde worden aangeboden
Incomplete: slechts een aantal van de mogelijke volgorden worden
aangeboden
Werk allen bij omkeerbare en symmetrische effecten!
Assymetrische effecten: conditie A heeft een andere effect dan B
Onomkeerbare effecten: effecten van medicijnen/leermethode houden het hele experiment
aan. Counterbalancen en randomiseren heeft geen effect
Groepsvergelijkingen
Elke groep doorloopt 1 conditie.
Voordelen: je kunt persoonskenmerken vergelijken, geen last van carry over (is alleen bij
herhaald meten)
Nadelen: ongelijke groepen kunnen een alternatieve verklaring vormen voor gevonden
verschillen (selectie). Minder statistische power door grotere individuele verschillen (grote
groepen nodig)
Bedreigingen interne validiteit bij groepvergelijkingen
1. selectie (groepen verschillen van elkaar, geslacht of leeftijd)
Ontstaat door: bestaande groepen, groepen niet random en of groepen zijn doelbewust
gelijkwaardig gemaakt.
Controleren: randomiseren = zuiver experiment
2. selectieve uitval: proefpersonen die uitvallen (vermoeid, of lage motivatie)
Controleren: in- en exclusiecriteria, intention to treat (alle proefpersonen worden
geanalyseerd). Belangrijk: analyseer altijd te uitvallers.
3. verschil in tijd, plaats en behandeling: gelijke omstandigheden.
Gemengde designs
Voormeting en nameting bij 2 groepen.
Bedreigingen interne validiteit
Selectie
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper estherdecoo. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,79. Je zit daarna nergens aan vast.
