Karel V was koning van Spanje en Heer van de Nederlanden ook gekozen keizer van het
Heilige Roomse Rijk der Duitse natie. Hij was een belangrijk persoon in de geschiedenis en
ook voor Nederland.
- 1515: Karel V wordt heer der Nederlanden op een paar gewesten na.
- 1543: Karel V wordt landsheer van alle 17 gewesten, voor het eerste waren alle
gewesten verenigd.
Centralisatie = het streven naar een natie die zoveel mogelijk vanuit één centraal punt of
orgaan bestuurd wordt. Dus vorsten willen graag vanuit een hoofdstad besturen.
- KA17=> De expansie van de christelijke wereld, onder andere in de vorm van de
kruistochten.
KA23=> Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een
wereldeconomie
- 1531: Karel V vormt drie centrale adviesraden om centralisatie voort te zetten.
1. Raad van State, moet advies geven over alle grote voornaamste zaken.
2. Geheime Raad, bestond uit rechtsgeleerden die wetten opstellen en toezicht
hielden op gewestelijke en plaatselijke besturen.
3. Raad van Financiën, overlegde over belastingen en had toezicht op
betalingen.
- De Raad van State had meeste aanzien, bestond uit belangrijkste Nederlandse
edelen.
- Reactie bestuurders → zagen centralisatiebeleid als bedreiging voor
privileges die zij van Karel V kregen door geld aan Karel V te geven voor
oorlogen. Karel V streng tegen protestantisme, bestuurders zagen dit als
bedreiging van zelfstandigheid.
Reformatie = Luther wilde kerk van binnenuit hervormen. Paus vond dit niet goed en deed
Luther in de ban, echter kreeg Luther bescherming van Duitse vorsten en kon toch
doorgaan. Ongewild ontstond nieuwe geloofsrichting ‘het protestantisme’. Kerk werd
verscheurd in twee delen:
1. Rooms Katholieke kerk (geleid door Paus in Rome)
2. Protestantisme (geleid door verschillende erken)
Luther → ware geloof aan God alleen te kennen uit de Bijbel en moest dus
worden vertaald. Mens kan gered worden door geloof en genade van God.
Luthers opvattingen snel verspreid via pamfletten en boeken. Gelovige moeten
altijd overheid gehoorzamen.
- KA21=> De protestantse reformatie had splitsing van de christelijke kerk in West-
Europa tot gevolg
- Rijksdag van Worms (1521)= Karel V roept Duitse vorsten en Luther bijeen, keizer
vraagt aan Luther of hij vasthield aan zijn ideeën. Luther houdt toespraak waardoor:
1. Definitieve uiteenscheuring kerk
2. Karel V veroordeeld Luther als ketter, geen boeken en pamfletten meer lezen.
- Echter Luther beschermt door → vorst van Saksen.
, Vrede van Augsburg (1555) = Karel V geeft strijd tegen protestantisme op en treed af. einde
maken aan gewelddadige gevolgen van reformatie.
- Gevolg: ‘cuius regio eius religio’, in Duitsland mocht iedere vorst eigen geloof
bepalen.
Inquisitie (1521) = rechtbank die taak had om ketters op te sporen en te straffen.
- Bloedplakkaat (1550) = strenge wet waarin stond dat alle ketters moesten worden
gedood. Ook bezit van ketterse boeken en onderdak bieden aan ketters was illegaal.
(Plakkaat = wet)
- Veel burgers en bestuurders hadden moeite met hardheid van inquisitie en twijfelde
aan zin hiervan.
Calvijn → was het met Luther eens. Behalve vond hij dat soms zonder
toestemming van overheid kerken moesten hervormen vanaf 1560.
Luther Calvijn
Regeren van een land en geloof hebben Regering van een land moet zijn regels
niks met elkaar te maken baseren op het geloof
Je moet luisteren naar je regering Je mag in strijd gaan met je regering en in
opstand komen
Door je goed te gedragen kun je kun je in God bepaalt wie in de hemel komt, je kunt
de hemel komen dat niet beïnvloeden
God is goed en vergevingsgezind God is streng
Smeekschrift aan Margaretha van Parma (1567) = lage adel komt in actie om te smeken of
de kettervervolging kon stoppen. Filips II had hier eerder al nee op gezegd maar Margaretha
vond het wel best.
- Gevolg: inquisitie ging minder hard optreden.
- Oorzaak: soepelere houding, kritiek op kerk, sociale onrust etc
- Gevolg: Beeldenstorm (1566) = Calvinisten dachten dat ze nu hun gang mochten
gaan en dus gingen ze kerken met beelden slopen etc.
Filips was mad dus stuurde hij → Spaanse hertog van Alva met een groot leger
naar Nederland.
- Gevolg: instelling Raad van Beroerten → bloedraad
- Functie: hard optreden tegen Calvinisten en mensen die niet genoeg doen tegen het
bestrijden van het Calvinisme.
Reactie Willem van Oranje: hij riep op tot verzet tegen Alva.
- Slag bij Heiligerlee (1568) = Willem van Oranje richt huurlingenleger op en valt
Nederland binnen om strijd aan te gaan met Spaanse leger.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper willemsjosephine. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.