College aantekeningen van hoorcollege 1 t/m 6 van het vak: Kwaliteit en Effectiviteit van Orthopedagogische Interventies aan de RUG ():
- Hoorcollege 1 t/m 3 (Jana-Knot Dickscheit)
- Hoorcollege 4 t/m 6 (Anne-Marie Huygen)
- Aantekeningen van de 3 YouTube filmpjes ter vervanging van het intervie...
College aantekeningen Kwaliteit en Effectiviteit Orthopedagogische Interventies
(2020-2021)
College 1 - Kwaliteit en effectiviteit orthopedagogische interventies (Jana Knot-Dickscheit)
Metafoor ‘Olifant’ van Tausenfreund
Wat gebeurt er als je het woord Evidence Based Practice in je
mond hebt? Dan lijkt het alsof er een olifant binnen komt
zweven en alles verpletterend is. Alsof een discussie wordt
platgedrukt en alle mogelijke ideeën en tegenstrijdigheden
elkaar om de oren vliegen.
Theorie Evidence Based Practice
Oorsprong
Oorsprong: medische wetenschappen begin
jaren 90: Evidence Based Medicine
(EBM).
Definitie Evidence Based Medicine: een
vorm van gewetensvolle oordeelkundig
gebruik van het huidige beste bewijs uit de
klinische zorg.
Gedacht als een doorsnede tussen voorkeur
(patients preferences), kunde (clinical
expertise) en evidentie (best research evidence)
In ontwikkeling
Als onderscheidende benadering van de patiëntenzorg gaat EBM uit van twee basisprincipes:
1. EBM stelt een hiërarchie van bewijs aan om de klinische besluitvorming te sturen.
2. Bewijs alleen is nooit voldoende om een klinische beslissing te nemen. Besluitvormers
moeten altijd de voordelen en risico's, het ongemak en de kosten in verband met
alternatieve managementstrategieën afwegen en daarbij rekening houden met de
waarden en voorkeuren van hun patiënten.
Vanuit de sociale wetenschappen/gedragswetenschappen keken we steeds meer met een
schuin oog/jaloezie naar de medische wetenschappen. Gevolg:
De nadruk is steeds meer komen te liggen op
klinische expertise: zowel de praktijk als de
ervaring van de individuele behandelaar.
Klinische expertise moet de klinische toestand en
omstandigheden van de patiënt omvatten en in
evenwicht houden, alsmede relevante
onderzoeksgegevens, en de voorkeuren en
handelingen van de patiënt om een succesvol en
bevredigend resultaat te bereiken.
De impact (omvang) van de elementen kan
veranderen.
Ideaal, niet de realiteit.
,Transitie naar pedagogiek
Uiteindelijk heeft er een transitie plaatsgevonden van EBM naar EBP. Uiteindelijk heeft ook
die transitie naar de pedagogiek plaatsgevonden.
Het geheel is sterker ingebed in de context.
Nadruk op een vijfde element: besluitvorming.
Evenwichtige inbreng van alle partijen is belangrijk,
het gaat om een gezamenlijke vorm van
besluitvorming.
Evidence Based Practice wordt niet gezien als een
behandeling, maar als een proces waarin alle
elementen samen worden afgewogen en tot een besluit
wordt gekomen.
Dit betekent dat de cliënt wordt herkend in zijn
complexiteit en de context waarin hij/zij zich bevindt.
Conclusie:
Er is geen eenduidige definitie van EBP: we verstaan verschillende definities
tegelijkertijd.
Dit maakt dat in sommige gevallen het begrip EBP heel verengd, vernauwd en rigide
gebruikt wordt.
Hierdoor ervaren professionals EBP als een beperking van handelingsruimte en
autonomie.
Definitie (voor ons vak)
Definitie van EBP: ‘’de gewetensvolle, expliciete en oordeelkundige integratie van drie
zorgvuldig te onderscheiden kennisbronnen (research-based kennis; expert-based of practice-
based kennis en cliënt-based kennis) met als doel de beste beslissing te nemen voor
individuele patiënten, cliënten of burgers.’’
Hieraan gekoppeld is:
- Het is een besluitvormingsproces met een evenwichtige inbreng van alle partijen en
inachtneming van de context.
- EBP dient ertoe dat expliciete, transparante, reproduceerbare verantwoording van
keuzes gemaakt kunnen worden.
Als we deze definitie hanteren (en daarmee ook zeggen dat alle partijen in het
besluitvormingsproces een evenwichtige inbreng hebben), dan krijg je ook verschillende
perspectieven:
Denken vanuit het perspectief van ouder/kind/cliënt:
o Het gaat (voldoende) goed met mij (kwaliteit van leven)
o Problemen zijn opgelost/verminderd
o Ik ben tevreden
o Ik heb mijn doelen behaald
Denken vanuit het perspectief van de hulpverlening:
o Goed uit te leggen waarom je die afweging gedaan
o Minder afhankelijkheid individuele behandelaar, want omdat je op basis van de
stappen die je hebt genomen, zal je vaak tot dezelfde uitkomsten moeten
komen.
o EB-behandeling om te zetten in protocol (duidelijke procedures,
verwachtingen afgestemd, weet waar je voor kiest).
, o Beantwoorden vraag cliënt; geen uitval (zorgtrouw).
Denken vanuit het perspectief van de wetenschap :
o Er is een causaal verband aangetoond tussen interventie en uitkomsten.
Denken vanuit het perspectief van de maatschappij:
o Zorg is betaalbaar
o Gezonde ontwikkeling van kinderen
Wetenschapsperspectief: bewijskracht
Hierarchy of evidence van zwakker bewijs (onder) naar sterker bewijs (boven). Wij als
wetenschappers willen een causaal verband kunnen aantonen tussen interventie en
behandeluitkomsten. Bepaalde vormen van onderzoek leveren veel meer bewijskracht op dan
andere vormen van onderzoek.
Toelichting onderzoeksdesigns van zwak naar sterk bewijs:
Uncontrolled case studies: beschrijvende uiteenzettingen en kwalitatieve analyses van
therapie van individuele cliënten; beschrijvingen en verklaringen van het doen en laten
in therapie en de impact van de therapie op problemen en symptomen van cliënt;
geven belangrijke info hoe specifiek therapie moet zijn bij specifieke cliënten;
beperkingen: bv. vooringenomenheid therapeut, foutieve of onbetrouwbare evaluatie
van de problemen van de cliënt
Single group outcome studies: groep van cliënten met dezelfde soort problemen wordt
aan begin en einde van behandeling met een standaard set aan evaluatie instrumenten
gemeten; omdat de data van meerdere cliënten worden verzameld kan de
overgevoeligheid van een cliënt voor de therapie worden uitgesloten;
vooringenomenheid kan worden voorkomen door meerdere interviewers te gebruiken
en niet te zeggen wie wel of niet behandeling kreeg; belangrijk: goede
meetinstrumenten; belangrijkste beperking: laten de mogelijkheid open dat
verbeteringen in het functioneren van de cliënt een gevolg zijn van het verstrekken van
tijd.
Controlled trials, controlled single case experiments (waarmee comperative group
outcome studies): om uit te sluiten dat verbeteringen een gevolg zijn van verstrekken
van tijd wordt een behandelde groep met een niet behandelde groep (controlegroep)
vergeleken; controlegroep krijgt geen of een gebruikelijke behandeling, maar niet die
vorm van behandeling die wordt onderzocht; gebruik van statistische toetsen om
verschillen in vooruitgang tussen groepen aan te tonen; een behandeling wordt als
effectief bestempeld als het verschil in vooruitgang tussen behandel- en controle groep
slechts voor kon komen bij een toeval van 5 van de 100 cases (p <. O5); dus als de
behandelgroep meer vooruitgaat dan de controle groep en het verschil statistisch
significant is, dan kan geconcludeerd worden dat psychotherapie tot meer vooruitgang
, leidde dan te verwachten was op basis van verstrijken van tijd en toevalligheid; er zijn
verschillende vormen van controlled outcome studie:
o RCT (randomized controlled trial): de gouden standaard. Experimentele groep
krijgt behandeling, controlegroep geen, placebo of alternatieve behandeling;
cliënten worden willekeurig toegewezen aan groepen; voor- en nameting; waar
willekeurige toewijzing niet mogelijk is kan men cases uit beide groepen op
basis van een aantal belangrijke kenmerken (bv. probleemzwarte) matchen;
gouden standaard voor groepsresultaten.
o Controlled single case design: = gouden standaard voor case studies; N tussen
3 en 5 en gebruik van herhaaldelijke metingen; eerst krijgt een behandelingen
zodra er vooruitgang is te zien krijgt de volgende behandeling; als de
onbehandelde cases geen vooruitgang boeken tot de behandeling begint, dan
pleit dat voor de effectiviteit van de behandeling
Narrative reviews of outcome studies: synthetiseert de resultaten van vele
uitkomstenstudies; verschaft meer overtuiging voor evidence dan resultaten van een
single outcome study, omdat wordt aangetoond of evidence is herhaald (replicate).
Meta-analyse: systematische en kwantitatieve aanpak om multiple uitkomstenstudies
te reviewen; grote studies, veel N; effectsize voor elke studie en het gemiddelde over
alle studies.
Verschil tussen narratieve reviews en meta-analyses:
Narratieve reviews: Op basis van literatuuronderzoek worden meerdere
uitkomstenstudies m.b.t. een bepaalde doelgroep en bepaald type interventie
beschreven en samengevat. De onderzoeker vat de sleuteluitkomsten samen en
concludeert op basis hiervan welke specifieke vormen van interventie effectief zijn
voor een bepaalde problematiek. De conclusies zijn wel afhankelijk van bewuste dan
wel onbewuste aannames van de onderzoeker.
Meta-analyses: getracht wordt om juist deze beïnvloeding door de individuele
onderzoeker te voorkomen. Hier wordt een kwantitatieve analyse van een groot aantal
studies met een grote N gebruikt en worden effectsizes berekend voor elke studies
apart en voor alle studies overkoepelend.
Kanttekeningen Randomized Controlled Trial (RCT)
Primaat van RCT:
o Wetenschappers hebben zich in Nederland hierdoor heel eenzijdig gefocust op
het doen van dit soort studies.
o Redacties tijdschriften: wetenschappelijke artikelen werden alleen maar
geaccepteerd als je ook met dit soort RCT’s had gewerkt.
o Subsidiegevers voor sociaalwetenschappelijk onderzoek (bijv. ZonMw)
drongen ook heel erg aan op het gebruik van een RCT onderzoeksdesign.
Consequenties:
o De nadruk lag meer op ‘wat werkt’ i.p.v. ‘wat werkt voor wie waarom en
onder welke omstandigheden’.
o Verschraling onderzoek
o Onderwaardering kwalitatief onderzoek
RCT niet altijd haalbaar/gewenst:
o Realiteit van de praktijk
o Ethische bezwaren die kleven aan deze onderzoeksvorm (bijvoorbeeld door
bepaalde cliënten een bepaalde behandeling juist niet te geven omdat ze in de
controlegroep zitten).
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper debbiee. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,29. Je zit daarna nergens aan vast.
