Methodisch handelen inzichtelijk – Jos Kuiper en Peter Zijsling
Hoofdstuk 1 – Verkenning
Kenmerken methodisch handelen:
- Je handelen is doelgericht (je hebt van te voren bepaald wat je wilt bereiken)
- Je handelen is systematisch (je hebt een volgorde aangemaakt in de stappen, prioriteiten gesteld)
- Je handelen is procesmatig (er is een doorlopende ontwikkeling, de stappen sluiten op elkaar aan)
- Je handelen is bewust (Je weet wat je doet en waarom)
Voordelen methodisch handelen
- Je kunt beter vooruit kijken
- Je maakt voor een ander inzichtelijk welk proces je wilt volgen
- Je kunt je eigen handelen evalueren
- Je maakt je proces overdraagbaar
- Je werkt efficiënt en effectief
Een methode is een vaste, weldoordachte manier van handelen om een zeker doel te bereiken.
Methodiek is een overzicht over meerdere methoden.
Een regulatieve cyclus is een voldoende neutraal kader waarin we competenties kunnen vergelijken
en waarin competenties uit diverse profielen (sociaal pedagogische hulpverlening, maatschappelijk
werk en cultureel werk) tot hun recht komen.
De sociaal werker volgt een aantal competenties die tot doel hebben de empowerment van de client
te versterken:
- Versterkt eigen kracht en zelfregie
- Stuurt aan op betrokkenheid en participatie
- Is zichtbaar en werkt outreachend
- Verheldert vragen en behoeften
- Helpt cliënten contact te maken
- Inspireert tot ander gedrag
- Werkt samen en versterkt netwerken
- Beweegt zich in uiteenlopende leef- en systeemwerelden
- Heeft oog voor verhoudingen en kan inspelen op veranderingen
- Benut professionele ruimte
Empowerment is een methode die een verschuiving op gang probeert te brengen in het denken in
termen van tekortkoming naar het denken in termen van mogelijkheden van cliënten.
Duidelijke taakgebieden vanuit een gemeenschappelijke visie voor sociaalwerkers:
- We werken met cliënten
- We werken in en vanuit een organisatie
- We werken aan professionaliteit
Om aan bovenstaande taakgebieden te werken wordt verwacht dat de sociaalwerker dat hij
voortdurend bezig blijft aan de volgende professionele competenties:
1. Een sociaal werker is in staat een agogische, pedagogische of therapeutische relatie aan te
gaan met een individu, groep of groter samenlevingsverband aan te gaan, te onderhouden
en te beëindigen.
2. Een sociaal werker is in staat deze professionele taken op een methodische wijze en op basis
van gedragswetenschappelijke, sociaalwetenschappelijke en agogische kennis vorm te geven
, en uit te voeren door te laten zien dat hij in staat is planmatig, procesmatig, resultaatgericht
en strategisch te werken en om vanuit verschillende methodische benaderingen te werken,
onder meer vraaggericht, competentie gericht en systeemgericht.
3. Een sociaal werker is in staat tot voortdurende evaluatie en bijstelling van zijn methodische
handelen en daarop reflecteren en zich daarover verantwoorden aan de hand van
theoretische en normatieve kaders.
Kortom, de regulatieve cyclus; nadenken, plan maken, uitvoeren, evalueren, bijstellen.
Een lineair model heeft een duidelijk begin en eindpunt; doelformulering – stap 1 – stap 2 – stap 3 –
doelresultaat
Circulair model is een rondgebogen lineair model waardoor het eindpunt niet meer duidelijk is. Het
mooie van een circulair model is dat je het cyclisch kan maken.
Een cyclisch model circulair model dat zich blijft herhalen tot dat het doel bereikt is waardoor je
gemakkelijk kunt bijsturen wanneer iets mis gaat.
Voordelen van cyclisch werken:
- Je hebt het psychologische voordeel dat je niet het gevoel hebt dat te mislukken als je doel
niet meteen wordt behaald.
- Je bent in staat om veel beter het proces te volgen.
- Je bent in staat om duidelijk procesmatig te werken.
- Daardoor kun je makkelijk de ene begeleidingsvorm door de andere vervangen. Je bent
flexibel.
- Elk circulair model is cyclisch te maken.
Hoofdstuk 2 – Initiatief
Een missie ontwikkel je door stil staan bij waar je voor wilt staan. Dit doe je door je bewust te
worden vanuit welke normen en waarden je wilt leven en werken. (wil je eigenlijk wel hulp bieden
aan daders, zoals bijv. aanranders, geweldplegers of dierenmishandelaren)
Door een visie te ontwikkelen ben je in staat (of is een organisatie in staat) je te onderscheiden van
anderen, kun je een inspiratiebron zijn, kun je richting geven en succes hebben in wat je doet.
Het is van belang dat jou missie en visie met elkaar overeenstemmen, overeenstemmen met die van
je client en overeenstemmen met de organisatie waarvoor je werkt. Wanneer dit niet zo is kun je in
gewetensnood komen.
Je kunt aan de initiatieffase verder inhoud geven door het gebruik van een intakeperiode. Binnen
deze periode verzamel je informatie om een beeld te krijgen van de persoon, zijn hulpvraag en de
mogelijkheden voor hulpverlening.
Binnen de intakeperiode kun je je bijvoorbeeld afvragen:
- Wie is de aanmelder/verwijzer?
Kan zijn de hulpvrager, een derde persoon of en instantie. Kan de ernst van de melding
aantonen.
- Is er schriftelijk gemeld, per telefoon of in persoon.
Schriftelijkverzoek met onderbouwing komt meestal vanuit een andere organisatie. In
persoon is vaak door niet-professionals (vrienden/familie client) waardoor het gaat om een
niet methodisch geconstrueerd verzoek. Een intakegesprek is dan vaak noodzakelijk.
- Biografische gegevens.
Gegevens als naam, voornamen, geboortedatum, geboortestad kunnen zeer nuttig zijn,
omdat ze toegang tot archieven vergemakkelijken.
- De leefsituatie in beeld brengen.
