In dit document vind je uitgewerkte aantekeningen van het hoorcollege 'Immunologie' van het vak Biologie van dieren aan de Univeristeit Utrecht.
Daarnaast zijn de aantekeningen aangevuld met de informatie uit de bijbehorende Xerte module: Xerte 09 Immunologie.
Dit document geeft je dus een goed...
HC18 – Animal defenses against infection
Wij staan continu bloot aan micro-organismen en lichaamsvreemde stoffen. Dat is goed voor je
immuunsysteem want die kan dan een immuun geheugen aanleggen. Kinderen die opgroeien in een
hele hygiënische omgeving zijn daarom minder goed in het bestrijden van infecties dan kinderen in een
‘normale’ omgeving.
47.2 Overview of animal immunity
Pathogenen: ziekteverwekkende micro-organismes.
Aangeboren immuniteit: Werkt heel snel!
- Eerste defensielinie: fysieke en chemische externe barrières waar een indringer doorheen moet
breken om in het organisme te komen.. => grensverdediging
o De huid beschermt tegen pathogenen van buiten. Alleen als de huid beschadigt raakt,
kunnen pathogenen via de oppervlakte binnendringen.
o Muceuze membranen/ slijmvliezen: de binnenkant van je darm, oor, ogen, genitaliën.
Lysozym zit in slijm, traanvocht en speeksel en remt de groei van bacteriën. De mucus in
je luchtpijp, neus en spijsverteringskanaal vangt stofdeeltjes en bacteriën. Mucus wordt
omhooggewerkt door zweepslagachtige bewegingen van cilia. Die zijn opgebouwd uit
microtubuli (9+2 structuur).
o Secreties: anti-pathogene moleculen. Zitten vaak in het slijm.
- Tweede defensielinie: Niet-specifieke cellulaire respons. => interne verdediging. Geven dezelfde
respons op alle gram negatieve (of op alle positieve) bacteriën.
o Fagocyterende cellen: nemen de pathogeen op via endocytose en vernietigen hem. Ze
geven ook een ontstekingsremmende respons als signaal voor de rest van het
immuunsysteem. Daarnaast produceren ze antimicrobiële eiwitten.
BVD HC18 - Immuniteit
o Stoffen: antimicrobiële eiwitten zoals complementeiwitten. Interferonen helpen bij het
voorkomen van een virusinfectie. Histaminen zorgen voor een ontstekingsreactie.
Adaptieve/verworven immuniteit: alleen in gewervelden, werkt langzamer.
- Derde defensielinie: Heel specifieke cellulaire respons resulterend in een geheugen. =>
humorale verdediging. De eerste aanraking met een bepaalde pathogeen heeft deze linie nog
niet, want er moeten specifieke cellen worden aangemaakt. Vaak tegelijk met 2 e linie actief.
Dit resulteert in immuniteit: bij de volgende aanraking wordt je niet ziek.
o Antistoffen beschermen tegen een infectie in de lichaamsvloeistoffen.
o Cel gemedieerde respons: cytotoxische lymfocyten beschermen tegen infecties in
lichaamscellen.
Gewervelde dieren hebben beide vormen van immuniteit nodig omdat ze elkaar aanvullen. Als je alleen
de adaptieve vorm hebt, stijgt het aantal infecties heel snel. Als je alleen de aangeboren vorm hebt, is er
meer controle over het aantal, maar zijn de infecties chronisch: je komt er niet vanaf.
De eerste lymfocyten verschenen in de kaakloze vissen. De adaptieve immuniteit ontstond na de
kaakloze vissen, ongeveer bij de lamprei. Die hebben wel een hele andere vorm van immuniteit
geheugen. Waarschijnlijk hebben er genduplicaties plaatsgevonden waardoor het verder is ontwikkeld.
De kraakbeenvissen hebben de eerst B- en T-cellen.
Steunweefselcellen: Bevinden zich over het algemeen in de ECM, geven fysieke steun en produceren
groeifactoren en componenten van de ECM.
Bloed bestaat uit bloedcellen (108X meer rode dan witte) en plasma (ECM van bloedcellen) en behoort
tot het steunweefsel. Lymfocyten produceren oa groeifactoren.
, Immuun cellen: alle immuun cellen in ons lichaam komen van dezelfde pluripotente haemapoëtische
stamcellen in het beenmerg van ribben, wervels, borstbeen en bekken. Ze ontwikkelen tot verschillende
voorlopercellen o.i.v groeifactoren en hormonen:
- Lymfoïde voorlopercellen: hieruit ontstaan lymfocyten:
o B-cellen: ontstaan uit beenmerg en migreren naar het bloed en de lymfe. Vormen na
activatie antilichamen (immunoglobulines) als plasmacel.
o T-cellen: ontstaan ook uit beenmerg, maar de voorlopercellen migreren eerst naar de
thymus en differentiëren daar in T-cellen. Ze migreren dan naar het bloed en lymfe.
CD8+ T-cel: cytotoxische T-cellen hebben een CD8 receptor => ze kunnen een
geïnfecteerde cel herkennen en elimineren. CD= cluster van differentiatie.
CD4+ T-cel: is een T-helpercel. Ze maken de cytokines voor de B en T-cellen.
o NK-cellen: natural killer cellen.
- Myeloïde voorlopercellen: hieruit ontstaan naast monocyten:
o Macrofagen: kunnen pathogenen verzwelgen en activeren het adaptieve systeem.
o Dentritische cellen: presenteren de pathogenen naar de T-cellen zodat de T-cellen
geactiveerd kunnen raken.
o Neutrofielen: Kortleven fagocyterende cellen.
o Eosinofielen: vallen grote, meercellige parasieten aan en verteren ze.
o Basofielen: geven histamines en ontstekingsbevorderende stoffen af.
o Mestcellen: Bevatten vacuoles met histamines die effectief zijn tegen
parasieten. Daar staan we niet zo veel meer aan bloot. Nu veroorzaken
ze vaak allergene reacties.
BVD Van al deze
HC18 cellen behoren alleen de T-cellen en de B-cellen tot het adaptieve systeem.
- Immuniteit 1 Cellen ontstaan uit myeloïde
voorlopercellen
47.3 Second defense line
Aangeboren immuniteit:
1. Natural killer cellen: herkennen en doden viraal geïnfecteerde cellen en kankercellen.
2. Fagocytische cellen:
o Macrofagen en dendritische cellen: Lange levensduur, ze vernieuwen hun lysosomen en
kunnen steeds opnieuw pathogenen fagocyteren. Ze presenteren vervolgens antigenen
aan het adaptieve immuunsysteem die dan geactiveerd wordt. Zitten in het bloed en
kunnen migreren naar weefsels.
o Eosinofielen: doden de pathogenen via fagocytose. Zijn goed tegen wormen.
o Neutrofielen: tijdens fagocytose van bacteriën en schimmels vernietigen ze zichzelf. Ze
migreren in bloed naar plekken met een ontsteking in weefsels.
Hoe herkennen ze de pathogenen?
PAMP: pathogen associated molecular pattern => elk molecuul die veelvoorkomend is in grote groepen
micro-organismen. Deze zijn niet aanwezig in menselijke cellen. LPS en vind je bijvoorbeeld alleen in
bacteriële cellen. Dubbelstrengs RNA van virussen is ook niet aanwezig in menselijke cellen.
Toll-like receptor (TRL) signaling: voor het eerst ontdekt in de Drosophilia. Ze herkennen ieder een
andere PAMP’s als dsRNA (TLR3), LPS (TLR4), flageline (TLR5) enzovoorts.
Secretie van chemicaliën:
Anti-microbiële eiwitten:
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lukabiemond. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,39. Je zit daarna nergens aan vast.
