Onderzoeksontwerp
Hoofdstuk 1 – Wat wil je weten?
1.1 Wat zijn de probleemstelling, de doelstelling en de onderzoeksvraag?
Een onderzoeksplan/verslag begint altijd met een introductie of inleiding. Je schetst de
achtergrond van het onderzoek; Aanleiding? Probleem? Hoe geresulteerd in een
onderzoeksvraag? Nadenken over: probleemstelling, doelstelling, onderzoeksethiek en
onderzoeksvraag.
- Probleemstelling: is de achtergrond waaruit de onderzoeksvraag voortkomt.
Onderzoeker moet goede informatie leveren en anderen moeten vervolgens hieruit een
oplossing voor bedenken. Het analyseren van het probleem is lastig; weet vaak wat je wil,
maar weet niet precies wat het probleem is.
Een beleidsvraag is een advies wat je als instelling/bedrijf moet doen (geen concrete
oplossing dus).
Type vraag Voorbeeld Rol onderzoeker
Beleidsvraag Hoe lossen we het probleem aan de relatief grote Nee
werkloosheid onder oudere werknemers op?
Onderzoeksvraag Wat zijn de ideeën van werkgevers over het in Ja
dienst hebben of nemen van oudere werknemers
Bij probleemverkenning speelt literatuur een belangrijke rol.
- Doelstelling: is het antwoord op de vraag waarom je het onderzoek doet en wat je
ermee wil bereiken.
Zuiver wetenschappelijk onderzoek heeft als doel om met onderzoek alleen kennis te
verzamelen. Toegepast onderzoek heeft als doel kennis te verzamelen en die dan toe te
passen. Kennis moet bijdragen aan de oplossing van een probleem. Op een wetenschappelijk
verantwoorde wijze onderzoek doen betekent dat je op een verantwoorde en te controleren
manier onderzoek doet.
Soort onderzoek Omschrijving Eis
Toegepast Onderzoek dat kennis oplevert om Wordt op een
onderzoek praktijkproblemen op te lossen wetenschappelijke
verantwoorde wijze uitgevoerd
Zuiver Onderzoek dat wetenschappelijke Wordt op een
wetenschappelijk kennis oplevert, niet noodzakelijk wetenschappelijke
onderzoek voor de oplossing van problemen verantwoorde wijze uitgevoerd
- Onderzoeksethiek: bedenk of je onderzoek ethisch verantwoord is.
Voer een onderzoek alleen uit als je positief kan antwoorden op; doet de respondent
vrijwillig mee? Ondervindt de respondent geen negatieve gevolgen? Legt de onderzoeker
goed uit wat hij gaat doen en waarom? Zijn de onderzoeksresultaten minimaal vertrouwelijk
of anoniem? Wordt het op betrouwbare en valide manier uitgevoerd?
- Onderzoeksvraag: is de vraag waarop het onderzoek antwoord moet geven.
Moet echt een vraag zijn en duidelijk geformuleerd zijn. Een onderzoeksvraag die in eerste
instantie globaal is geformuleerd leidt tot deelvragen. Het is beter om je te concentreren op
het beantwoorden van een of enkele deelvragen – beter een goed beperkt onderzoek dan
een slecht globaal onderzoek. Om problemen te inventariseren maak je een mindmap,
waarin je alle genoemde onderdelen van het probleem overzichtelijk weergeeft.
1.2 Kwalitatief of kwantitatief; een open of gesloten onderzoeksvraag
,Open onderzoeksvraag De doelstelling is duidelijk. Er worden open vragen gesteld,
omdat de motieven nog niet duidelijk zijn. Bij het open interview en analyse van
interviewmateriaal moet onbevangen te werk worden gegaan.
Gesloten onderzoeksvraag Je weet wat je kan verwachten. Bekent wat er geobserveerd
moet worden, dus kan er gericht te werk worden gegaan. Er kan een vaststaand
observatieschema gebruikt worden waarin de scoringscategorieën al vastliggen.
Kwalitatief onderzoek: is onderzoek waarbij problemen in en van situaties, gebeurtenissen
en personen beschreven en geïnterpreteerd worden met behulp van gegevens van
kwalitatieve aard, zoals belevingen, ervaringen en betekenis verleningen, die verzameld zijn
via open interviews en/of participerende observatie en/of gebruik van bestaande
documenten.
Hoort bij een open onderzoeksvraag. Onderzoeksvraag is breed en er is relatief weinig
voorkennis. Je werkt niet met een vaste vragen- of observatielijst. Het gaat om het
verkrijgen van inzichten en ideeën en niet om feiten. Je neemt een open opstelling aan. De
onderzoeksgegevens krijgen labels en worden zo gecategoriseerd, om zo een lijn in de
gegevens te ontdekken.
Kwantitatief onderzoek: is onderzoek waarbij het onderzoeksmateriaal bestaat uit
cijfermatige gegevens die statistisch geanalyseerd worden om antwoord te geven op de
onderzoeksvraag.
Hoort bij een gesloten onderzoeksvraag. Als de onderzoeksvraag smal is en je weet wat je
inhoudelijk kan verwachten. Stelt steeds dezelfde vragen of observeert steeds hetzelfde
soort gedrag. Van tevoren weet je welke vragen je gaat stellen of wat de
observatiecategorieën zijn. De onderzoeksdata zijn getallen.
Kortom:
Kwalitatief Kwantitatief
Open onderzoeksvraag Gesloten onderzoeksvraag
Onderzoeksvraag aanpassen Vaste onderzoeksvraag
Ontwikkelen ideeën Beschrijven/toetsen vaste ideeën
Dataverzameling niet vast Dataverzameling ligt vast
Data: verslagen Data: cijfers
Verwerking: labels > structuur Verwerking: statistisch
Voor kwantitatief geldt de reproduceerbaarheidseis. Iemand anders moet in staat zijn het
onderzoek te herhalen. Hoe ben je aan je respondenten gekomen en welke
onderzoeksinstrumenten heb je gebruikt.
Voor kwalitatief geldt de verifieerbaarheidseis. Je conclusies moeten plausibel zijn en je
werkwijze moet transparant zijn. In bijlagen staan vaak de verslagen en hoe deze
geanalyseerd zijn.
Open onderzoeksvraag Kwalitatief onderzoek Is het verifieerbaar?
Gesloten onderzoeksvraag Kwantitatief onderzoek Is het reproduceerbaar?
1.3 Wat zijn onderzoekseenheden en eigenschappen/kenmerken?
Onderzoekseenheden: zijn de personen, bedrijven, instanties of situaties waarover je op
basis van je onderzoek uitspraken wilt doen. Alle eenheden samen zijn de populatie.
Hiermee leg je de generalisatie voor je onderzoek vast. Soms zitten de eenheden verstopt in
een onderzoeksvraag. Over wie ga je iets zeggen en wat ga je over die eenheden zeggen.
Kenmerken: zijn de eigenschappen van de eenheden waarover je uitspraken doet op basis
van de onderzoeksresultaten.
, Voorbeeld:
Onderzoeksvraag Worden meisjes tussen de 15 en 18 jaar online vaker gepest
dan jongens?
Eenheden/populatie Jongeren tussen de 15 en 18 jaar die weleens online zijn
Eigenschappen/kenmerken Geslacht, online gepest worden
Datamatrix: is een tabel waarin gegevens overzichtelijk zijn weergegeven. In de tabel staan
horizontaal de eenheden en verticaal de kenmerken. Je krijgt hierdoor een duidelijk beeld
wat de onderzoekseenheden zijn en wat de eigenschappen van die onderzoekseenheden
zijn.
1.4 Wat is er al bekend over het onderzoeksontwerp?
Bij een onderzoek begin je eerst met een oriëntatie. Overlegt en bekijkt beschikbare
literatuur, hierna bedenk je een onderzoeksvraag.
Soms is het verstandig om eerste een kwalitatief vooronderzoek te doen. Daarnaast is het
verstandig om een bronnenonderzoek te doen. Je moet eerst kijken of er al een
vergelijkbaar onderzoek is gedaan, dan hoef jij het namelijk niet meer te doen.
Je doet literatuuronderzoek om informatie te verkrijgen over: definiëren en meten van
kenmerken, maken van een onderzoeksopzet en ontwikkelen van een theorie.
- Definiëren en meten van kenmerken: door literatuuronderzoek te doen leer je hoe
anderen de eigenschappen of kenmerken die jij wilt onderzoeken definiëren en hoe
zij die meten. De zender in het communicatieproces probeert informatie over te
dragen naar de ontvanger door middel van de boodschap en de ontvanger geeft
vervolgens feedback.
- Maken van een onderzoeksopzet: nadat je weet wat je onder
communicatievaardigheden verstaat en je weet op welk aspect je, je gaat richten,
moet je bedenken hoe je het gaat meten. – maakt een onderzoeksopzet.
- Ontwikkelen van een theorie: wanneer je een theorie zoekt die jou te onderzoeken
fenomenen verklaart, is het handig om bronnen te onderzoeken.
Voor het vinden van relevante literatuur moet je de volgende stappen nemen: vinden van
goede zoektermen met een thesaurus, in zoekmachines zoeken naar relevante artikelen en
zoeken naar proefschriften en boeken.
- Vinden van goede zoektermen met een thesaurus: bij literatuuronderzoek moet je
goede zoektermen gebruiken. Gebruik alternatieven van een woord. In een
thesaurus kan je verwante termen en begrippen opzoeken. (of in
vakwoordenboeken)
- In zoekmachines naar relevante artikelen: sommige zoeken artikelen op algemene
zoekmachines, maar je kan het best gebruik maken van sites waar je vooral
wetenschappelijke literatuur vindt, zoals Google Scholar. Die geeft ook verwante
artikelen aan.
- Zoeken naar proefschriften en boeken: in proefschriften vind je meestal een goed
literatuuroverzicht van het onderwerp wat je zoekt. (NARCIS, Google Books). Naast
internet kan je ook bibliotheken en boekhandels opzoeken.
1.5 Gaat het om beschrijven, exploreren of toetsen?
Het karakter van onderzoeksvragen is heel verschillend. Onderscheid tussen beschijvend,
explorerend/verkennend en verklarend/toetsend.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper veerleoorebeek. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,38. Je zit daarna nergens aan vast.