Minor forensische orthopedagogiek
Samenvatting METHODISCH WERKEN
INLEIDEND COLLEGE RVDK
Cijfers
- Daling jeugdcriminaliteit doet zich voor bij alle leeftijdsgroepen, meest delinquente groep wordt
wel iets ouder
- Aantal jeugdige veroordeelden voor cyber- en gedigitaliseerde criminaliteit is gering en (nog
steeds) niet goed in beeld in de landelijke registraties
- Sterkste daling in afdoeningen tegen minderjarige strafrechtelijke daders is van 2007 tot 2013,
daarna vlakt de daling af
- Aantal recidivisten daalt
- Toepassing van jeugdstrafrecht bij jongvolwassenen stijgt
IVRK
Internationaal verdrag inzake de rechten van het kind.
- Kent speciale beginselen voor minderjarigen die aangehouden worden, berecht of van hun
vrijheid worden beroofd.
Wat zijn deze speciale kinderrechten beginselen?
- Het belang van het kind en de pedagogische aanpak staan voorop
- Vrijheidsbeneming wordt slechts als uiterste maatregel en voor de kortst mogelijke passende
duur gehanteerd
- Ieder kind dat van zijn of haar vrijheid wordt beroofd, wordt behandeld met menselijkheid en
respect waarbij rekening wordt gehouden met zijn of haar leeftijd
- Het beleid van de regering is erop gericht om zaken van minderjarigen, waar dat mogelijk is,
zoveel mogelijk buiten het strafrecht om af te doen.
- Minderjarigen hebben recht op een volledige eerbiediging van hun privéleven gedurende alle
stadia van het strafproces.
Adolescenten strafrecht:
- Doelgroep: 16 – 23-jarigen beter en effectiever aanpakken + een sanctie arsenaal uit
jeugdstrafrecht en volwassen strafrecht.
- Gebaseerd op hersenonderzoek
- Afremmen impulsen, overzien en rekening houden met consequenties, reguleren van emoties,
empathisch vermogen, e.d.
- Kennis en ervaring met LVB doelgroep (sterk vertegenwoordigd in de doelgroep)
- Kunnen ook jongvolwassenen van 23 jaar of ouder veroordeeld worden volgens het
jeugdstrafrecht? Nee want boven de 23 kan dat niet meer
- Wie adviseert het OM of de Rechter over de strafrechtelijke aanpak van jeugdigen van 16-23
jaar? De RvdK en jeugdreclassering adviseert het OM of de rechter
Taken van de RvdK samenvattend
- De RvdK adviseert het OM en de rechter over de strafrechtelijke aanpak van minderjarigen van
12 tot 18 jaar.
- De RvdK is beschikbaar voor consultatie door de reclassering bij adolescenten van 18 tot 23 jaar,
als de reclassering overweegt om de inzet van het jeugdstrafrecht te adviseren.
- De RvdK is casusregisseur voor alle zaken waarbij het jeugdstrafrecht wordt ingezet.
- De RvdK coördineert de inzet van taakstraffen
- De RvdK is voorzitter van de netwerk- en trajectberaden
, Minor forensische orthopedagogiek
Landelijk Instrumentarium Jeugdstrafrechtketen (LIJ)
Wat is het LIJ?
- Het LIJ brengt risico- en protectieve factoren in kaart om interventies op maat te kunnen
indiceren met als doel het terugdringen van recidive.
- Keteninstrument van aanhouding tot en met strafafronding
- Organisaties:
• Politie
• Halt
• Raad voor de Kinderbescherming
• NIFP (Nederlands Instituut voor forensische psychiatrie en psychologie)
• Openbaar ministerie en rechtbank (zittende magistraat)
• Jeugdreclassering
• Justitiële jeugdinrichtingen
Wie doet wat wanneer met het LIJ?
Het LIJ maakt een inschatting van:
- Algemeen Recidive Risico (ARR)
Preselectie: Politie
• Statische, niet veranderbare risicofactoren: Bv sekse, leeftijd, eerdere justitiecontacten
- Drie risicogroepen:
• Hoog risicogroep, kans op recidive van gemiddeld 65%,
• Midden risicogroep met een kans op recidive van gemiddeld 50%
• Laagrisicogroep met een kans op recidive van gemiddeld 25%
- Afweging onderzoek RvdK:
• Lage recidivescore & OM geen verzoek onderzoek RVDK.
• Zwaar delict en/of midden-hoog risico: onderzoek RVDK.
Wat doet de RvdK met het LIJ, Informatie wordt verzameld over
- Recidive risico (ARR en DRP)
- Criminogene factoren (kenmerken van de jeugdige of omgeving die de kans op herhaling
vergroten)
- Beschermende factoren (kenmerken van de jeugdige of omgeving die de kans op herhaling
beperken)
- Zorgsignalen (psychosociale of psychische problemen die niet of nauwelijks te maken hebben met
delictgedrag of kans op recidive)
- Responsiviteit (de motivatie/motiveerbaarheid, leerstijl)
, Minor forensische orthopedagogiek
What works-beginselen
1. Risicobeginsel: wie 4. Behandelmodaliteit
(interventie afhankelijk van recidiverisico) (evidence based)
2. Behoeftebeginsel: wat 5. Programma-integriteit
(veranderbare factoren) (getoetste theorie, uitvoering volgens
3. Responsiviteit: hoe programma)
(motivatie, stijl van leren en 6. Professionaliteit
(on-)mogelijkheden om hiervan te (opleiding, training, inter/supervisie)
profiteren)
Risk-need-responsivity-model (RNR-model)
Risk Wie? Risicobeginsel
- Intensiteit van de interventie moet aansluiten op het risico van de jongeren
Needs Wat? Behoeftebeginsel
- Interventie moet gericht zijn op criminogene behoeften. Dit zijn veranderbare risicofactoren (die
van directe invloed zijn op het mogelijk recidiveren)
- Bijvoorbeeld
• Delinquente vrienden
• Beperkte weerbaarheid/beïnvloedbaarheid
Responsivity Hoe? Responsiviteitsbeginsel
- Interventie moet aansluiten bij de motivatie, de leerstijl en de intellectuele capaciteiten van de
minderjarige.
- Doener/denker
- Individueel/groepsverband
- Wel/niet gemotiveerd
Risicofactoren
1. Middelenmisbruik jongere 8. Bewondering voor antisociaal gedrag
2. Problemen vrijetijdsbesteding vrienden
3. Respect voor eigendom van anderen 9. Misbruik (seksueel, lichamelijk)
4. Mentale gezondheidsproblemen 10. Verwaarlozing
5. Problemen school (spijbelen, slechte cijfers, 11. Impulsitiviteit
probleemgedrag) 12. Uithuisplaatsingen
6. Problemen ouderlijk gezag 13. Omgang anti- sociale vrienden
7. Middelenmisbruik ouder 14. Criminele ouder
Welke risicofactoren zijn criminogeen?
Criminogene factoren zijn factoren die de kans op recidive vergroten.
1. Bewondering voor antisociaal gedrag 6. Problemen ouderlijk gezag
vrienden 7. Geen respect voor eigendom anderen
2. Impulsiviteit 8. Middelenmisbruik jongere (indien < 16
3. Problemen vrijetijdsbesteding jaar en/of delictgerelateerd)
4. Omgang anti-sociale vrienden 9. Criminele ouder
5. Problemen op school 10. Middelenmisbruik ouder
Niet/nauwelijks: misbruik, verwaarlozing, middelenmisbruik jongere (>16 jaar), uithuisplaatsingen,
mentale gezondheidsproblemen.
Wat zijn beschermende factoren?
Beschermende factoren zijn factoren die de kans op herhaling verkleinen.
1. Geen/ nauwelijks problemen op school 5. Adequate attitude
2. Functioneren van het gezin 6. Geen problemen op het vlak van agressie
3. Adequate vrijetijdsbesteding 7. Goede sociale vaardigheden
4. Geen problemen in het domein relaties
, Minor forensische orthopedagogiek
HOORCOLLEGE 1
De student weet wat een professionele basishouding ten aanzien van het omgaan met agressie
inhoudt.
Definities van Agressie
De Arbowet:
- Men spreekt van agressie en geweld bij voorvallen, waarbij de werknemer psychisch of fysiek
wordt lastiggevallen, bedreigd of aangevallen onder omstandigheden die rechtstreeks verband
houden met het verrichten van arbeid.
• Hieronder vallen ook (seksuele) intimidatie, ongewenste of vernederde opmerkingen.
Volgens territoriumleer:
- Agressie is elke poging van het individu om zijn grenzen van zijn territorium naar buiten toe te
verleggen. Het zijn handelingen die uitlopen op uitbreiding van een gebied in iemand zijn
territorium.
Definitie van de term Territorium
Een territorium is: een deel van het leven dat iemand als zijn bezit ervaart, dat hij controleert, waar hij
initiatief neemt, waar hij bevoegd is en waar hij verantwoordelijkheid voor aanvaardt.
Territoriumleer:
Privédomein Privé schuilplaats Persoonlijke afstand
Een gebied dat iemand afbakent Plaats waar aan de aandacht Letterlijke afstand tussen
om zijn privacy en veiligheid te van andere mensen kan worden mensen. Intiem (0-45 cm),
verzekeren. onttrokken. persoonlijk (80-120 cm) publiek
(3-8 m)
Publieke domein Psychologische ruimte Actieterreinen
Aandacht trekken bij anderen en De rollen die je vervult, gebied
de totale invloed die een lid waarin mensen actief zijn
uitoefent op een groep
Er zijn 4 types van territoriaal gedrag:
- Het afbakenen van gebied om het bezit of eigendom ervan aan te duiden.
- Het aanbrengen van waarschuwingstekens, concreet of symbolisch, om indringers er op te wijzen
dat ze op verboden terrein komen.
- De verdediging van het gebied waarop aanspraak wordt gemaakt.
- Actieve pogingen om nieuwe gebieden te veroveren of gebieden uit te breiden.
De student heeft zicht op de verschillende verklaringsmodellen, vormen en oorzaken van agressie.
Soorten agressie
- Frustratie agressie
• Ontstaat als reactie wanneer iemand zich tekortgedaan en niet begrepen voelt.
- Instrumentele agressie
• Is gebaseerd op intimidatie. Meestal met voorbedachten rade. Gedrag is dreigen.
- Agressie ten gevolge van psychopathologie