In de ethiek denken we na over kwesties van goed en kwaad en daarbij zijn we uiteindelijk gericht op
het welzijn van alle betrokkenen. Je mag niet iemand neerschieten om een klein meningsverschil. Dit
soort normen waar de samenleving het in meerderheid over eens is, noemen we morele normen van
de samenleving. Zo zijn er ook een aantal waarden waar de samenleving in meerderheid achter staat,
zoals eerlijkheid, gelijkwaardigheid, veiligheid en gerechtigheid. Omdat moraal altijd betrekking heeft
op een groep mensen is het verstandig nooit over ‘de moraal’ te spreken maar altijd over ‘de moraal
van groep x’. Het verschil tussen moraal en ethiek is dat in de moraal al een bepaald standpunt is
ingenomen en dat we in de ethiek nog naar een standpunt zoeken.
Je zou morele normen kunnen zien als middelen om morele waarden te realiseren, maar het is niet
zo dat bij elke morele waarde precies één morele norm hoort. Eén morele norm kan naar
verschillende morele waarden verwijzen en één morele waarde kan de basis zijn van verschillende
morele normen. De morele norm: gemaakte afspraken moet je nakomen, leidt tot de morele
waarden: betrouwbaarheid en eerlijkheid. Een van de manieren waarop een samenleving de
voorwaarden creëert voor burgers om hun geluk te realiseren is door ieder mens morele rechten toe
te kennen, zoals het recht op het maken van eigen vrije keuzes. Morele rechten zijn niet te begrijpen
zonder morele normen. Het recht op veiligheid is verbonden met de morele norm dat iemand de
veiligheid van een ander niet mag beperken of onnodig in gevaar mag brengen.
2.2
Er is één morele waarde die een speciale vermelding behoeft, omdat deze in zekere zin de basis
vormt van alle andere morele waarden van onze samenleving: gelijkwaardigheid. In onze
samenleving worden alle mensen als gelijkwaardig gezien, wat wil zeggen dat voor iedereen in
principe dezelfde morele rechten gelden. Dit betekent dat voor ieder mens ook dezelfde normen
gelden. De algemene gelijkwaardigheid was niet altijd vanzelfsprekend. De belangrijkste regel in de
ethiek bedraagt hierom ook: ‘wat u niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet!’. Omdat
gelijkwaardigheid algemeen geldend is in onze samenleving, kunnen we een ethische redenering dus
op haar waarde voor onze samenleving beoordelen door haar te testen op algemeenheid.
Algemeenheid betekent hier: als jij mag liegen om die reden, mag iedereen liegen om die reden. De
algemeenheidstest houdt in dat je je afvraagt wat de gevolgen zouden zijn voor ons rechtssysteem,
en in verlengde daarvan onze samenleving als alle mensen zouden mogen liegen voor de rechtbank
om hun vrienden te helpen. Een variant op de algemeenheidstest is de wederkerigheidstest.
Wederkerigheid betekent: wanneer jij iets bij een ander mag doen, mag een ander het ook bij jou
doen. Gelijkwaardigheid impliceert algemeenheid en algemeenheid impliceert wederkerigheid.
Gelijkwaardigheid Algemeenheid Wederkerigheid
Gelijkwaardigheid wordt in onze samenleving zo’n belangrijke waarde gevonden dat deze gekoppeld
is aan een grondwettelijke norm die discriminatie moet voorkomen. We moeten discriminatie niet te
algemeen opvatten. Mensen behandelen elkaar voortdurend op ongelijke wijze, maar dit hoeft niet
onethisch te zijn. Je behandelt je vrienden anders dan vreemden bijvoorbeeld. Het is pas
discriminatie als je bepaalde personen of groepen op grond van algemene kenmerken (seksuele
voorkeur, geslacht of ras) uitsluit van bepaalde fundamentele rechten (zoals recht op werk,
godsdienstkeuze en vrije meningsuiting). Wanneer je iemand uitsluit op grond van een uniek
kenmerk, bijvoorbeeld omdat zijn persoonlijkheid of persoonlijke overtuiging je niet bevalt, is dat
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper RubenYoung. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.