Samenvatting
Samenvatting Middelnederlandse letterkunde RUG
Een samenvatting van Middelnederlandse Letterkunde zoals deze wordt gegeven aan de Rijksuniversiteit Groningen
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 11 pagina's
Voorbeeld 2 van de 11 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Middelnederlandse letterkunde – Esmee WilpshaarTentamen Middelnederlandse letterkunde
Week 1
Tijdsperiode: ca. 1170 - 1500
Literati en illiterati: Literati waren mensen die konden schrijven (veelal geestelijken). Illiterati konden
niet schrijven, maar kregen verhalen binnen via de orale cultuur. Later werden deze verhalen in de
volkstaal opgeschreven, wat een belangrijk punt was, want nu werden verhalen voor iedereen
beschikbaar en niet alleen voor hen die Latijn konden. De eerste tekst in volkstaal was rond 500.
Perioden Nederlands:
Oudnederlands (v.a. ca. 500 tot ca. 1170)
Middelnederlands (ca. 1170 tot ca. 1500)
Nieuwnederlands (ca. 1500-heden)
Het hartland (randstad) had veel invloed qua taal
Hendrik van Veldeke (1140 – 1200) wordt gezien als het begin van de Middelnederlandse
letterkunde. Hij kwam uit Zuid-Limburg (Belgische gedeelte) en schreef in drie genres:
- Heiligenleven -> Leven van Sint-Servaas
- Ridderroman -> Eneïde
- Hoofse minnelyriek
Jan van der Noot (1539 – 1595) wordt gezien als het einde van de Middelnederlandse letterkunde. Hij
schreef als eerste in de Renaissance. Hij schreef Het Bosken en het Petrarka, deze laatste bestond uit
liefdesgedichten voor Laura. Van der Noot had veel aandacht voor ‘het beeld’.
Cultuur: Er was een rijke orale traditie, boeken waren gebruiksvoorwerpen voor de verteller, dus ze
waren niet mooi uitgegeven. Er werden mnemotechnische elementen gebruikt, dat zijn technieken
om iets beter te onthouden.
Het was dynamisch -> voor elk hof werd het aangepast, het werd vertaald naar verschillende milieus,
er was daardoor een grote variatie.
Vooraanstaande genres waren:
- Ridderromans
- Lyriek
- Drama
Er waren drie standen:
- Oratores (geestelijkheid)
- Bellatores (adel)
- Laboratores (boeren)]
Week 2
Karel ende Elegast
- Karel wordt drie keer bezocht door een engel die hem vertelt om uit stelen te gaan.
- Karel gaat op pad en komt een ridder tegen. Na een duel maakt de ridder bekend dat hij
Elegast is.
- Karel stelt zich voor als Adelbrecht, want hij wil niet dat iemand weet dat hij de koning is.
- Elegast verwerpt het voorstel om bij de koning te stelen, maar hij stelt voor om bij de zwager
van de koning te stelen, Eggeric.
- Elegast vermoedt dat Karel geen dief is door het incident met de ploegschaar.
- Elegast steelt een zadel, maar door de belletjes wordt het echtpaar wakker. Hij ontdekt dat
Eggeric zijn vrouw mishandelt en neemt als bewijs een bebloede handschoen mee,
, Middelnederlandse letterkunde – Esmee Wilpshaar
bovendien ontdekt hij dat er een plan is om de koning te vermoorden. Elegast vertelt dit aan
Adelbrecht en hij zegt dat hij het zal doorgeven aan de koning.
- Karel berecht Eggeric en herstelt Elegast in zijn eer.
Belangrijk punt: Elegast heeft magische krachten, waardoor hij dieren kan verstaan en mensen in
slaap kan brengen.
Karelepiek:
- Systeem van vazallen (leenstelsel)
- Paltsen (tijdelijk verblijf)
- Oorlog tegen islamitische heersers
Eerste vermelding: 1325
De plaatsen in het verhaal zijn cyclisch.
Karelepiek is vanaf 814
Chanson de geste vanaf de 11e eeuw (verhalen over historische/belangrijke figuren)
De mogelijke bron van Karel ende Elegast:
- Lied waarin Karel uit stelen ging: Albericus Triumfontium, Chronica (1240)
- Chanson de Basin
- Sprookjesmotief
Ook zijn er veel verhalen van een anonieme koning die uit stelen ging.
De zelfontwikkeling in het verhaal is dat een eigen falen wordt rechtgezet (elegasts verbanning wordt
recht gezet)
Dictie is het ideaal voor voordracht, dit houdt in dat het verhaal compact is.
Genre
Chanson de Geste: verhaal waarin een historisch figuur voorkomt. Er zijn platte personages en deugd
staat in termen van moed.
Hoofse roman: Deze vindt zijn oorsprong in de verhalen van Arthur. Het gaat dan over een ridder die
op queeste gaat. Deugd staat hier in termen van karakterontwikkeling en er zijn vaak ook
sprookjeselementen aanwezig.
Thematiek
1. Bezinningstocht
2. Godsbericht
3. Tweegevecht
4. Schijn vs. werkelijkheid
5. Rijkdom vs. armoede
6. Feodaliteit
• Karel-Elegast / Eggeric
• Karel-God
Verteltechnieken
- Exordiale herhalingen -> herhaling in de inleiding
- Alwetende verteller: dramatische ironie
- Innerlijke monologen
- Tempowisselingen
Epische vertraging
Epische versnelling
Van den Vos Reynaerde
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper esmeew2000. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 60904 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen