Determinantenmodel van gezondheid van Lalonde
- Endogene, biologische factoren
o Sekse, leeftijd, erfelijke eigenschappen en etniciteit.
- Fysieke omgeving
o Kwaliteiten van water, lucht, behuizing, veiligheid in en om huis en het
binnenhuismileu.
- Sociale omgeving
o Familie, vrienden, studiegenoten, leraren, buren en collega’s.
- Leefstijl
o Beweging, roken, voeding, alcoholgebruik, veilig vrijen en ontspanning.
- (Gezondheids) zorg
o Beschikbaarheid medische zorg, toegankelijkheid van de zorg, gebruik van de zorg.
De DIO kan het model van Lalonde uitleggen en een koppeling maken met het ASE-model.
De DIO kan uitleggen wat het doel is van het ASE- model.
De DIO kan de determinanten van het ASE-model herkennen in een casus/ de praktijk.
ASE model
Het ASE model laat zien door welke factoren en determinanten de gedragsintentie in stand komt en
hoe deze vervolgens worden omgezet in feitelijk gedrag. De letters A,S en E staan voor de
gedragsdeterminanten Attitude, sociale invloeden en eigen effectiviteit. Deze drie factoren brengen
samen de intentie tot bepaald gedrag voort.
1
, Attitude staat in dit model voor ideeën en opvattingen die mensen hebben over bepaald gedrag
(Beliefs). Het gaat om wat mensen vinden, niet om de vraag of ideeën juist zijn of op feiten zijn
gebaseerd.
- Cognitieve beliefs: gerelateerd aan kennis (bewegen is gezond)
- Affectieve beliefs: gerelateerd aan gevoel en emotie (bewegen is leuk)
- Conatieve beliefs: gerelateerd aan gedrag (bewegen is een gewoonte)
Sociale invloeden geeft de rol aan van bepaalde ideeën, opvattingen en feitelijke gedragingen van de
mensen in de directe leefomgeving.
Eigen effectiviteit geeft aan in hoeverre mensen denken dat zij in staat zijn het voorgenomen gedrag
(gedragsintentie) uit te voeren. Iemand kan er best vertrouwen in hebben dat hij meer zal gaan
sporten, maar niet zal geloven dat het hem lukt minder te gaan snoepen.
De ASE-determinanten van bepaald gedrag zijn door onderzoek te achterhalen. Het ASE-model kan
uitgebreid worden door kennis en risicoperceptie.
De DIO kan de theorie van de verschillende fases van het stage of change model uitleggen.
Modellen die gedragsverandering naar fasen uitwerken zijn:
- Health counseling-model
- Transtheoretisch
- Stages of change-model
Stages of change model
Fases van gedrag
1. Precontemplatie: fase waarin niet overwogen wordt om gedrag te veranderen;
2. Contemplatie: fase waarin een persoon overweegt om gedrag te veranderen, maar hij heeft
geen concrete plannen;
3. Preparatie: fase waarin een persoon actief bezig is met plannen om op korte termijn gedrag
te veranderen;
4. Actie: fase waarin een persoon het gewenste gedrag uitvoert;
5. Behoudsfase: een fase van behoud van het gewenste gedrag en voorkomen van terugval.
Factsheet gezondheidsvoorlichting en
gedragsverandering
Kennis
In traditionele en nog steeds gangbare opvattingen over gezondheidsvoorlichting staat de overdracht
van kennis centraal: informatie over gezondheid en ziekte, en specifiek over de gezondheidsrisico's
van bepaalde gedragingen is nodig om gedragsverandering te bewerkstellingen. Kennis over
gezondheid en ziekte vormt daarmee een potentieel belangrijke determinant van
gezondheidsgedrag. Er kan onderscheid worden gemaakt in verschillende soorten kennis:
1. kennis die mensen bewust maakt van de relatie tussen een gedrag en een risico (roken kan
een hartinfarct veroorzaken).
2. kennis over hoe je zou kunnen veranderen (hoe stop je met roken).
3. theoretisch diepgaande kennis zoals de wetenschappelijke kennis (bijvoorbeeld over waarom
roken tot longkanker en hart- en vaatziekten leidt.
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lokbedegeit. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
