Psychotherapeutische stromingen; per stroming
Drie groepen cliënten: bezoekers, klagers, hulpvragers
4 R’s psychotherapie: raamwerk (context), relatie, rationeel (verklaring), ritueel (procedure)
Biologische psychiatrie (rationalisten): medicatie, romantici: psychosociale problemen enkel
Persoonsgerichte benadering: gedragspatronen of persoonlijkheid veranderen
Klachtgerichte benadering: in de zin van genezing; klachten, symptomen of stoornissen
Geactiveerde veranderingsmechanismen:
- Affectieve beleving (ervaren) expliciet en intensief in exposure uitlokken emoties
- Cognitieve beheersing (begrijpen) cognitieve en psychodynamische therapie
- Gedragsregulatie (oefenen) veranderen dysfunctioneel gedrag en verwerven nieuwe
gedrag expliciet in gedragstherapie
Nature: alle eigenschappen van het individu zijn bepaald door aanleg, bijvoorbeeld
het genetisch materiaal.
Nurture: alle eigenschappen van het individu zijn bepaald door opvoeding,
voornamelijk door de leefomgeving
Gedragstherapie alles aangeleerd, je komt blanco op wereld, behaviorisme
Stimulus blackbox respons
Pavlov: klassieke conditionering twee situaties tegelijkertijd optreden, worden gekoppeld
en roepen dezelfde reacties op uiteindelijk, ongewenst gedrag afleren
Skinner: operante conditionering als een situatie bekrachtiging heeft, kan het ervoor zorgen
dat het uitdooft of meer voor komt, straf/belonen, ook waarneembare gedragingen coping
Watson: psychologie uitsluitend waarneembare en meetbare gedragingen behaviorisme
Bandura: model-leren, leren door middel van observatie
, - Vergeleken met psychodynamische en cliëntgerichte benadering worden hier weinig
eisen gesteld aan de cliënten om voor behandeling in aanmerking te komen
- Veranderen van probleemgedrag, niet persoonlijkheidsverandering duurt kort
- Meer gericht op het doen dan op het praten, rechtstreeks beïnvloeden van gedrag
- Hoe vaak komt het voor? Hoe lang duurt het en wat doet zich voor en na gedrag voor?
- Snelle classificatie, gewoon vanuit DSM5
- Niet effectief bij psychische problemen die moeilijk concreet te omschrijven zijn
- Nurture-kant, kritiek: stoornissen (dementie) niet te veranderen door omgeving
- Onderliggende problematiek ongeroerd, niet op verleden maar heden, maar zij vinden
dat zodra symptoom weg is, ook het probleem weg is.
Exposure: in vitro (voorstelling), in vivo (in het echt) net zo lang tot de emotie uitdooft
Systematische desensitisatie: geleidelijke gewenning
Flooding: in één keer direct blootgesteld
Exposure met responspreventie: niet kan ontsnappen of op gebruikelijke manier reageren
Intermittent reinforcement: af en toe beloning, blijft gedrag langer aanwezig, uitdoving langer
Tekortkomingen:
Tabula rasa volledig afhankelijk waarneming & ervaring? Je wordt ‘blanco’ geboren?
Relatie tussen S en R niet altijd kloppend, sommige gedragingen hebben geen consequentie
Stimulus zelfde bij iedereen, respons bij iedereen anders, hoe reageer ik ergens op?
Hoe werkt het? Exposure (habituatie heel vaak doen zodat angst uitdooft), maar niemand
weet hoe het precies werkt, alleen dat het werkt.
Afleren: klassieke interventies en iets aanleren = operante interventies
, Cognitieve therapie
De mens wordt geschouwd als een informatieverwerkend systeem, dat constant informatie
selecteert, interpreteert en reorganiseert. Accommodatie nieuw schema maken.
De wijze van informatieverwerking geeft richting aan ieders leven en is bepalen voor emoties
en gedragingen.
Het kan enkel onderzocht worden in experimenten met proefpersonen en de bestudering van
cognitieve processen moet voldoen aan de voorwaarden van wetenschappelijk onderzoek.
Cognitieve psychologie: richt zich specifiek op de binnenwereld van mensen
(tegenovergesteld behaviorisme), maar moet wel aan wetenschap voldoen.
Geen grondlegger, Urlic Neisser gebruikte als eerste over cognitieve psychologie.
Ellis (rationeel-emotieve therapie RET): psychische moeilijkheden toegeschreven aan
irrationele overtuigingen, kritisch onderzoek en vervangen door rationele overtuigingen,
nemen de problemen van de cliënt af.
Beck: sommige mensen hebben kerngedachten of cognitieve schema’s ontwikkeld, waardoor
hun kijk op de werkelijkheid en op zichzelf systematisch vervormd wordt. Door denkpatronen
en alternatieve, nieuwe manieren van denken kritisch op hun geloofwaardigheid te
onderzoeken zou de psychische problematiek verdwijnen basis voor therapie nu
Informatieverwerking: door andere manier van denken gaan we ons anders voelen en
gedragen. Dit verloopt bij iedereen anders. De cognitieve benadering gaat er van uit dat we tot
op zekere hoogte onze eigen werkelijkheid construeren. Wisselwerking met omgeving
Bepalend voor het functioneren van mensen:
- Selectieve aandacht wat zie je snel of wat zie je niet? Detail
