KERNVRAGEN ORGANISATIEWETENSCHAPPEN
Kernvragen van organisatiewetenschappen:
1. Hoe organisaties functioneren in termen van intern proces en structuur?
2. Hoe organisaties zich verhouden tot andere actoren in de omgeving?
3. Wat is de invloed van organisaties op het sociaal systeem/ maatschappij/
concurrentieomgeving?
4. Hoe zijn we nu eigenlijk gekomen tot deze maatschappij waar organisaties zo’n grote
rol spelen?
,HOORCOLLEGE 01 (introductie)
Binnen organisaties wordt met name naar structuur en proces gekeken
Structuur: het team
Proces: hoe doen we het?
Organisaties zijn overal aanwezig: de manier waarop zowel de grote maatschappelijke als de
kleine alledaagse problemen aangepakt worden is door het creëren van organisaties.
Definitie organisatie:
Sociale entiteiten die doelgericht zijn, en ontworpen als systemen van activiteiten die bewust
gestructureerd en gecoördineerd zijn, en die verbonden zijn met de externe omgeving
Verschillende types:
Grote, internationale organisaties vs. familiebedrijven
Organisaties met winstoogmerk vs. non-profit organisaties
Dus heel veel diversiteit
Organisaties en hun uitdagingen:
Globalisering communicatie en technologie worden steeds beter en
markten van over heel de wereld raken steeds meer verbonden.
Veelvoorkomend is dat delen van bedrijven worden verplaatst naar
goedkopere gebieden in de wereld om zo goedkoper of met meer
voordelen te kunnen produceren. Het kleiner worden van de wereld
omdat er steeds meer relaties ontstaan, een bedrijf heeft hierdoor
niet meer alleen met de lokale bevolking te maken maar kent een
steeds groter spectrum
‘Speed of responsiveness’ het is belangrijk voor bedrijven in te spelen
op veranderingen in de samenleving, wens van de klant of
economische schommelingen. Je aanpassen aan wat er gebeurt in
vraag & aanbod, klanten en bedrijven vragen dat organisaties wat
betreft essentiële onderdelen inspelen op veranderingen
Ethiek en maatschappelijke verantwoordelijkheid het wordt voor bedrijven
belangrijker om rekening te houden met effecten op het milieu en
klimaat. Niet alleen voor de wereld maar ook voor de naam van het
bedrijf naar buiten toe. Bijv. gaswinning in Groningen
De virtuele/ digitale werkplek men is steeds afhankelijker van
computers en internetverbindingen op de werkvloer, werk is meer
verspreid over verschillende plekken omdat er bijv. vanuit huis
gewerkt kan worden en d.m.v. bellen en mail contact kan worden
gehouden met collega’s
Diversiteit Er zijn steeds meer verschillende soorten mensen in een
bedrijf die zich allemaal gewaardeerd en erkend willen voelen. Hoe
zorgen we ervoor dat mensen in een organisatie gehoord kunnen
worden?
Voordelen van organisaties:
Brengen middelen bijeen om gewenste doelen en uitkomsten te bereiken
Produceren goederen en diensten op efficiënte wijze
Maken innovatie mogelijk
, Gebruiken moderne productietechnologie en informatietechnologie
Passen zich aan en beïnvloeden de omgeving
Creëren waarde voor hun eigenaren, klanten, medewerkers
Pakken (alledaagse) uitdagingen op, zoals: diversiteit, ethiek, en de motivatie en
coördinatie van medewerkers
De organisatiewetenschap is de systematische studie van hoe mensen - als individuen en in
groepen - handelen binnen en tussen organisaties.
Organisaties bestuderen aan de hand van 4 bronnen van diversiteit:
1. Context regionaal, cultureel
2. Tijd tijdperk, duur
3. Publiek klanten, eigenaren, beleidsmakers, consultants, onderzoekers
4. Bereik a) niveaus van analyse
b) open vs. gesloten systemen
Grondstoffen, arbeid, informatie, financiële middelen stromen organisatie in
Producten, diensten, afval, eco impact, werknemerstevredenheid stromen organisatie uit
INPUT & OUTPUT
Verschillende perspectieven:
Open vs. gesloten kijk je naar de organisatie met de input en output erbij of niet
Natuurlijk vs. rationeel informeel of formeel
, HOORCOLLEGE 02 (theoretische perspectieven op organisaties)
Perspectieven op organisaties
Gesloten systeem: dit perspectief is gericht op de organisatie zonder haar
afhankelijkheid en vermogen om invloed op (elementen van) haar omgeving uit te
oefenen in overweging te nemen
o Organisaties staan op zichzelf, ‘afgesloten’
o Omgeving is gegeven
o Aandacht van managers gaat uit naar het verbeteren van het interne ontwerp
Open systeem: dit perspectief is gericht op de (poreuze) grens tussen de organisatie
en haar omgeving
o Organisaties staan in verbinding met en wisselen zaken uit met de omgeving
o Omgevingen zijn veranderlijk
o Aandacht van managers gaat uit naar een ontwerp dat deze uitwisseling effectief laat
verlopen
Rationele organisaties: zijn gericht op het nastreven van relatief specifieke doelen en
tonen relatief hoog formele sociale structuren.
Natuurlijk systeem: zijn gericht op een gemeenschappelijk belang. Ze proberen te
overleven in een systeem en zetten zich in voor collectieve activiteiten. Ze zijn
informeel gestructureerd.
Organisatieconfiguraties hebben we nodig om organisaties te begrijpen.
Technische kern:
o Produceert het product of de dienst van de organisatie.
o Primaire omzetting van input naar output
Technische ondersteuning:
o Afspeuren van de omgeving naar bedreigingen en kansen
o Helpt organisaties te innoveren, veranderen, en aan te passen
Administratieve ondersteuning:
o Soepel functioneren en onderhoud van de organisatie
Top management & middenmanagement:
o Aansturen en coördineren van andere delen van de organisatie
Er zijn twee soorten dimensies in organisaties: De contextuele en structurele
dimensies beïnvloeden elkaar. Deze dimensies zijn ook een basis van
metingen en analyses van organisatorische kenmerken.
Structurele dimensies: centrale interne elementen
Formalisatie: de mate waarop je vertrouwt op procedures en geschreven
documentaties van hoe het werk gedaan moet worden
Specialisatie: de mate waarin taken verdeeld zijn in afzonderlijke taken of banen,
opdeling van het totale werk in deeltaken
Hiërarchie van gezag: wie rapporteert aan wie, en hoeveel mensen worden er
aangestuurd door een baas?
Centralisatie: hoe is de macht verdeeld m.b.t. besluitvorming in een organisatie?
Professionalisme: het niveau van opleiding en de mate waarin medewerkers getraind
zijn
Personeelsverhouding: in hoeverre zijn mensen toebedeeld over verschillende functies
