Hoi allemaal! Hier een complete, overzichtelijke samenvatting van alle online hoorcolleges van het 2e/3e jaars vak 'Sociale Cognitie' aan de Universiteit Utrecht. Succes met leren!
Wat is sociale cognitie?
- sociale cognitie = een vakgebied
dat precies op het snijvlak zit tussen
sociale psychologie en cognitieve
psychologie
- belangrijk om naar te kijken, omdat
we als mens geëvolueerd zijn in de
context met andere mensen -> ons
cognitieve systeem is aangepast
om hiermee (andere mensen) om te
gaan
- het cognitieve systeem hebben we
dus nodig om sociaal gedrag te begrijpen
!! de sociale cognitie onderscheid zich van cognitieve psychologie, doordat we kijken naar
mensen (en niet naar objecten) -> wat is het verschil tussen een mens en een object?
Mensen zijn geen objecten
- mensen hebben intenties en kunnen hun eigen omgeving beïnvloeden
- mensen kunnen nadenken over anderen (ze kunnen een cognitie hebben over jou)
- anderen kunnen hun cognitie aanpassen om jou te beïnvloeden
- mensen zijn over het algemeen dus complexer dan objecten
- daarnaast veranderen mensen over tijd en situaties (ze ontwikkelen zich)
- mensen hebben minder zichtbare attributen (is iemand aardig? competent?
intelligent?)
Sociale brein hypothese (Dunbar)
- des groter de groep waarin je leeft, des te groter je
neocortex moet zijn (om alle informatie te kunnen
verwerken)
- honden leven in roedels en hebben dus een kleinere
neocortex nodig -> apen leven in grotere groepen en
hebben dus een neocortex nodig -> mensen leven in
nog grotere groepen en hebben dus een nog grotere
neocortex nodig
- ‘human group size as predicted by Dunbar’s model
comes out to about 150’
!! mensen moeten flexibel zijn in hun reactie op een stimulus (omdat we in een complexe
wereld leven)
- bij een kikker is een simpel stimulus-respons systeem voldoende (voor mensen niet)
- kleine stimulus -> jagen, en een grote stimulus -> vluchten
1
,Context
- bij mensen is interpretatie afhankelijk
van context
- hoe je de middelste stimulus
interpreteert (13 of B) hangt af van de
context
- het is ook heel moeilijk om de context
te ‘overrulen’
The McGurk Effect
- ontstaan omdat dat wat je ziet (visuele stimulus -> mondbeweging) botst met wat je
hoort (auditieve stimulus -> BAA of FAA)
- wat we zien overschrijft dat wat we horen (zie filmpje)
- dit effect blijft aanwezig (ook als je weet dat het bestaat) -> je kan het niet ‘uitzetten’
- dat wat we horen hoeft niet altijd waar te zijn (!!)
- het brein krijgt conflicterende informatie binnen en probeert hier een begrijpelijk
geheel van te maken
- de meest opvallende informatie neemt de overhand (dit is vaak de visuele stimulus)
Belangrijke gevolgen voor sociale stimuli
- uit onderzoek blijkt dat zwarte gezichten in een ‘achterbuurt context’ veel negatiever
geïnterpreteerd worden dan in een ‘kerkelijke context’
- dit heeft gevolgen voor het etnisch profileren
- etnisch profileren = als iemand op basis van zijn/haar huidskleur, etniciteit,
nationaliteit, taal en/of religie, staande wordt gehouden of gecontroleerd
- volgens de wet mag dit niet, maar het gebeurt wel
Belangrijke gevolgen voor gedrag
- Amadou Diallo werd in 1999 doodgeschoten door de politie
- had geen wapen -> pakte zijn portemonnee en werd neergeschoten door politie
- niet de enige zaak helaas
- er is dus een bias aanwezig
Shooterbias
- reactietaak waarbij proefpersonen foto’s te zien
krijgen (wit vs. zwart persoon en wel vs. geen
wapen)
- proefpersonen moeten binnen enkele seconden
kiezen of ze schieten ja of nee
- de shooterbias wordt vastgesteld door het aantal
fouten te tellen
- er wordt vaker onterecht niet geschoten bij een
target die wit is en een wapen vast heeft
- aan de andere kant -> wanneer de target geen wapen heeft, wordt er vaker onterecht
geschoten als de target zwart is
2
,Wat gebeurt hier?
- stimulus wordt flexibel geïnterpreteerd, afhankelijk van de context (flexibiliteit van
interpretatie)
- bottom up informatie (visuele stimuli -> target heeft wel of geen wapen) wordt
geïnterpreteerd met behulp van top down kennis (geactiveerde associatie die
mensen hebben over zwarte mensen)
- mensen gaan eerder een wapen waarnemen
- dit is een algemeen proces, wat is er zo bijzonder voor sociale stimuli?
Sociale stimuli
- sociale eigenschappen zijn vaak niet direct waarneembaar
- ‘going beyond the information given’ -> hoe dan?
Constructing social reality
- mensen maken een eigen constructie van hun sociale omgeving
- ze gebruiken hiervoor hun eigen interpretaties van sociale stimuli
- de constructies bevatten meer informatie dan direct waarneembaar is in
werkelijkheid
- deze constructie bepaalt vervolgens ons gedrag
!! er gebeurt dus een hele hoop tussen het waarnemen van een stimulus en het uitvoeren
van gedrag
Model in het boek
- alles wat in het grijze
vak staat, vindt plaats
in ons hoofd
Basisidee sociale cognitie
- de objectieve
werkelijkheid wordt in een subjectieve werkelijkheid vertaald
- je bestaande kennis verrijkt en beïnvloedt de constructie van je subjectieve
werkelijkheid
!! we hebben in ons hoofd een model van de wereld en we gedragen ons naar dat model
(we weten dus eigenlijk niet hoe anderen zijn, maar hebben wel een model over ze)
Week 46b - Sociale waarneming (eerste indrukken)
Gezichten
- een van de belangrijkste bronnen van informatie
- bij eerste indrukken
- tijdens interactie
- in dit college -> wat lezen we af van statische gezichten?
- volgend college -> wat lezen we af van dynamische gezichten?
3
,Statische gezichten
- bevatten sociale informatie
- sommige informatie is direct waar te nemen
- zoals gender, leeftijd, aantrekkelijkheid
- maar ook ‘going beyond the information given’
- zoals persoonlijkheidskenmerken, groepslidmaatschap, seksuele oriëntatie,
politieke oriëntatie
Onderzoek Hassin & Trope
- is het volgens jou mogelijk om iemands echte
persoonlijkheidskenmerken te kennen door naar
iemands gezicht te kijken?
- gevraagd aan 535 Israeli’s
Fysiognomie
- beroemde wetenschappers dachten vroeger al
dat het mogelijk was om gelaatskenmerken te
gebruiken om gedrag te voorspellen
- idee is opgekomen in de 18e en 19e eeuw
- Lavater & Lombroso hebben gekeken naar de gezichten van criminelen (en hoe die
anders waren dan bij niet criminelen)
!! fysiognomie klopt niet, maar we worden er wel door beïnvloed
- gezichtskenmerken hebben wel degelijk consequenties voor alledaags gedrag
Consequenties
- mensen met competente gezichten krijgen meer stemmen bij verkiezingen
- competente en dominante gezichten worden aangenomen als managers bij
succesvollere bedrijven (en verdienen meer)
- mensen met hogere militaire rang hebben dominantere gezichten
- mensen met onbetrouwbare gezichten
- worden in trust games minder vertrouwd
- worden vaker schuldig bevonden
- worden vaker uit een line-up geselecteerd
- krijgen extremere veroordelingen
Wat lezen we af van gezichten?
- onderzoek door Oosterhof & Todorov
- maakte gebruik van data-gedreven methode
- proefpersonen gaven (zonder beperkingen)
beschrijvingen van 66 neutrale gezichten
- er waren een aantal (15) persoonlijkheidskenmerken die mensen opnoemde
- daarna -> proefpersonen beoordelen gezichten op deze 15 kenmerken
- analyse gaf twee componenten
- betrouwbaarheid (63.3% verklaarde variantie)
- dominantie (18.3% verklaarde variantie)
- Sutherland heeft dit onderzoek ook gedaan en vulden dit aan met een derde
component -> jeugdigheid/aantrekkelijkheid
4
,!! dus betrouwbaarheid en dominantie zijn de 2 belangrijkste dimensies die we aflezen uit
het gezicht -> onderzoekers hebben deze twee componenten in een computermodel
gegoten dat gebruik maakt van een gegenereerd gezicht
- kijken of we betrouwbaarheid en dominantie van elkaar kunnen onderscheiden in
een gezicht
Visualisatie van diagnostische informatie
- doel -> het vinden van de combinatie van gezichtskenmerken die beoordelingen over
betrouwbaarheid en dominantie kunnen voorspellen
- data-gedreven methode
- twee voorbeelden
- face-space gebaseerd
- op ruis gebaseerd
Face space
- heleboel dimensies van bepaalde gezichtskenmerken (voorbeeld
met 2 dimensies)
- je kan alle dimensies aanpassen
- ook meer extreme dimensies (grote neus, grote oren) -> karikatuur
Onderzoek Oosterhof & Todorov
- hebben deze face space methode gebruikt om allerlei kenmerken te manipuleren en
dan te kijken of ze betrouwbaarheid kunnen voorspellen (filmpje van meest
betrouwbaar, naar neutraal, naar minst betrouwbaar)
- ze hebben dit ook gedaan voor de dimensie dominantie
- in het filmpje zie je hoe de gezichtskenmerken meebewegen met de kenmerken van
betrouwbaarheid en dominantie
Op ruis gebaseerd
- een andere manier om deze kenmerken naar boven te halen is door gebruik te
maken van reverse correlation, dit kan door middel van ruis
- je voegt een aantal random punten toe binnen de face space en vraagt
proefpersonen om deze te beoordelen op basis van betrouwbaarheid of dominantie
- je laat een gezicht zien en hier overheen komt ‘ruis’ (een plaatje met pixels) -> dan
zie je dat bepaalde kenmerken veranderen
- dit doe je meerdere keren en proefpersonen krijgen dus steeds andere gezichten te
zien op basis van (verschillende) ruis technieken
- vervolgens laat je 2 plaatjes aan proefpersonen zien en je vraagt ‘welk van deze 2
gezichten is het meest betrouwbaar/dominant?’ -> dit herhaal je
- telkens als een proefpersoon een plaatje heeft gekozen binnen de onderzochte
dimensie wordt dit opgeslagen (zo heb je uiteindelijk een hele selectie)
- als je deze dan allemaal met elkaar combineert heb je een classification image van
‘betrouwbaar’ (of welke dimensie je dan ook onderzoekt)
5
, Voordelen reserve correlation
- geen a priori hypothese over relevante kenmerken nodig
- manipuleren van specifieke kenmerken kan jaren duren en je weet niet of je de
optimale oplossing hebt
- wat is eigenlijk een kenmerk?
- niet alle kenmerken hebben een label (schaduwplekken ontdekken)
- meet spontaan informatiegebruik
!! tot zover -> directe relatie tussen gezichtskenmerken en persoonlijkheidskenmerken
- nog een andere determinant -> gemiddeldheid (typicality)
Gemiddeldheid
- wordt vaak in verband gebracht met aantrekkelijkheid
- omdat gedacht wordt dat aantrekkelijkheid en betrouwbaarheid sterk gecorreleerd
zijn
- komt door het ‘halo effect’ (what is beautiful is good)
- een gemiddeld gezicht wordt dus gezien als aantrekkelijk (als je heel veel foto’s van
gezichten combineert komt daar vaak een aantrekkelijk gezicht uit)
- maar er is wel kritiek op dit onderzoek -> werden alleen foto’s gebruikt van
gemiddelde mensen en bijvoorbeeld niet vergeleken met hele aantrekkelijke
gezichten (gemiddeld is dus waarschijnlijk niet altijd het meest aantrekkelijk)
Hypothese
- misschien moet de hypothese ‘what is beautiful is good’ dan aangepast worden
- deze was gebaseerd op eerdere studies, waarbij duidelijk werd dat meer
aantrekkelijk ook meer betrouwbaar was
- maar in deze studies is misschien niet de extreme schaal van aantrekkelijkheid
meegenomen
- je zou verwachten dat voor zeer aantrekkelijke gezichten de betrouwbaarheid juist
lager is dan bij een gemiddeld gezicht
Resultaten
- de groene lijn laat gewoon een lineair verband
zien (zoals verwacht, de aantrekkelijkheid van de
gezichten neemt toe)
- de blauwe lijn laat een piek bij het gemiddelde
gezicht zien (gemiddelde gezichten zijn dus het
meest betrouwbaar) en daarna daalt de lijn
!! dit is gebaseerd op de eerste indruk en hoeft dus niet
waar te zijn (persoon kan ook onbetrouwbaar zijn)
6
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper maronlenten. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
