Jurisprudentie Aansprakelijkheidsrecht
HC 1 – Claimcultuur, onrechtmatigheid en toerekenbaarheid...........................................................4
Kelderluik (HR 5 november 1965, NJ 1966/135 m.nt. GJS).................................................................4
Taxus (HR 22 april 1994, NJ 1994/624)..............................................................................................4
Zwiepende tak (HR 9 december 1994, NJ 1996/403)..........................................................................5
Jetblast I (HR 28 mei 2004, NJ 2005/105)...........................................................................................5
Sneeuwballende kinderen – A. c.s./C. c.s. (HR 12 november 2004, NJ 2005/138)..............................6
Zutphense waterleiding (HR 10 juni 1910, W 9038)...........................................................................6
HC 2 – Dark Waters............................................................................................................................7
HC 3 – Schade(vergoeding) I: materiële schade.................................................................................8
Vehof/Helvetia Schadeverzekering (HR 15 mei 1998, NJ 1998/624)..................................................8
Johanna Kruidhof (HR 28 mei 1999, AA 1999/9)................................................................................8
Van Sas/Interpolis (HR 14 januari 2000, NJ 2000/437)......................................................................9
Bakkum/Achmea (HR 11 juli 2008, NJ 2009/385)...............................................................................9
Rijnstate (HR 5 december 2008, VR 2009/27)..................................................................................22
Philip Morris/Bolink (HR 10 april 2009, NJ 2009/386)......................................................................22
X/Reaal Schadeverzekeringen NV (Rb. Den Haag 23 juli 2013, ECLI:NL:RBDHA:2013:9276)............23
TenneT/ABB (HR 8 juli 2016, ECLI:NL:HR:2016:1483).......................................................................24
HC 4 – Causaliteit.............................................................................................................................25
Renteneurose (HR 8 februari 1985, NJ 1986/187 m.nt. C.J.H. Brunner)............................................25
Des-dochters (HR 9 oktober 1992, NJ 1994/535)..............................................................................25
Baijings (HR 24 oktober 1997, NJ 1998/257)....................................................................................26
Fibromyalgie (HR 9 april 2004, NJ 2004/308)...................................................................................26
Nefalit/erven Karamus (HR 31 maart 2006, RvdW 2006/328).........................................................26
Effectenlease (HR 5 juni 2009, RvdW 2009/683)..............................................................................27
Levob/Bolle (HR 5 juni 2009, RvdW 2009/684).................................................................................28
World Online (HR 27 november 2009, RvdW 2009/1403)................................................................28
Fortis/Bourgonje (HR 24 december 2010, RvdW 2011/35)...............................................................28
Gynaecoloog (HR 23 november 2012, NJ 2012/669)........................................................................29
NN/zoon en moeder (HR 14 december 2012, JA 2013/67 m.nt. R.L.M. Cox)....................................30
Deloitte Belastingadviseur/H&H Beheer (HR 21 december 2012, NJ 2013/237)..............................30
Netvliesloslating (HR 23 december 2016, NJ 2017/133)...................................................................31
HC 5 – Relativiteit............................................................................................................................32
Tandartsen (HR 17 januari 1958, NJ 1961/568)...............................................................................32
Verstekeling (HR 27 januari 1984, NJ 1984/536 m.nt. W.C.L. van der Grinten)................................32
Taams/Boudeling (HR 31 maart 1995, NJ 1997/592).......................................................................32
Kindertaxi (HR 22 februari 2002, NJ 2002/240, m.nt. J.B.M. Vranken).............................................33
DNB/Vie d’Or (HR 13 oktober 2006, NJ 2008/527)...........................................................................34
Astrazeneca/Menzis (HR 10 november 2006, RvdW 2006, 1058).....................................................35
De Groot/lo Vivat (HR 23 februari 2007, NJ 2008/492 m.nt. J.B.M. Vranken)..................................35
Iranese vluchtelinge (HR 13 april 2007, NJ 2008/576)......................................................................36
Hangmat (HR 8 oktober 2010, NJ 2011, 465 m.nt. Hartlief).............................................................36
Paard Imagine – X/Y en Delta Lloyd (HR 29 januari 2016, ECLI:NL:HR:2016:162)............................37
Schietincident Alphen a/d Rijn (HR 20 september 2019, ECLI:NL:HR:2019:1409).............................38
HC 6 – Kwalitatieve aansprakelijkheden..........................................................................................39
Bardoel/Swinkels (HR 24 februari 1984, NJ 1984/415).....................................................................39
Delfland/Stoeterij de Kraal (HR 21 december 2001, NJ 2002/75).....................................................39
1
, Groot Kievitsdal (HR 9 november 2007, NJ 2007/597).....................................................................40
Boekema/ouders (HR 25 april 2008, NJ 2008/262)..........................................................................40
X./Sijm Agro (HR 18 juni 2010, NJ 2010/389)...................................................................................40
Hangmat (HR 8 oktober 2010, RvdW 2010/1164)............................................................................41
Wilnis (HR 17 december 2010, NJ 2013/155)...................................................................................41
Loretta (HR 1 april 2011, NJ 2011/405)............................................................................................42
Paalrot (HR 30 november 2012, NJ 2012/689).................................................................................42
Nijmeegse marktkraam (HR 7 oktober 2016, ECLI:NL:HR:2016:2283)..............................................43
Schavemaker/Planet (HR 24 november 2017, ECLI:NL:HR:2017:3016)............................................43
X/Delta Lloyd Schadeverzekering N.V. (Hof Arnhem-Leeuwarden 31 maart 2015,
ECLI:NL:GHARL:2015:2353)..............................................................................................................44
HC 7 – Schade(vergoeding) II: immateriële schade..........................................................................45
Van Aalten/VCWO, Jeffrey (HR 9 oktober 1998, NJ 1998, 853)........................................................45
Baby Joost (HR 8 september 2000, AA 2000, 863 + noot ARB in NJ 2000, 734)................................45
Oogmerk (HR 26 oktober 2001, NJ 2002, 216).................................................................................45
Comapatiënt (HR 20 september 2002, NJ 2004, 112).......................................................................46
Kindertaxi (HR 22 februari 2002, NJ 2002, 240)................................................................................46
Baby Kelly (HR 18 maart 2005, NJ 2006, 606)..................................................................................47
Kleijnen c.s./Reaal Schadeverzekeringen (HR 9 oktober 2009, NJ 2010/387)...................................48
EBI (HR 15 maart 2019, ECLI:NL:HR:2019:376, NJ 2019, 162 m.nt. S.D. Lindenbergh).....................48
De ouders van Maja Bradaric (Hof Arnhem Leeuwarden 16 december 2014,
ECLI:NL:GHARL:2014:9440)..............................................................................................................49
HC 8 – Werkgeversaansprakelijkheid...............................................................................................50
Pollemans/Hoondert (HR 20 september 1996, NJ 1997, 198)..........................................................50
Stichting Reclassering/S (HR 22 januari 1999, NJ 1999, 534)...........................................................50
PTT Post/Baas (HR 19 oktober 2001, NJ 2001, 663).........................................................................51
Unilever/Dikmans (HR 17 november 2000, NJ 2001, 596)................................................................51
Broodmes – Laudy/Fair Play (HR 4 oktober 2002, NJ 2004, 175)......................................................52
Dusarduyn/Du Puy – Dakdekkersarrest (HR 16 mei 2003, NJ 2004, 176).........................................52
Stichting De Lozerhof (HR 5 november 2004, NJ 2005, 215).............................................................53
ABN AMRO/Nieuwenhuys (HR 11 maart 2005, RvdW 2005, 37)......................................................53
Bayar/Wijnen (HR 11 november 2005, NJ 2008, 460)......................................................................54
Havermans/Luyckx (HR 23 juni 2006, NJ 2006, 354)........................................................................54
Perez/Casa Grande (HR 2 maart 2007, NJ 2007, 143)......................................................................55
M/V Communicatie/X – Rollerskates (HR 17 april 2009, LJN BH 1996).............................................55
Kevin Jones/Fugro (HR 26 november 2010, NJ 2010, 635)................................................................56
Vallende postbode (HR 11 november 2011, NJ 2011, 597)...............................................................56
Rooyse wissel (HR 11 november 2011, NJ 2011, 598).......................................................................57
Lansink/Ritsma (HR 7 juni 2013, NJ 2014, 99)..................................................................................58
RSI – SVB/Van der Wegen (HR 7 juni 2013, NJ 2014, 98)..................................................................59
HC 9 – Medische aansprakelijkheid.................................................................................................60
Timmer/Deutman (HR 20 november 1987, NJ 1988, 500)................................................................60
Mislukte sterilisatie (HR 1 december 2000, VR 2001, 92).................................................................60
Protocol I – Trombose, MC Leeuwarden/In ’t Hout (HR 2 maart 2001, NJ 2001, 649)......................61
Oostelijk Zuid-Limburg/Stichting Gezondheidszorg (HR 23 november 2001, NJ 2002, 386).............61
A. c.s./E (HR 2 juli 2002, NJ 2003, 151).............................................................................................62
Kelly (HR 18 maart 2005, NJ 2006, 606)...........................................................................................62
Protocol II – X. e.a./ZOA Verzekeringen (HR 1 april 2005, NJ 2006, 377)..........................................62
Filshieclip (HR 20 april 2007, RvdW 2007, 423)................................................................................63
Melanoom (Rb. ‘s Gravenhage 31 december 2008, JA 2009, 31 m.nt. Giard)..................................63
2
, Informed Consent (HR 23 april 2010, RvdW 2010, 573)...................................................................63
Gynaecoloog (HR 23 november 2012, LJN BX7264)..........................................................................64
PIP-implantaten (HR 19 juni 2020, ECLI:NL:HR:2020:1090)..............................................................64
Miragelplombe (HR 19 juni 2020, ECLI:NL:HR:2020:1082)...............................................................64
HC 10 – Aansprakelijkheid in de actualiteit klimaatschade/Urgenda...............................................66
Urgenda (HR 20 december 2019, ECLI:NL:HR:2019:2006, NJ 2020/41 m.nt. J. Spier).......................66
HC 11 – WCAM; WAMCA/collectieve actie......................................................................................67
De Fortis-saga..................................................................................................................................67
Hof Amsterdam 29 juli 2014, ECLI:NL:GHAMS:2014:3005, JOR 2014/300, m.nt. D.R. Doorenbos,
met name r.o. 3.4-3.9, 4.2.5, 4.4-4.8................................................................................................67
Hof Amsterdam 16 juni 2017, ECLI:NL:GHAMS:2017:2257, JOR 2018/10, m.nt. J.S. Kortmann.......67
Hof Amsterdam 5 februari 2018, ECLI:NL:GHAMS:2018:368............................................................67
Hof Amsterdam 13 juli 2018, ECLI:NL:GHAMS:2018:2422, JOR 2018/246, m.nt. I.N. Tzankova.......67
3
, HC 1 – Claimcultuur, onrechtmatigheid en toerekenbaarheid
Kelderluik (HR 5 november 1965, NJ 1966/135 m.nt. GJS)
Onrechtmatigheid (art. 6:162 lid 2 BW), maatschappelijke onzorgvuldigheid,
gevaarzetting.
Een werknemer van Coca-Cola levert frisdrank af bij Café De Munt in Amsterdam. De
werknemer zet richting het toilet een kelderluik open om frisdrank te lossen. Een bezoeker
die op weg is naar het toilet valt in het kelderluik en loopt ernstig letsel op. De bezoeker stelt
de werknemer van Coca-Cola aansprakelijk en meent dat de werknemer van Coca-Cola
onzorgvuldig heeft gehandeld door zo een gevaar in het leven te roepen, zonder
voorzorgsmaatregelen te nemen. De rechtbank oordeelt dat de bezoeker beter had moeten
opletten maar het Hof en de HR oordelen anders. Gevaarzetting is het scheppen of laten
voortduren van een gevaarlijke situatie. Van onrechtmatigheid is slechts sprake wanneer de
mate van waarschijnlijkheid van een ongeval als gevolg van het gevaarzettend gedrag zo
groot is, dat de dader zich naar maatstaven van zorgvuldigheid van dat gevaarscheppende
gedrag had moeten onthouden. Was de gevaarscheppende partij verplicht
voorzorgsmaatregelen te nemen? Het hangt af van de omstandigheden van het geval.
1. De mate van waarschijnlijkheid waarmee de niet-inachtneming van de vereiste
oplettendheid en voorzichtigheid kan worden verwacht (mate van onvoorzichtigheid
van anderen die te verwachten is) hoe groter de mate van onvoorzichtigheid, hoe
eerder gevaarzettend gedrag.
2. De hoegrootheid van de kans dat daaruit ongevallen ontstaan (waarschijnlijkheid dat
schade intreedt) hoe waarschijnlijker dat schade intreedt, hoe eerder
gevaarzettend gedrag.
3. De ernst die de gevolgen daarvan kunnen hebben (ernst van de te verwachten
schade) hoe ernstiger je de schade verwacht, hoe eerder gevaarzettend gedrag.
4. De mate van bezwaarlijkheid van de te nemen maatregelen hoe minder
bezwaarlijk het is dat je een maatregel neemt, hoe meer gevaarzettend het is als je
maatregelen niet neemt.
Zijn de maatregelen onmogelijk of te bezwaarlijk? Dan moet er worden
gewaarschuwd (Jetblast I: de waarschuwing moet zodanig zijn dat het gedrag van
de gewaarschuwde verandert. Borden moeten concreet zijn, duidelijk maken welk
gevaar er dreigt en moeten opvallen).
I.c. is er aldus sprake van een onrechtmatige daad door de werknemer van Coca-Cola
jegens de bezoeker. De werknemer van Coca-Cola had het gevaar makkelijk weg kunnen
nemen door bijv. krukken voor het kelderluik te plaatsen. De bezoeker moet echter de helft
van de schade zelf dragen wegens eigen schuld.
Taxus (HR 22 april 1994, NJ 1994/624)
Onrechtmatigheid (art. 6:162 lid 2 BW), maatschappelijke onzorgvuldigheid,
gevaarzetting.
De tuin van Broen grenst aan één zijde aan het weiland van Hulbosch. Dit weiland van
Hulbosch is omheind met een afrastering van gaas. In de tuin van Broen ligt een kleine
afvalhoop, dicht bij de afrastering. Op een dag komt een kennis van Broen, Verhoeven,
langs. Verhoeven gooit een taxusstruik op de afvalhoop van Broen. In het weiland van
Hulbosch grazen twee paarden. Deze paarden kunnen net met hun mond bij de afvalhoop
en eten hier regelmatig van. Een taxusstruik kan dodelijk zijn voor paarden, wanneer zij deze
struik binnenkrijgen. Als gevolg van het eten van deze taxus overlijden de twee paarden van
4