Bestuursrecht H8 De rechter aan zet
9.1 Bestuursprocesrecht
8.1.1 Karakter van het bestuursprocesrecht
Gericht op rechtsbescherming van degene die beroep instelt.
Appellant/eiser: degene die beroep instelt bij de bestuursrechter
Verweerder: het bestuursorgaan dat het besluit heeft genomen waartegen beroep wordt
ingesteld en zich verweert voor de bestuursrechter
Bestuursrechter moet onafhankelijk oordelen over rechtmatigheid van het besluit dat het
bestuursorgaan na de overweging heeft genomen (kijkt niet naar doelmatigheid!).
De bestuursrechter toetst ex tunc: naar de situatie en het toepasselijke recht op het moment
dat het besluit werd genomen. Houdt dus geen rekening met nieuwe feiten en
omstandigheden die na heroverweging van besluit bekend zijn geworden.
Belanghebbende is niet verplicht om een advocaat te nemen. In (hoger) beroep geldt verbod
van reformatio in peius: degene die het bezwaarschrift mag er niet slechter aan toe zijn dan
voordat hij dit had gedaan.
8.1.2 Verschillende bestuursrechters
Tegen bestuursrechtelijke besluiten wordt beroep ingesteld bij rechtbank, tenzij een
bijzondere bestuursrechter bevoegd is:
1. Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State (ABRvS)
- Hogerberoepsrechter, tenzij CRvB, CBB of Gerechtshof is aangewezen.
- Behandelt hoger beroep over vreemdelingenzaken, bouwzaken, geschillen mbt
Wabo en Wob
- ABRvS in eerste aanleg bevoegd? geen hogerberoepsrechter.
2. Centrale Raad van Beroep (CRvB)
- Behandelt hoger beroep tegen besluiten mbt ambtenaren en sociale zekerheid.
3. College van Beroep voor het Bedrijfsleven (CBB)
- Hoger beroep tegen besluiten o.b.v. Mededingingswet, Telecommunicatiewet en
Wet toezicht effectenverkeer.
4. Gerechtshof
- Hogerberoepsrechter voor
belastingzaken
- Gerechtshof in eerste aanleg
bevoegd? vonnis kan nog
aan Hoge Raad worden
voorgelegd
Soms bepaalde rechtbank aangewezen
voor beroep: eerste aanleg (dit is namelijk
de eerste rechter die een oordeel wordt
gevraagd). Hiertegen kun je in hoger
beroep gaan bij een andere rechter.
8.1.3 Waartegen in beroep?
In de volgende gevallen is er een besluit
waartegen je in beginsel in beroep kunt
gaan:
1. Besluit beschikking en afwijzing
van de aanvraag voor een
beschikking
2. Schriftelijke weigering om een besluit te nemen
3. Niet tijdig nemen van een besluit
4. Onder andere handelingen jegens ambtenaren
, 5. Onder andere onthouden van goedkeuring aan bepaalde besluiten
Uitzonderingen voor beroep zijn art. 8:3 en 8:4 Awb, Art. 8:5 lid 1 Awb. Je mag bijv. geen
beroep indienen als je geen administratief beroep hebt ingediend. Ook niet tegen een avv of
beleidsregel.
8.2 De algemene procedure bij de rechtbank
De bestuursrechter geeft bij de beoordeling van het ingestelde beroep antwoord op 3
kernvragen:
1. Is de rechter bevoegd?
2. Is het beroep ontvankelijk?
3. Is het beroep gegrond?
8.2.1 De rol van de bestuursrechter
Rechter begint met vooronderzoek. Hij onderzoekt:
Of het beroepschrift van degene die het heeft ingesteld aan de eisen van de Awb
voldoet
Vraagt het bestuursorgaan om zijn visie te geven in een verweerschrift
Neemt kennis van alle andere stukken die de appellant of verweerder aan de
rechtbank heeft gestuurd
Bestuursrechter is dominus litis: de leider van het proces. Hij bepaalt het verloop van de
procedure, probeert de juistheid van de feiten te achterhalen en vult eventueel ambtshalve
rechtsgronden aan. Ter voorkoming van onjuiste verhouding burger – bestuursorgaan.
Bestuursrechter toetst besluit marginaal: hij gaat na of er een zodanige onevenwichtige
belangenafweging is gemaakt dat het bestuursorgaan niet in redelijkheid tot het betreffende
besluit had kunnen komen. Maar als bijv. bestuursorgaan geen beleidsvrijheid had of er een
bestraffende sanctie is opgelegd kijkt de rechter ook of de boete in redelijke verhouding staat
tot de ernst en verwijtbaarheid van de overtreding.
Rechter beslist zelf of hij meteen een uitspraak doet of eerst getuigen wil horen.
Descente: de rechter kan bij bijv. een geschil over een omgevingsvergunning ook zelf ter
plaatse gaan kijken. Rechter kan na vooronderzoek besluiten om partijen uit te nodigen voor
onderzoek ter zitting.
8.2.2 Is de rechter bevoegd?
Absolute competentie: het soort rechter waar beroep kan worden ingesteld (bijv
bestuursrechter)
Relatieve competentie: welke van de 11 rechtbanken in NL bevoegd is. Dit is de rechtbank
binnen het rechtsgebied waar het bestuursorgaan tegen wiens besluit het beroep zich richt
zich zetelt. Bij een ander bestuursorgaan is het de rechtbank in de woonplaats van de
indiener.
8.2.3 Is het beroep ontvankelijk?
Termijn voor indienen beroepschrift is 6 weken. Elektronisch indienen mag ook. Rechter doet
ontvankelijkheidstoets en moet appellant gelegenheid bieden om beroepschrift aan te vullen
indien nodig. Pro forma beroepschrift tegen een besluit mbt een ruimtelijk of infrastructureel
project of plan is niet ontvankelijk. Rechter kijkt of indiener belanghebbende is.
Voor decentrale bestuursorganen en publiekrechtelijke rechtspersonen is toegang tot rechter
alleen mogelijk als zij geadresseerde zijn van het besluit en als hun eigendomsrechten in het
geding zijn. Nog 2 extra toetsen:
1. Voorprocedure
- Als appellant niet eerst bezwaar of administratief beroep heeft ingesteld en dit wel
kon is het beroep niet-ontvankelijk (wel ontvankelijk als bezwaarprocedure met
toestemming van bestuursorgaan is overgeslagen)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper roosweerman. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,09. Je zit daarna nergens aan vast.