Strafrecht H8 Verdachte en dwangmiddelen tegen de vrijheid
8.1 Verdachte
Iemand mag worden aangehouden als hij als verdachte is aan te merken.
Verdachte: ten aanzien van een (rechts)persoon bestaat uit feiten of omstandigheden een
redelijk vermoeden van schuld dat uit enig strafbaar feit voortvloeit. Er moeten dus feiten en
omstandigheden aanwezig zijn die het vermoeden dat iemand een strafbaar feit heeft
gepleegd, rechtvaardigen (bijv. getuigenverklaring of waarneming).
Het redelijk vermoeden moet zijn gebaseerd op feiten en omstandigheden en is daar sterk
van afhankelijk.
Voorbeeld: Kees wordt in een drukke straat geslagen door iemand in een groene jas en
vertelt dat aan een agent. Maar er lopen zoveel mannen met groene jassen dat er bij
niemand het redelijke vermoeden is dat hij/zij de dader is.
Met schuld wordt bedoeld ‘het gedaan hebben’. ‘Enig strafbaar feit’ kan zowel een misdrijf
als overtreding zijn. Maakt niet uit welk strafbaar feit er gepleegd is. Tegen een verdachte
zijn dwangmiddelen tegen de vrijheid die door bepaalde ambtenaren uitgevoerd mogen
worden:
1- Staande houden
2- Aanhouden
3- In verzekering stellen
4- Voorlopige hechtenis
5- In bewaring
6- Gevangenhouding
8.2 Staande houden
Minst ingrijpend. Opsporingsambtenaar mag verdachte tijdens staande houden alleen
vragen naar zijn persoonsgegevens, niet over betrokkenheid van het strafbare feit. Als hij
daarover vragen wil stellen dan moet hij de verdachte aanhouden. Opsporingsambtenaar
kan verdachte aanspreken of stopteken geven en zo nodig de verdachte vastpakken en
kortstondig verhinderen.
Verdachte is niet verplicht tot antwoorden als hij staande is gehouden. Geeft hij valse
gegevens op, dan is dat strafbaar. Geeft verdachte niet zijn personalia nadat dat is gevraagd
door de opsporingsambtenaar? verdachte krijgt gelegenheid zijn weg te vervolgen. Als
opsporingsambtenaar de verdachte voor langere tijd wil vasthouden moet hij hem
aanhouden.
8.3 Aanhouden
Stap 1: Nu mag de opsporingsambtenaar de verdachte vragen stellen over zijn
betrokkenheid bij het strafbare feit. De opsporingsambtenaar deelt mee aan de verdachte
dat hij is aangehouden en mag gepast geweld gebruiken. Ziet de opsporingsambtenaar
iemand een strafbaar feit plegen dan is het afhankelijk van het gepleegde feit of hij de
verdachte staande houdt of aanhoudt (bij wildplasser is personalia en dus staande houden
genoeg voor bekeuring uitschrijven, maar bij mishandeling zal hij hem aanhouden en
ondervragen op het bureau).
, Stap 2: Na aanhouding moet opsporingsambtenaar zorgen dat verdachte zsm voor
(hulp)officier van justitie wordt voorgeleid die de verdachte verhoort, de rechtmatigheid van
de aanhouding toetst en bepaalt of de vrijheidsbeneming van de verdachte mag worden
voortgezet. Gebeurt in beginsel altijd op politiebureau en in beginsel altijd voor hulpofficier
van justitie.
Hulpofficier van justitie: politieambtenaar die op het politiebureau de taken van de officier
van justitie kan waarnemen als de officier van justitie zelf geen tijd heeft (als hij bijv. druk is
op het arrondissementsparket waar hij werkt en zaken afhandelt).
Bij ontdekking op heterdaad mag iedereen een verdachte aanhouden. Je moet dan getuige
zijn geweest op het moment dat de verdachte het strafbare feit begaat, of onmiddellijk
nadat het begaan is. Direct daarna moet je de politie waarschuwen en de verdachte aan hen
overleveren.
Voorbeeld: Pieter ziet dat een ruitje kapot is geslagen en ziet vlakbij een donker geklede man
uit de bosjes komen met een rugzak en een monitor. Pieter mag hem aanhouden. Hij heeft
niet gezien dat de man het feit is begaan, maar als je logisch nadenkt is het waarschijnlijk
wel zo.
Als iemand de verdachte niet aanhoudt maar wel de politie waarschuwt en de politie komt
ter plaatse en houdt de verdachte aan, dan is het nog steeds aanhouding op heterdaad.
Heterdaadsituatie kan worden opgerekt wanneer de politie onafgebroken maatregelen treft
om de zaak op te helderen (bijv. wanneer zij continu bezig zijn met opsporing van de dader).
Aanhouding buiten heterdaad is in beginsel alleen mogelijk door officier van justitie, om te
voorkomen dat de verkeerde mensen worden aangehouden. Als het niet kan wachten totdat
de officier van justitie optreedt, dan heeft de hulpofficier van justitie dezelfde bevoegdheden
als de officier van justitie. Kan dat ook niet worden afgewacht? opsporingsambtenaar
mag iemand aanhouden buiten heterdaad (maar moet hem daarna wel voorgeleiden aan
(hulp)officier van justitie). In elke situatie moet de hulpofficier de officier altijd in kennis
stellen van de aanhouding.
Vaak blijft het gewoon bij de officier van justitie die de politie (al dan niet op haar eigen
verzoek) een bevel geeft om de verdachte buiten heterdaad aan te houden. Aanhouding
buiten heterdaad mag alleen als de verdachte verdacht is van een feit waarvoor voorlopige
hechtenis is toegelaten.
Stap 3: na aanhouding en voorgeleiding mogen de opsporingsambtenaren de verdachte
max. 9 uur ophouden voor verhoor, de tijd tussen 00.00 en 09.00 uur uitgezonderd.
Verdachte aangehouden voor een feit waarvoor voorlopige hechtenis is toegelaten? max.
6 uur opgehouden worden voor verhoor. De tijd begint als de (hulp)officier van justitie
beveelt dat de verdachte wordt opgehouden voor onderzoek (arrest van HR 2004).
Iedere verdachte heeft het recht (maar hoeft niet!) om voor zijn verhoor begint bijgestaan te
worden door een advocaat (=consultatiebijstand). Als verdachte verdacht wordt van ernstig
delict als moord, mensenhandel of diefstal met geweld óf minderjarig is, dan mag de
verdachte niet worden gehoord voordat hij contact heeft gehad met zijn advocaat.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper roosweerman. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,09. Je zit daarna nergens aan vast.
