Samenvatting van het boek Veilig Opgroeien: de oplossinsgerichte aanpak Signs of Safety in jeugdzorg en kinderbescherming. Hoofdstuk 5 t/m 9 is samengevat. Dit boek wordt gebruikt tijdens de minor jeugdzorg voor het tentamen complexe opvoedsituaties.
Samenvatting: Veilig opgroeien
De oplossingsgerichte aanpak Signs of Safety in jeugdzorg en kinderbescherming
Andrew Turnell en Steve Edwards
Hoofdstuk 5 t/m 9
Hoofdstuk 5: De situatie beoordelen vanuit de veiligheid van het kind
In zaken die te maken hebben met de veiligheid van kinderen komt het oordeel gewoonlijk tot
stand op basis van een risicotaxatie en de risico-evaluatie is van oudsher primair op twee zaken
gericht: gevaar en letsel. Een evaluatie over de situatie moet ook gegevens omvatten over
acceptabele opvoeding, de competenties, sterke punten en hulpbronnen van het gezin en de
bestaande en voor de toekomst voorziene veiligheid. Een evaluatie volgens de Signs of Safety
benadering is erop uit om tegelijkertijd naar de gevaren en de veiligheid te kijken en tot een
evenwichtig, alomvattend oordeel te komen.
Wat bereik je met een traditionele risico-evaluatie?
Een betrouwbare risicotaxatie moet een automatisch onderdeel van de praktijk van de
kinderbescherming zijn. Informatie over zaken als de ernst en het patroon van de mishandeling,
hoe de gezinsleden aankijken tegen mishandeling en verwaarlozing, de kwetsbaarheid van het kind
voor toekomstig letsel, de neiging in het gezin om geweld te gebruiken en aanvullende factoren als
alcohol- en drugsgebruik, psychische stoornissen en eventueel misbruik van de ouders als kind zijn
typische gegevens die voor een risico-evaluatie worden verzameld. Wanneer een risicotaxatie
beheerst wordt door gevaar, letsel en een eindeloze opsomming van risicofactoren, leidt dat er
vaak toe dat hulpverleners volledig in beslag worden genomen of geobsedeerd door de
problematische kanten van het gezinsfunctioneren en tot een defensieve opstelling bij hun werk.
Dit kan weer de mogelijkheden beperken om de veiligheid van het kind te versterken en te
vergroten. Een goede risicotaxatie moet een stevige basis leggen voor verdere analyse en de
hulpverleners voorzien van uitgebreide en volledige informatie, zodat zij zich zeker voelen over de
mogelijkheid om de situatie van het kind te verbeteren.
Het is belangrijk om te erkennen dat alleen optimale informatie van het gezin kan worden
verkregen in het kader van een optimale relatie tussen hulpverlener en gezin. Bij een werkwijze die
partnerschap tot doel heeft, zal geprobeerd worden informatie zo te verzamelen dat wordt voldaan
aan de vereisten van de risicotaxatie en er tegelijkertijd mogelijkheden ontstaan om een
samenwerkingsrelatie op te bouwen.
Een taxatie is nog geen oplossing
Een taxatie hoeft nog niet te betekenen dat een oplossing dichterbij is gekomen. De
jeugdzorgmedewerker moet niet alleen zeggen dat het gezin ‘moet stoppen met dit en dat’
(factoren die te maken hebben met gevaar en beschadiging), maar moet ook kunnen zeggen dat
zij ‘meer zus en zo moeten doen’ (bestaand positief gedrag) en ook ‘dit en dat moeten gaan doen’
(nieuw gedrag dat veiligheid garandeert).
Risico’s inschatten is vakkennis, geen kennis van het gezin
Het is goed om te bedenken dat de hele risicotaxatie een professionele manier is om inzicht te
krijgen in de kwetsbaarheid van het kind binnen het gezin. Dat zal waarschijnlijk verschillen van de
wijze waarop het gezin de situatie ziet, maar aandacht voor de stem van het gezin kan gemakkelijk
ondergesneeuwd raken door het gezag en de deskundigheid die de hulpverleners tijdens de
risicotaxatie vertegenwoordigen. Wanneer dat gebeurt, zullen de kansen op samenwerking, en
daarmee de kans op verandering binnen het gezin, afnemen. Een professionele risicotaxatie moet
in balans zijn doordat systematisch ook de zienswijze van het gezin naar boven wordt gehaald en
in de evaluatie geïntegreerd. Deze balans wordt met de Signs of Safety benadering bereikt.
Gevaar en veiligheid in balans: beoordelen met de Signs of Safety-aanpak
1
, Bij een beoordeling met de Signs of Safety aanpak gaat het in de kern om het inventariseren van
gegevens die hetzij op gevaar hetzij op veiligheid wijzen. Er moet altijd eerst gekeken worden of er
daadwerkelijk mishandeling of verwaarlozing heeft plaatsgevonden. Door de feiten op een
continuüm tussen gevaar en veiligheid te plaatsen wordt onmiddellijk het onderscheid toegepast
dat we eerder hebben gemaakt tussen de details van een geval en het oordeel dat daaraan wordt
toegekend. Het is belangrijk om het continuüm gevaar-veiligheid te zien als niet meer dan een
manier om de zaak aanschouwelijk te maken.
De schalen voor veiligheid en context
Op de schalen voor veiligheid en context wordt alle informatie samengevat in een
beoordelingscijfer van 0 tot 10. De schaal voor veiligheid betreft het specifieke geval waar het om
gaat, de toe te kennen score loopt van 0, wat aangeeft dat het kind beslist opnieuw mishandeld zal
worden tot 10, wat aangeeft dat de kinderbescherming de zaak kan afsluiten omdat er voldoende
veiligheid is.
Doelen
Kern van de Signs of Safety benadering is dat doelen centraal staan. Bij de beoordeling en op het
Signs of Safety formulier wordt gevraagd om zowel naar de doelen van de hulpverlening als naar
de doelen van het gezin te kijken voordat zelfs maar met het gezin wordt gesproken.
Doelen van de hulpverlening
Het doel van de kinderbescherming is altijd om te zorgen voor voldoende, continue, ononderbroken
veiligheid voor het kind (bij voorkeur binnen het gezin) om de zaak te kunnen sluiten. Door deze
idealen centraal te stellen is doelgerichter casework en contact met het gezin mogelijk.
Doelen van het gezin
Inzicht in de doelen die ouders voor hun kinderen hebben, in hoe zij voor hen willen zorgen en hoe
zij dat al doen, is bij uitstek het mechanisme waarmee hulpverleners van de kinderbescherming
aansluiting kunnen vinden bij het gezin. Als ouders het gevoel hebben dat de
jeugdzorgmedewerker begrijpt en luistert naar wat zij willen, wordt het gevoel van machteloosheid
voorkomen en krijgen zij het gevoel dat zij belangrijke inbreng hebben in waar het met de zaak
naar toe gaat.
Directe verbetering
In diagnostiek en planning met de Signs of Safety-aanpak moet de hulpverlener niet alleen kijken
naar de doelen van de kinderbescherming en het gezin op de lange termijn, maar ook naar wat er
in de nabije toekomst kan en moet worden bereikt. De hulpverlener moet letten op kleine dingen
waardoor het oordeel van de kinderbescherming over de veiligheid een klein beetje beter wordt,
misschien maar een half puntje of nog minder. Een voorbeeld van zo’n klein doel is: ‘de cliënt moet
begrijpen hoe belangrijk de verwondingen zijn’.
Hoofdstuk 6: Aanbellen: meer dan een onderzoek
Het eerste onderzoek heeft drie doelen:
Nagaan of de beschuldigingen waar zijn
De kans op toekomstig letsel inschatten
Zoveel mogelijk samenwerking tot stand brengen zodat de beste informatie wordt
verzameld en een partnerschap tussen gezin en instelling kans van slagen heeft als er
verder casework nodig is.
Een centraal thema in dit hoofdstuk zal bestaan uit een verkenning van de lastige taak om dwang
en samenwerking bij elkaar te brengen, zodat de eerste contacten met het gezin uitmonden in
meer dan alleen een onderzoek. Beschuldigingen dienen aan een rigoureus onderzoek te worden
onderworpen, terwijl de hulpverlener het gezin op positieve wijze bij het hele proces betrokken
wordt.
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Melissaritsema. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
