Recht les 1: Inleiding dwang in recht, en dwang in de zorg
Inhoud:
Het juridisch spectrum van vrijwillige naar onvrijwillige hulpverlening.
Het verschil tussen burgerlijk recht, strafrecht en bestuursrecht.
Het zelfbeschikkingsrecht en de wettelijke kaders waarbinnen gerechtvaardigd inbreuk
wordt gedaan op dit recht.
Subsidiariteit en proportionaliteit vanuit juridisch perspectief. Verschil rechtvaardigheid
rechtmatigheid.
Dwang in de zorg/psychiatrie.
Leerdoelen:
De student weet wat het zelfbeschikkingsrecht is.
De student kan vrijwilligheid en dwang in het recht van elkaar onderscheiden en weet binnen
welke wettelijke kaders dwang kan worden toegepast.
De student kent de beginselen subsidiariteit, proportionaliteit, rechtvaardigheid en
rechtmatigheid en kan deze toepassen in de praktijk.
De student kent de wetten over vrijwillige en gedwongen zorg en de rechten van de
patiënt/cliënt daarbinnen. De student weet onder welke voorwaarden iemand gedwongen
opgenomen of behandeld kan worden en weet welke procedures daarbij gelden.
Zelfbeschikkingsrecht:
Je hebt het recht om te beslissen over
- Je lichaam
- Je privacy
- Vrijheid van bewegen
Deze rechten zijn te vinden in:
- Internationale verdragen zoals IVBPR en EVRM
- De Grondwet (alleen voor burgers van Nederland)
Grondwet: Het recht op bescherming van de persoonlijke levenssfeer, en de
onaantastbaarheid van het lichaam.
Vrijwillige zorg → Wet op de Geneeskundige Behandelingsovereenkomst (WGBO)
Waar moet een behandelingsovereenkomst aan voldoen om geldig te zijn?
1. Wilsovereenstemming
2. Handelingsbekwaam
3. Niet in strijd met de wet
Wat zijn de rechten van een cliënt in de WGBO?
1. Recht op zelfbeschikking / autonomie
, 2. Recht op informatie
3. Recht op een zorgplan / zeggenschap over eigen leven
4. Recht op inzage in het dossier
5. Recht op second opinion
6. Recht op privacy
Dwang in recht
Betekenis dwang in recht
Iemand wordt tegen zijn / haar wil in genoodzaakt iets te doen of te laten.
Juridische betekenis dwang in recht
Er wordt inbreuk gedaan op het zelfbeschikkingsrecht van de persoon
Rechtmatig en rechtvaardig
Rechtmatig:
In overeenstemming met het recht (wet en regels) → objectief
Rechtvaardig:
Eerlijk → subjectief
Drie beginselen die je in acht neemt bij het toepassen van dwang:
1. Subsidiariteit
Als er een andere oplossing mogelijk is, pas je geen dwang toe.
2. Proportionaliteit
Als dwang noodzakelijk is, pas je het minst ingrijpende toe.
3. Doelmatigheid
Het gekozen dwangmiddel is naar verwachting effectief
Wetgevingen binnen de (gedwongen) GGZ
1. De Wet Verplichte GGZ (wvggz 1-1-2020)
Regelt verplicht zorg voor mensen met psychiatrische problemen.
2. De Wet Zorg en Dwang (Wzd 1-1-2020)
Regelt onrvijwillige zorg voor mensen met dementie of een verstandelijke beperking
3. De Wet Forensische Zorg (Wfz 1-1-2019)
Vervangt deels de TBS voor daders van een strafbaar feit.
Criteria voor onvrijwillige zorg:
1. Psychische stoornis, dementie, of een verstandelijke beperking
, 2. Die leidt tot ernstig nadeel voor de betrokkene of anderen
3. Verplichte / onvrijwillige zorg is de enige manier om risico op ernstig nadeel te
voorkomen. Er zijn geen minder bezwarende alternatieven mogelijk.
4. Lichtere vorm van zorg/dwang is niet mogelijk. Verplichte zorg is evenredig aan het
beoogde doel.
5. De gekozen vorm van dwang/zorg is naar verwachting effectief.
Wat betekent ernstig nadeel?
- Levensgevaar
- Lichamelijk letsel
- Psychische, materiële, immateriële of financiële schade
- Zichzelf ernstig verwaarlozen / maatschappelijk ten onder gaan
- Eigen of andermans ontwikkeling ernstig verstoren
- Door zijn gedrag agressie bij anderen oproepen
- De algemene veiligheid van personen of goederen in gevaar brengen
Doel van onvrijwillige zorg
1. Een crisissituatie afwenden
2. Ernstig nadeel afwenden
3. De geestelijke gezondheid van de betrokkene stabiliseren / herstellen en autonomie
bevorderen.
4. De fysieke gezondheid van de betrokkene stabiliseren / herstellen.
Procedures verplichte zorg in WVGGZ
1. Zorgmachtiging
- Als er sprake is van een crisis met onmiddellijk dreigend gevaar
- De officier van justitie regelt het proces
- De rechter legt het op
- De geneesheer-directeur is verantwoordelijk voor de uitvoering
- Duur: max 0,5 jaar / 1 jaar / 2 jaar
2. Crisismaatregel
- Als een zorgmachtiging niet afgewacht kan worden door een crisissituatie
- De officier van justitie regelt het proces
- De burgemeester legt het op
- De geneesheer-directeur is verantwoordelijk voor de uitvoering
- Duur: max 18 uur
Procedures voor opnames via WZD:
1. Vrijwillige opname
Cliënt beslist zelf tot opname in een zorginstelling
2. Opname wanneer een cliënt niet zelf kan beslissen, maar zich ook niet verzet
- Besluit wordt gegeven door CIZ (Centrum Indicatiestelling Zorg)
- Opname is alleen mogelijk in een geregistreerde accommodatie
- Duur: max 5 jaar
, 3. Onvrijwillige opname als de cliënt zich verzet
- Belsuit gaat via een rechtmatige machtiging
- Via inbewaringsstelling (TBS) door burgemeester in crisissituatie.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper frouke_van_oosten. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.