Duitsland
Wat betekende de vorming van het Duitse keizerrijk voor het
machtsevenwicht tussen de Europese grootmachten?
Voor 1870 → DE verdeeld in veel kleine staatjes. Land nooit echt eenheid geweest.
Belangrijkste Duitse staat Pruisen. Minister-president was Otto von Bismarck. Wilde van
DE 1 land maken. 1867 → 22 Duitse staten verenigen zich in de Noord-Duitse bond.
Frankrijk niet blij. Zag groeiende macht Bond als bedreiging. 1870 → oorlog NDE (olv
Pruisen) en Frankrijk. Dit was de Frans-Duitse oorlog. Frankrijk verslagen. Moest oa Elzas-
Lotharingen afstaan. Door overwinning kondigde Bismarck Duitsland als eenheidsstaat aan.
Duitse keizerrijk in Versailles uitgeroepen, mes in rug FR. Koning van Pruisen werd nieuwe
keizer Duitsland, Willem I.
Meer zuidelijke staten nu ook bij Duitsland. Olv Pruisen werd DE sterke staat op militair,
economisch en politiek gebied. Einde aan dominantie Frankrijk in EU. Fransen wilden wraak.
Eind 19e eeuw veel Europeanen trots op eigen land en volk, nationalisme. Zorge in Europa
voor spanningen, landen voelden zich beter en wouden uitbreiden.
Grondstoffen uit koloniën erg belangrijk. Waren nodig in tijd van industrialisatie. Op
Conferentie van Berlijn olv Bismarck werden gebieden uit Afrika eerlijk verdeeld onder EU
landen en werden afspraken gemaakt over handel Centraal-Afrika.
Bismarck tevreden met nieuwe situatie. Zag echter in dat DE omgeven was door sterke
mogendheden. Bismarck voerde Realpolitik, voornamelijk doel machtsevenwicht
handhaven door alliantiepolitiek. Geen agressief buitenlands beleid. Tegen imperialisme,
kan leiden tot conflicten met andere grootmachten, bestaande machtsevenwicht zou
verstoord kunnen raken. Bestaande machtsevenwicht handhaven.
1888 → Wilhelm I dood, Wilhelm II op troon. II wilde van DE grotere mogendheid maken.
Agressiever en imperialistisch, Weltpolitik. Gericht op (overzeese) expansie, waardoor DE
grotere rol zou krijgen in wereldpolitiek. Bismarck niet eens, dus werd ontslagen. Dit luidde
nieuw tijdperk in.
II zag Groot-Brittannië als tegenstander. GB had altijd indrukwekkendste vloot gehad. DE
wilde concurrentie op zee aangaan. Volgens II had DE grote vloot nodig om status te krijgen
waar het recht op had. Vormde voor GB bedreiging, omdat voor handhaving Brits imperium
vloot sterkste, grootste ter wereld moest zijn. In de vlootwet werd Duitse vloot uitgebreid.
Weltpolitik overzee pakte niet goed uit voor DE, begin 20ste eeuw richtte DE zich meer op
EU.
In EU kwam DE als grootmacht, volk wilde steeds meer. Baarde andere EU landen zorgen.
Groeiende internationale DE ambities hand in hand met economische groei en toenemend
militarisme.
Meer macht → bondgenootschappen. DE met Oostenrijk-Hongarije en Italië, Triple
Alliantie. Rusland met Frankrijk en Groot-Brittannië, Triple Entente. Rusland met Servië.
Oorlog leek onvermijdelijk, militarisme, bondgenootschappen, modern imperialisme en
nationalisme. Oorzaken WOI.
, Aanleiding WOI: Moord op Oostenrijk-Hongaarse troonopvolger Frans Ferdinand door
Gavrilo Princip. Princip aanhanger Servisch nationalistische beweging. Na aanslag
verklaarde O-H Servië oorlog.
Servië gesteund door Rusland, welke weer alliantie vormde met Frankrijk. O-H
bondgenootschap met DE. 3 aug 1914 → DE verklaart FR oorlog. NL, Zwitserland en België
bleven neutraal.
DE, O-H en Ottomaanse rijk, Centralen vs Fr, G-B en Rusland, Triple Entente. LAter bij TE
bijv VS. TE plus extra waren geallieerden WOI.
In 1914 bevolking DE nog enthousiast over oorlog, mannen melden zich vrijwillig. Echter hoe
langer de oorlog duurde, hoe kleiner dit enthousiasme. WOI grote gevolgen dagelijks leven.
Oorlog zorgde in veel landen voor voedseltekorten. Veel arbeiders vochten mee. WOI was
totale oorlog, gehele maatschappij aangetast door oorlog.
Duitsers rukten snel op. In sept 1914 lukte het Fransen met grootste moeite om Duitsers
vlak voor Parijs tegen te houden. Maanden hierop probeerden troepen elkaar van beide
kanten te omsingelen. Lukte niet, waardoor westelijk front vast kwam te liggen van Belgische
kust tot Zwitserse grens.
Door Slag bij de Marne werd duidelijk dat snelle Duitse overwinning onmogelijk was,
waardoor loopgravenoorlog begon. Beide partijen begonnen in te graven, veiliger. Tijdens
oorlog veel nieuwe wapens, bijv mitrailleur. Ook voor het eerst tanks en oorlogen.
1917 → DE begon onbeperkte duikbotenoorlog, alle schepen werden aangevallen.
Daarnaast werd telegram onderschept van DE aan Mexico, waarin Mexico werd
overgehaald om deel te nemen aan WOI aan kant DE, Zimmermann-telegram.De
onbeperkte duikbotenoorlog en dit telegram waren in 1917 de directe aanleiding voor de
deelname van de VS aan de WOI.
Desondanks weet Duitse front tot september 1918 stand te houden tegen geallieerden. Aan
thuisfront liep onvrede uit tot revolutie in herfst van 1918: in Weimar werd de republiek
uitgeroepen.
Het was duidelijk dat DE oorlog had verloren. Hierop volgde wapenstilstand op 11 november
1918. Omvang oorlog enorm, verwoestingen op niet eerder vertoonde schaal.
Periode tussen WOI en WOII interbellum genoemd. In periode 1919 tot 1933 ging DE verder
onder naam Weimarrepubliek, was opvolger Duitse Keizerrijk. Duitsland hiermee
parlementaire democratie.
Welke factoren leidden tot de ondergang van de Republiek van
Weimar?
Basis Weimarrepubliek was wankel door interne machtsstrijd tussen democraten en anti-
democraten, zoals conservatieven, extreemrechtsen en communisten. 1919 →
communistische opstand in Berlijn: Spartakusopstand.
1919 → Verdrag van Versailles. Duitsland schuld oorlog, FR wilde dat. DE werd keihard
gestraft, zodat ze nooit meer FR zouden kunnen aanvallen. Oa volgende afspraken:
