Geert Westerhuis
Samenvatting Beleid, Bestuur & Recht, jaar 2 periode 2, tentamen 26/01/2021
College 1 - Algemeen
‘’Recht stelt de kader van het speelveld’’ → scheidsrechter bepaald wat wel en niet mag. Binnen het
juridische / kader stellende ‘speelveld’ zijn besturen en bestuurders actief die hun eigen set of
(beleid)regels hebben.
Beleid → ‘Geheel van regels en inzichten over de uitvoering van wettelijke taken van een
bestuursorgaan.’ → Hoe passen we het recht en de regels toe? → Er worden regels gemaakt over
buitenspel, de scheidsrechter past het net op een andere manier toe, (wel of niet hands bijv.?). zorg
dat de scheidsrechters min of meer dezelfde regels toepassen.
Bestuur → ‘’Overheidsactiviteiten die niet bestaan uit regelgeving en rechtspraak’’ (hoe regel je dat in
een fabriek de productie draait? Wie versterkt het rijbewijs?)
Recht = Het geheel van overheidsregels dat op een bepaald moment geldt in de samenleving. (recht
brengt orde in de chaos)
Hoofddoelen recht:
1) Het ordenen van de samenleving
2) Rechtvaardige oplossing bieden bij conflicten
Fundament van ons recht wordt gevormd door het Staatsrecht en Internationaal recht.
Wat heb je aan recht? → recht verplicht bijvoorbeeld mondkapjes en bepaald wat wel en wat niet
mag. Er worden boetes uitgedeeld voor verkeersovertredingen, er zijn organen die dit moeten
regelen.
Normen en waarden ontwikkelen zich, komen soms ook in de wet voor (gelijke lonen voor hetzelfde
werk bij mannen en vrouwen)
Verschil recht en BE → recht gaat over de alpha. Regels kan je op meerdere manieren bekijken. Regels
zijn niet altijd sluitend. ‘’loopholes’’. Het gaat om interpretatie van de regels. Is niet zo exact als BE
vakken. Er kan dus soms tussen de regels door worden gelezen.
Overal is recht → kopen van een huis (overdracht, akte, notaris, KvK, onderhandelingen), corona
regels, bouw van een huis (veiligheidsnormen, bouwbestemming, wetgeving uiterlijk).
Recht soms als het spel monopoly → spelregelboekje → staan de regels → wat als ze er niet in staan?
→ regels worden binnen gezinnen anders gedaan hierdoor → er is een grijs gebied rond de regels →
dit is ook zo binnen het recht, er is enige mate van interpretatie → wetboek is nooit helemaal sluitend
→ vader of moeder fungeert dan als rechter binnen een gezin.
- Wetten hebben 2 dingen in zich:
1) de rechter is boerenslimheid, er zit soms wel een logica in, tot op zekere hoogte. Met
goed nadenken valt er een hoop te regelen.
2) Recht is ook mode, het vertaald de tijdgeest, wat willen we groen houden?
Verandering in de samenleving, verandering in welvaart. Verandering in
euthanasie/abortus.
,Geert Westerhuis
Inleiding van het Staatsrecht
Privaatrecht → tussen personen (overeenkomsten en aanbesteding- en aansprakelijkheidsrecht)
Publiekrecht → tussen burger en overheid (bestuurs- en omgevingsrecht, denk aan subsidies)
Staatsrecht → ‘Rechtsgebied dat de inrichting van de staat betreft, geregeld in de Grondwet en
organieke wetten.’ (Het fundament onder ons recht wordt gevormd door het staatsrecht en
internationaal recht. Dit recht geeft de grootste lijnen aan voor hoe we met elkaar omgaan en hoe we
bestuurd worden. Veel fundamentele rechten is vastgelegd in VN gedragen, vormen een fundament
van basisrechten.)
Artikel 1, de grondwet. → ‘’Allen die zich in Nederland bevinden worden in gelijke gevallen gelijk
behandeld. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of
op welke grond dan ook is niet toegestaan.‘’
Nederland / EU / VN → op een aantal niveaus is er recht. Op VN niveau (internationale verdragen van
bijv. de zee). Veel internationale verdragen bepalen wat er gebeurt met olie / visserij en andere zaken
op internationale wateren. In Europa zijn ook verdragen over goederen, open grenzen. Nederlandse
wet, eigen rechtssysteem
Trias politica (driemachtenleer of scheiding der macht(en) is een theorie van de staatsinrichting waarin
de staat opgedeeld is in drie organen die elkaars functioneren bewaken (door Franse filosoof
Montesquieu):
1) Wetgevende macht
Bepaalt inhoud wetten en het recht in een land. bijv. donorwet. wetten worden eerst in de
tweede kamer gemaakt, dit wordt gereflecteerd in de eerste kamer. Checken of de grondwet
wordt gewaarborgd. Ze hebben alleen de bevoegdheid om wetten te maken, meer niet.
2) Uitvoerende macht
Past de wet toe (partijen in de regering)
3) Rechtsprekende macht
Rechter kijkt naar de uitleg van de wet en kan bepalen of de wet zuiver klopt. Verschil tussen
uitvoering en wet niet altijd waterdicht. Soms is het in strijd met de wetgeving.
Democratie door scheiding van machten → oud Grieks systeem toegepast
Doel trias politica→ Niemand in de macht krijgt dermate veel macht dat hij/zij de totale macht krijgt.
Niemand kan dus oppermachtig worden binnen onze democratie
Voorbeeld rechtspraak → windmolenpark → ene partij is ervoor, andere partij is er tegen → overlast
→ andere kant: kolen leveren veel CO2 op, schone energie nodig. Er moet een vergunning komen,
belangengroepen kunnen zich verzetten en kunnen naar de rechter gaan. Mag de vergunning worden
verschaft? Afhankelijk van de (grond)wet.
Inrichting Nederland → Rijk /provincies / gemeenten, er zit een volgorde in, gemeentelijke wetten
mogen niet in contradictie zijn met de wetten van de provincies of overheid.
Rechtspersonen → een door ons bedachte entiteit, BV of firma, of maatschap of stichting,
verschillende entiteiten die rechten en plichten hebben. Kan een overeenkomst sluiten. (privaatrecht)
,Geert Westerhuis
College 2 - Publiekrecht
Publiekrecht betreft de relatie tussen burgers/bedrijven en de overheid. De regels worden uitgevoerd
door de overheid.
Algemene wet bestuursrecht – AWB - (belangrijkste wet) onder deze wet vallen o.a. de volgende
wetten: vreemdelingenwet, vergunning bouw schutting, voorziening, studiefinanciering, OV, paspoort,
rijbewijs. De AWB stelt de kaders voor het speelveld
Omgevingsrecht (ook wel; ruimtelijk bestuursrecht, ruimtelijke omgevingsrecht en recht van de
leefomgeving). Hieronder vallen:
- Ruimtelijke ordening
- Milieurecht (agrarisch bedrijf, industrie)
- Natuurbeschermingsrecht
- Bescherming van soorten (natuur)
- bescherming van grond en oppervlaktewater
Ruimtelijke omgevingsrecht – ‘’Het van overheidswege bewust ingrijpen in maatschappelijke
ontwikkelingen met een ruimtelijke dimensie. Zij is gericht op het onderling afwegen en coördineren
van die ontwikkelingen en ze loopt uit op het leggen van bestemmingen en het regelen van het gebruik
van grond’’ → invloed overheid erg groot → Bestemming regelt functie en gebruik van de grond, dit
bepaald de overheid o.b.v. maatschappelijke ontwikkeling → kort samengevat: overheid
(publiekrecht) stelt de regels en voert deze uit in het omgevingsrecht = bestuursrecht
Bestuursrecht (besluit): een schriftelijke beslissing van een bestuursorgaan, inhoudende een
publiekrechtelijke rechtshandeling. Overheid moet altijd voor iedereen in gelijke gevallen hetzelfde
besluit nemen en transparant en open zijn in haar besluiten. Het besluit dient schriftelijk te worden
vastgesteld zodat het na te zoeken is. (een rijbewijs is een voorbeeld van een besluit)
De beste beslissing = rechtsgevolg
Besluit bestuursorgaan → iemand die een besluit mag nemen om vergunningen te geven op
vastgestelde plannen.
Belanghebbende → degene wiens belang rechtstreeks bij het besluit betrokken is.
Stel: rijbewijs verlenging wordt niet gegeven → persoon wordt geraakt → dat is de belanghebbende
→ wie mag hierover procederen? Wie is belanghebbende? Hij of ook zijn vrouw?
Voorbeeld belanghebbende → Tiny house en windmolen → niemand heeft er last van als een tiny
house ergens wordt geplaatst, je bent dan de enige belanghebbende als de overheid het niet wil. Voor
windmolens zijn er meer belanghebbenden → bedrijf, omwonenden, energiebedrijf, en kort een
slagschaduw, geluid van de wieken is irritant. Vele kansen op overlast. → afhankelijk van de situatie
zijn er verschillende belanghebbenden
Door dingen te verbieden wordt het makkelijker te controleren, als iets niet verboden is dan moet het
worden toegestaan, hierdoor houdt de overheid vat op de situatie.
Publiekrechtelijke rechtshandeling wil zeggen dat er een wet is en op basis van die wet geeft de
bevoegde bestuursorgaan een besluit om je een paspoort / rijbewijs / vergunning te geven.
, Geert Westerhuis
Wet bepaald erg de kaders, denk aan het plaatsen van een dakkapel, echter moet de overheid zich zelf
ook aan de regelgeving moet houden, bestuursorgaan moet zich aan de normen houden. → als er
vertrouwen is gewekt dat er iets doorgaat (evenement voor voetbal) → toegezegd door wethouder
met subsidie → bericht gemeente na een tijd, gaan niet door → iemand anders krijgt deze wel, mag
niet want dan worden ze niet gelijk behandeld.
Beschikking: Wanneer iemand een vergunning aanvraagt voor een pleinfeest en die wordt toegekend,
is dat een beslissing die concreet/individueel/specifiek is.
- Situatie: Noorderplantsoen → vrouw in de buurt woonde uit het zicht van het plantsoen → bomen in
het plantsoen vond ze belangrijk → procedure tegen de kap van de bomen voor de mevrouw →
vrouw werd belanghebbende → er is nog wel wat rek, eigenlijk had deze vrouw niet direct belang,
groot grijs gebied → vaak moet je rechtstreekst belang hebben.
Het besluit met de genoemde vereisten zorgt ervoor dat wij alleen verzekerd zijn van een democratisch
en transparante overheid, die ons in gelijke gevallen behandeld + dienen algemeen belang = Basis voor
correct overheidsoptreden (ook in de Ruimtelijke Ordening)
Bestuursrecht → voorbeeld van stappen tegen de bouw van een kerncentrale:
Bezwaar maken, lukt dat niet? Dan beroep maken. Lukt dat ook niet? In hoger beroep gaan.
(ABRvS algemeen bestuursrechtspraak raad van state) → er wordt gekeken of het inhoudelijk
allemaal klopt. Bezwaar duurt 26 weken, Beroep duurt 1 jaar, Hoger beroep duurt 1.5 jaar. In
totaal al gauw 3 jaren durend. (bezwaar → beroep → hoger beroep)
- Bezwaar is eigenlijk gewoon een brief waarin je zegt tegen welk besluit je bent, je legt uit wie je bent,
je schrijft je reden op waarom je ertegen bent. Noem je belangen. In de brief, NAW (naam, adres,
woonplaats), dagtekening (6 weken), besluit waartegen het bezwaar zich richt, ondertekening (digiD
bijv.), gronden van het bezwaar (inhoud van bezwaren)
Schutting bouwen → hij is te hoog, buurman heeft bezwaar → wordt gekeken naar het recht
(bestemmingsplan) → er wordt gekeken naar de belangen → beide verhaal doen → beslissing wordt
genomen
Wat je moet kennen van het bestuursrecht:
Besluit
Bestuursorgaan
Belanghebbende
Geschillenbeslechting (beslechting= een einde maken aan)
Oorsprong van de RO: tot halverwege 19e eeuw (industrialisatie) als privaatrecht → door toename
welvaart betere woningen en worden mensen ouder waardoor ze langer kunnen werken → sociale
woningbouw, overheid bouwt de woningen → meer wetgeving tot WO II → bevolking groeide, steeds
meer regelgeving, meer woningen, meer welvaart → recreatie vraag groeit → milieuwetgeving voor
schone leefomgeving → nog meer regelgeving tot op heden.
Hoe reguleren we de ruimtelijke ordening? → wettelijk stelsel → dingen kunnen worden verboden →
er ontstaat sturing in de ruimtelijke ordening
Rechtszekerheid: duidelijkheid en betrouwbaarheid van de rechtspositie van een rechtssubject, 'dat je
weet waar je juridisch gezien aan toe bent' (gaat om flexibiliteit)
