Samenvatting colleges en boek voor het vak fundamenten van de psychologie. Dit vak wordt gegeven in kwartiel 1 van de minor inleiding in de toegepaste psychologie (hogeschool Utrecht).
Psychologie is een wetenschap, waarbij het gedrag bestudeerd wordt en waarbij het gedrag
bestudeerd wordt en waarbij die gedragsevidentie gebruikt wordt om de interne processen te
begrijpen die aan het gedrag ten grondslag te liggen.
´ Moderne psychologie
Tegenwoordig gaan we uit van 3 invloeden op gedrag: het biopsychosociale model
Volgens dit model is alle functioneren van de mens het gevolg van biologische, psychische (of
cognitieve) en sociale invloeden.
´ Geschiedenis namen en termen
Ontwikkelingen die de psychologie mogelijk gemaakt hebben:
Eeuwenlang werd het maatschappelijke leven beheerst door het geloof.
In Europa was dat vooral, nadat het romeinse rijk in 476 viel.
De katholieke kerk werd de enige instantie die onderwijs (intellectuele arbeid) stimuleerde tot de 16e
eeuw. Zij vertaalde de geschriften van Plato en Aristoteles naar de kerkelijke leer toe.
´ Filosofie in het oude griekenland
• De Griekse filosoof Plato (428-347 V.C.) was ervan overtuig dat echte kennis gebaseerd moest
worden op de menselijke rede en niet op observatie en studie van de wereld waarin we leven.
De echte kennis komt voort uit de menselijke geest.
• Aristoteles (384-322 V.C.) hechtte meer belang aan observatie dan Plato, maar ook volgens hem
kon ware kennis niet op observatie gebaseerd zijn. De echte kennis werd afgeleid van door de
mens ontdekte uitgangspunten(=axioma’s).
Als Aristoteles het heeft over een demonstratie dan heeft hij het over het herkennen
(ontdekken) van iets
´ Wetenschappelijke revolutie
Mensen keken anders naar de wereld en de mens door verschillende ontwikkelingen.
• Het startpunt: Copernicus (1473-1543) die stelde dat de aarde rond de zon draaide
(Copernicaanse revolutie); werd onderbouwd door Galileo Galilei (1564-1642)
• Nieuwe kennis komt (mede) voort uit observaties en experimenten.
• Newton (1643-1727) werkte de inzichten van Galilei verder uit. Dit wordt als het beginpunt van
de eerste natuurwetenschap, de fysica, beschouwd.
• Wetenschappelijke revolutie draait om dat ware kennis gebaseerd is op systematische observatie
en actief in grijpen in de wereld.
,Fundamenten van de psychologie
Zij vertaalde de geschriften van Plato en Aristoteles naar de kerkelijke leer toe.
Factoren die een rol hebben gespeeld bij het ontstaan van de wetenschappelijke revolutie in Europa:
- verminderde macht van rooms-katholieke kerk
- herwaardering van handel en handenarbeid
- uitvinding boekdrukkunst
- ontdekkingsreizen
- confrontatie van westerse wereld met islamitische en Chinese beschaving
- oprichting van universiteiten
- relatieve welvaart
´ Coperiaanse revolutie
Een belangrijke katalysator voor de wetenschappelijke revolutie was de vaststelling dat de kalender
niet meer bleek te kloppen. Tijdens de zoektocht naar een nieuwe kalender was een belangrijke
aximo ter discussie komen te staan. Namelijk de ‘demonstratie’ dat de aarde niet het centrum
vormde van het heelal wordt de coperiaanse revolutie genoemd. Dit stelde de axioma’s en
demonstraties van Aristoteles ter discussie.
- Inzicht dat de aarde niet het centrum vormde van het heelal
- Isaac Newton beschreef de beweging van de paneten rond de zon
- Nicolaus copernicus en Galileo Galilei ondervonden dat de aarde rond de zon draait
´ Evolutietheorie
• Publicatie van de evolutietheorie van Charles Darwin in 1859
• Genetische variatie, natuurlijke selectie, struggle for lif en survial of the fittest
• Menselijk gedrag kon op dezelfde manier bestudeerd worden als het gedrag van dieren.
Voordien was men ervan overtuig dat mensen niet begrepen konden worden door hun gedrag te
bestuderen. De mens bestond uit een ziel die niet beïnvloed werd door de wereld.
´ Ontwikkeling in de filosofie
• Veranderingen in de filosofische overtuigingen over de mens effenden ook de weg voor de
psychologie.
• Eeuwenlang deelde men de mening dat de menselijke geest (de ziel) een vrije wil had en niet
onderworpen was aan de natuurwetten. Daarom kon ze niet bestudeerd worden.
• “De mens bestaat uit een lichaam en een geest die onafhankelijk van elkaar zijn”. (dualisme)
René descartes (1596-1650)
Hij ging uit van 3 principes:
1. Het Dualisme
2. Het rationalisme
3. Nativisme
Het Dualisme: De mens bestaat uit een lichaam en een geest die onafhankelijk van elkaar zijn
Het rationalisme stelt, dat de waarheid achterhaald kan worden door gebruik te maken van het
menselijke denkvermogen (rede).
Het nativisme: sommige kennis is aangeboren. Vanuit de aangeboren kennis kon de rede de
volledige waarheid afleiden.
, Fundamenten van de psychologie
Empirisme John Locke (1632-1704)
• Hij is de grondlegger van het empirisme.
• Locke was van mening dat de inhoud van de geest niet wordt gevormd door aangeboren ideeën
en inzichten, maar via zintuigelijke ervaringen die met elkaar geassocieerd worden.
• Beweging tegen het rationalisme en nativisme
Darwin en de evolutietheorie
De evolutie theorieleer
• In 1859 publiceerde Darwin: “The Origin of the Species”.
• De evolutieleer houdt de overtuiging in dat alle huidige leven, inclusief dat van de mens, ontstaan
is vanuit vroegere levensvormen.
• Darwin documenteerde zorgvuldig het proces van “natuurlijke selectie” (survival of the fittest)
´ Implicaties van de evolutieleer voor de psychologie
Omdat mensen geëvolueerd waren uit dieren, kon hun gedrag bestudeerd worden, zoals men
diergedrag bestudeerde en was het zinvol om de gelijkenissen en verschillen te onderzoeken tussen
diergedrag en menselijk gedrag.
´ Belangrijke stromingen binnen de psychologie
Wilhelm Wundt met structuralisme (1832-1920)
Richtte als eerste een psychologisch laboratorium op (1879)
Hij probeerde op basis van introspectie de structuur van bewustzijn te ontdekken. (structuralisme)
• Introspectie = kijken naar het eigen bewustzijn van binnenuit, nadenken over eigen psychisch
functioneren.
• Introspectie (intro = naar binnen, spectie = kijken)
• Structuralisme = een stroming die op basis van introspectie structuur wilde aanbrengen bij het
bewustzijn
Freud met psychoanalyse (1856-1939)
• Bedacht de psychoanalyse
• Volgens Freud waren het bewustzijn en het gedrag slechts zeer oppervlakkige fenomenen en lag
de ware oorsprong van het ontstaan van persoonlijkheidsverschillen en mentale stoornissen bij
onbewuste krachten
• Begrijpen van het verleden = hermeneutiek
William James met het functionalisme (1842-1910)
• Werd vooral bekend door zijn boek “the principles of psychologie”.
• In de VS ontstond het functionalisme, dat zich vooral toespitste op de veranderlijkheid, de
dynamiek in het bewustzijn en werd sterk beïnvloed door de evolutieleer van Darwin.
• Toegepaste psychologie en verschillen/overeenkomsten tussen mensen en dieren.
Alfred Binet (1857-1911)
• Ontwikkelde samen met Théodora simon de eerste bruikbare intelligentietest
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper didetanck. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
