Samenvatting:
Inleiding tot de
levenswetenschappen
2019-2020
, HOOFDSTUK 1A: INLEIDING
I. ALGEMENE STUDEERTIP’S LEVENSWETENSCHAPPEN
¨ Groot aantal potentiële vragen zijn gegeven, deze dienen echter nog opgelost te worden.
Groot deel is al opgelost (zie vragenlijst + oplossingen)
¨ Slides zijn moeilijk te volgen, maar bevatten wel cruciale informatie
¨ P. 19 – P.51 = zelfkennis (H1A = niet te kennen)
¨ Cycli van zeer groot belang
¨ Examen:
• 3 overzichtvragen
• 3 korte vragen
• 5 def / begrippen
• 30/40 MK
HOOFDSTUK 1B: EVOLUTIONAIR KADER VAN DE BIOLOGIE
I. WAT IS LEVEN? => ZIE MINDMAP, ENKEL DEEL EVOLUTIE NIET
¨ Leven
= een georganiseerde genetische eenheid die in staat is tot metabolisme, reproductie en evolutie
ð Leven is wat gemeenschappelijk is aan alle levende wezens
ð Wat is er nu precies gemeenschappelijk?
I.1 HOE MANIFESTEERT LEVEN ZICH OP AARDE?
Leven is:
¨ Abundant
• Het leven is overal aanwezig, bv. In
- Atmosfeer / Hydrosfeer / Lithosfeer / Biosfeer
• De sferen beïvloeden elkaar en vica versa
- Bv. Fotonysthese die O2/CO2 concentraties bepaald in de atmosfeer
- Bv. Planten dragen bij tot bodemkwaliteit,…
¨ Gekenmerkt door complexiteit en verschillende organisatieniveau’s
• Organisatieniveau’s:
- Biosfeer / ecosysteem / levnsgemeenschap / populties / organismen / Organen /
weefsel / celllen / biomoleculen (woordenlijst)
• Ieder organisatieniveau is gekenmerkt door nieuwe emergente eig.
= nieuwe eigenschappen van een hoger oganisatieniveau, ontstaan door nieuwe
interacties die niet aanwezig zijn op een lager niveau
- Inforamtie-inhoud & complexiteit nemen toe
- Lagere entropie, grotere orde
ð In stand houden van dit systeem?
ð Input van engergie (E), materie (M), inforamtie (I) = vereist
2
, - 2e wet van thermodynamica: in een geïsoleerd systeem moet entropie stijgen bij
een spontane verandering
ð Ontstaan van leven en hogere org.niveau’s (dalen entropie) gaat in tegen 2e wet
(stijgen entropie voor verandering)
- MAAR 2 e wet geld voor gesloten systeem:
ð Heelal = één groot gesloten systeem
ð Leven = open systeem (dat MEI ontvangt vanuit omgeving)
ð Ontstaan van leven en hogere org.niveau’s is enkel mogelijk door een
constante input van materie/engerie/info (M/E/I) vanuit omgeving
- Orde van het leven (daling in entropie) wordt dus “betaald” door toename van
wanorde in de omgeving (stijging entropie)
ð Een open systeem met bepaalde orde en organisatie bevindt zich tussen de twee
uitersten:
1. Maximale orde
2. Maximale chaos
- De evolutie van het leven is gekenmerkt door toenemende complexiteit
(zichtbaar in genoomgroottes, de de hh informatie nodig om het
organisme in stand te houden reflecteren)
Wat is de drijvende kracht achter de toenemende complxiteit?
Informatietheorie / systeemtheorie verklaard het ontstaan van toenemende complexiteit in het
leven tijdens de evolutie:
• Complexiteit van organisme neemt toe <-> constante input van MEI & dat het zich in een
intermediaire toestend tussen max / min coherentie (samenhang) bevindt
- Meer coherentie
- Minder coherentie
ð Orde
ð Choas
ð Integratie
ð Differentiatie
ð Confirmatie
ð Innovatie
ð Symmetrie (lage entropie
ð Symmetriebreuk (hoge S)
• Complexiteit / orgniv wordt bepaald door bepaalde interactoren
( à staan in voor continu interacties wbij MEI wordt uitgewisseld)
• In intermediare zone:
- Innovatie
¨ Gekenmerkt door diversiteit & uniformiteit
• Diversiteit:
- Bv. Mens is levensgemeenschap op zichzelf
• Uniformiteit:
- Alle cellen gebruiken DNA als erfelijke molecule, bezitten een universele
genetische code en vertonen éénzelfde informatiestroom (DNA à RNA à eiwit)
- Alle organismen bestaat uit cellen, die allemaal een metabolisme onderhouden
ð Dualiteit van het leven (div & unif) verklaren vanuit evolutietheorie:
• De gemeenschappelijke afstamming => uniformiteit
• Tijdens evolutie ++ veranderingen => diversiteit
3
, ? een organisme is een open systeem, en is voor overleving
afhankelijk van milieu => verandering in milieu? => verandering org.
(homeostasis)
De gemeenschappelijke kenmerken van leven zijn:
Leven is wat gemeenschappelijk is aan alle levende wezens en kan gedef worden:
1. Een open systeem, waarbij externe materie en energie (ME) wordt omgezet naar een intern
preces van zelfinstandhouding, met productie van eigen (S) en andere producten (P)
= Metabolisme
2. Het functioneert als een geograniseerde genetische eenheid waarbij informatie (I) wordt
aangewend om het metabolisme in stand te houden, door te geven aan de volgende
generatie
= reproductie
3. Deze info is gevoelig aan wijzigingen (variatie) die in een veranderende omgeving aanleiding
kan geven tot adaptatie & evolutie
EVOLUTIE
HADEAAN • GEEN leven
• Aardkorts vloeibaar & heet
• H2O & org. molc dankzij meteorieten
P • Convectiestromingen heet gesteente naar buiten
R ð Afkoelen
E ð Rotsformaties
C
A Hierna: abiotische evolutie:
M • Combinatie van org. molc & sedimenten
B ð Onstaan eenvoudig leven uit niet-levende
I materie
U
M Daarna: Lange periode met dominant unicellulair leven
Archeaan • Prokaryoot leven
(-3,8 tt – 2,5 Mjard) • Zuurstoffotosynthetiserende bacteriën ontstaan
Proterozoicum • Ontstaan 1e eukaryote cellen
(-2,5 tt 0,545 Mjard) • Ontstaan 1e echt multicellulaire organismen
Phanerozoicum • Exlplosie van leven & toenemende complexiteit en
(-543 miljoen) diversiteit
- Invertebraten, vertebraten, planten,..
= Biologische evolutie
¨ Diversificatie van het leven:
• Gedreven door:
- Variaties van fysische omgeving (warm, nat, koud, seizoen,..)
- Biologische factoren (fotosynthese => fysische omg verandert =>..)
¨ Ontstaan eigen diversiteit wezens:
• Planten ontstaan => bron voedsel voor anderen => ..
ð Leven zorgt dus voor ander leven
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper stanbuys. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.