Volledige samenvatting van het vak Inleiding in de Archeologie van jaar 1 kwartiel 1. Ik heb hierin mijn aantekeningen van de lessen gebruikt.
Succes met het leren voor je tentamen!
Inleiding in de Archeologie
Samenvatting
Les 1
Wat is archeologie?
Definitie: oudheidkunde. Bestuderen en reconstrueren van het verleden a.d.h.v. sporen en
vondsten die zijn nagelaten.
In situ = op de plek
Ex situ = opgraven
Kernbegrippen uit de archeologie:
- Woonstalhuizen = combinatie Woonhuis & stal = mens/dier onder één dak. Indeling:
Eenschepig/tweeschepig (eenbeukig/tweebeukig). Vaak lastig mens en diergedeelte
te onderscheiden.
Eenbeukig, zonder middenstijlen.
- Archeologisch Erf: Hoofdgebouw met bijgebouwen.
- Nederzetting: Een erf of groep erven. Zit geen minimumaantal huizen aan.
- Microregio: waar wonen de mensen, waar zijn de begraven, waar zijn de wegen etc.
Onderlinge samenhang is van belang voor reconstructie.
- Vindplaats of site: plek waar je de grond ingaat en iets vindt. Letterlijk betekent site
een ‘plek’. Kan ook een schip zijn etc.
- Object: voorwerp, artefact of vondst.
Indeling: organisch – anorganisch
Plantaardig/dierlijk – kunstmatig
Geheel aan overblijfselen noemen we materiële cultuur.
Met organisch ga je anders om dan met anorganische vondsten. Organisch: hout,
bot, textiel. Anorganisch is hard gebakken of kan niet stuk. Potjes, glas etc.
Wie zijn de actoren?
- Overheden
- Universiteiten
- Bedrijfsleven
- Overige instanties
Overheden:
RCE Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. ROB Rijksdienst voor het Oudheidkundig
Bodemonderzoek. RACM Rijksdienst voor Archeologie, Cultuurlandschap en
Monumenten. Samen met: RDMZ Rijksdienst voor de Monumenten Zorg.
Taak: politiek, beleid, regelgeving, handhaving. GEEN uitvoering veldwerk, soms
advies, soms onderzoek. Gaven vroeger een opgravingsvergunning af namens de
minister. Alle dingen op de achtergrond die wettelijk van belang zijn om een taak uit
te voeren. Baas over archeologische monumenten.
Provincies: beleidsmakers, depothouders en nb. Regioarcheologen.
Taak: idem als Rijk, maar dan op provinciaal niveau. Depothouder (!): eigenaar en
beheerder van de data bij archeologisch onderzoek.
1
, Gemeenten.
Taak: decentralisatie: uitvoerder!!! Wet en beleid; AMZ op gemeentelijk niveau.
Meestal bevoegd gezag = wetshandhaver.
Grote gemeenten hebben eigen archeologische dienst. Gaan dus minder de markt
op, tenzij groot project.
Middelgrote/kleine gemeenten: één poppetje die alles regelt, soms geen
archeologisch verstand. Huren vaak adviesbureau in.
Universiteiten: Universiteit Leiden (bedrijf Archol), Rijksuniversiteit Groningen (ooit
bedrijf ARC = failliet), Katholieke Universiteit Nijmegen (bedrijf Auxilia = failliet).
Vrije Universiteit Amsterdam, Universiteit van Amsterdam. Nu: samen in ACASA
(amsterdam centre for anient studies and archaeology.)
Saxion: enige HBO-instelling(!) Aparte positie werkveld, veel praktijkgericht.
Aansluiting BA-MA mogelijk via doorstroom-minor of Master Applied (Leiden).
Les 2
1992: Europese cultuurministers tekenden op Malta het Verdrag van Valletta
BEHOUD: Bescherming van het archeologische erfgoed (behoud in situ)
INPASSING: in ruimtelijke ordening (behoud in situ)
VOORLICHTING: verantwoording publiek/maatschappij
FINANCIEN: De ‘verstoorder’ betaalt
Hoe werkt dat dan in de praktijk?
- Ruimtelijke plannen? Vergunning nodig? Gemeente geeft die af.
- Volgens beleid: ook archeologievergunning nodig... dat betekent: onderzoeken of er
iets archeologisch waardevol zou kunnen zitten.
- AMZ-cyclus in werking
- Na elke stap een afweging: gaat het onderzoek door of niet
(Selectiebesluit) en dan eventueel maatregelen nemen.
- DOEL: Niet onnodig op kosten jagen!
- DOEL: Maar ook …geen waardevolle archeologie verloren laten gaan!
Indicatieve Kaart van Archeologische Waarden (IKAW)
= kans op het aantreffen van archeologische resten
= combinatie kennis van landschap, bodem en menselijk handelen en activiteiten
Archeologische Monumentenkaart (AMK) overzicht van belangrijke terreinen in Nederland
met vastgestelde waarden!
En verder...
• ARCHIS !!!
• Literatuur over “de plek” (of vergelijkbare plekken)
• archeologieinnederland.nl/bronnen-en-kaarten,
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sarahnikki. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,89. Je zit daarna nergens aan vast.
