Bespiegeling Hoofdstuk 5
Burgerlijke Cultuur van Nederland
Zeventiende eeuw
§5.1
Burgerij
Rijke burgers besturen in Nederland het land, kunsten maken bloeiperiode door. Rijken kopen
kunst voor hun huis.
Rembrandt van Rijn (1606-1669) schildert veel voor de rijken, maakte dingen zoals:
- Dubbelportret: Portret van twee personen, in sommige gevallen twee losse portretten die
bij elkaar horen, zoals de huwelijksportretten in de zeventiende eeuw in de Nederlanden.
Dragen dure kleding. (Maerten Soolman en Oopjen Coppit) ten voete uit maken, goed
burgerij laat verschuiving van kerk naar burgerij zien. Donkere achtergrond mensen
doen eruit op.
- Anatomische les van Dr. Nicolaes Tulp. Dynamische compositie, status van Tulp wordt
subtiel geaccentueerd: draagt als enige een hoed, en kijkt als enige naar links in de
richting van het licht, ook achter hem is er een kleine nis die zijn gezicht accentueert.
Portretten van macht
Rol van Burgers in het bestuur van Nederland is groot. Deze functies leiden tot aanzien. Ze
laten zich graag vereeuwigen op groepsportretten, dit is een grote inkomstenbron voor
schilders.
Schuttersstuk: geschilderd groepsportret van de schutterij. Rembrandt heeft er maar een
gemaakt: - De Nachtwacht. Licht- donker contrasten, verhogen suggestie van diepte en sturen
blik van kijker langs belangrijkste personages (Italiaanse Barok (Caravaggio) duidelijk)
onderlinge interactie van personages.
Schuttersgilde: Burgers die de verantwoordelijkheid dragen voor de verdediging van een stad of
stadsdeel. Horen bij de elite van de stad.
Schilder Bartholomeus van der Helst schildert heel gedetailleerd. Hij heeft De Overlieden van
de Amsterdamse Handboogschutters gemaakt.
Frans Hals (1582-1666) schildert portret Regentessen van het oudemannenhuis. Aan de
houding van de dames zijn hun rollen zichtbaar. Handen, kragen en gezichten bestaan uit losse
kleurtoetsen.
Overvloed binnen perken
1
, Laura Kornberg
Welvarende burgers bouwen voor zichzelf stadspaleizen en grote buitenhuizen. Willen hun
burgerlijke leven uitbeelden. Godsdienstig moraal staat op gespannen voet. Tegenstellingen:
luxe en soberheid worden duidelijk teruggezien.
Voorbeeld stadspaleis: Huis Bartolotti. Ontwerp van architect Hendrick de Keyser. Kenmerkend:
pilasters van dorisch, ionisch en korintisch. Verhoudingen van verdiepingshoogten en ramen
voldoen aan regels - gulden snede: Ideale of goddelijk genoemde verhouding tussen lengte
en breedte van een object. (breedte: lengte=lengte: (lengte+breedte).
Veel toegepast in architectuur, boekdrukkunst en beeldende
kunst.)
Dit paleis toont macht en welvaart. Geloof en rechtschapenheid leiden tot rijkdom.
Door VOC groeit de economie waardoor men exotische goederen wilt.
Pieter Claesz (1596-1661) een van de bekendste stillevenschilders.
- Vanitasstilleven: Stilleven waarop de afgebeelde voorwerpen symbool staan voor de
eindigheid van het leven. Alles wat leeft, sterft en bederft ooit. Aardse welvaart weegt niet op
tegen het eeuwige geluk in de hemel. Veel voorkomende voorwerpen zijn: een schedel,
zandloper, uitgedoofde of bijna opgebrande kaars, etenswaren, muziekinstrumenten of oude
boeken.
Luxe exotische goederen worden bewaard in een kunstkabinet. Rariteiten uit natuur: naturalia
en door mensen gemaakt: artificialia. Kunstkabinetten hadden hogere waarden dan schilderijen.
Dikke aardewerk uit Holland wordt verfijnd om een ‘Chinees’ uiterlijk te krijgen. Delfts blauw
wordt even populair als het chinese porselein. Tot 1634 hielden enkel vakkundige kwekers en
rijke liefhebbers zich bezig met de productie en verkoop van tulpen. Daarna groeide in Holland
en Utrecht de belangstelling voor de bloemen. Buitenstaanders gingen zich bemoeien met de
tulpenhandel. De vraag naar de geliefde tulpenbollen nam enorm toe. Hierdoor konden
handelaren de prijzen tot buitengewone niveaus laten stijgen. In januari 1637 bereikte de prijs
zijn hoogtepunt en kostte een tulpenbol zelfs evenveel als een grachtenpand in Amsterdam.
Tulpenbollen werden vervolgens ook doorverkocht aan mensen die de peperdure bloemen niet
eens konden betalen. Een volle vaas met tulpen was het ultieme teken van rijkdom.
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Laurakornberg. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.