Theorie van owe 9 & 10 samengevat. Omvat alle onderwerpen uitgebreid beschreven. Alleen verpleegtechnische handelingen (skillsonline) zijn er niet in opgenomen. Toets in 1 keer behaald met deze samenvatting!
Verpleegkundig leiderschap......................................................................................................................... 16
Het model voor effectief leiderschap van Covey................................................................................................16
Didactische werkvormen.............................................................................................................................. 19
Didactisch model van Van Gelder.......................................................................................................................19
Zelfmanagement en gezondheidsvaardigheden............................................................................................21
Zelfmanagement................................................................................................................................................21
Gezondheidsvaardigheden.................................................................................................................................21
SeMaS.................................................................................................................................................................22
Onderzoek................................................................................................................................................... 30
Validiteit en betrouwbaarheid............................................................................................................................30
PICO/DDO...........................................................................................................................................................32
,Pathologie
Peritonitis
Hoorcollege staat een aantal pagina’s verderop!
16.1 peritonitis
Peritoneum= buikvlies. Bekleedt vrije buikholte en organen.
Peritonitis= ontsteking van het buikvlies.
Lokale peritonitis= ontsteking manifesteert zich op een bepaalde plek.
Algehele peritonitis= betreft het hele buikvlies.
Peritonitis begint meestal lokaal, maar het kan zich uitbreiden over hele buikvlies. Lokale
peritonitis geeft aanleiding tot plaatselijke verschijnselen maar niet ernstig. Algehele
peritonitis geeft ernstig ziektebeeld met hoge koorts.
Oorzaak
Ontstekingsreactie van peritoneum ontstaat meestal met als doel een ziekteproces (bijv.
ontsteking) in een aangrenzend met peritoneum bekleed orgaan in te dammen. Dit gebeurt
m.b.v. infiltraatvorming. Op den duur verdwijnt het infiltraat.
Bijvoorbeeld het appendiculair infiltraat, een infiltraat dat zich vormt rond een ontstoken
blinde darm die voelbaar is in de buik.
Afhankelijk van weerstand van patiënt en virulentie van bacteriën kan ontsteking niet altijd
ingedamd worden ontsteking breidt zich uit over hele buikvlies algehele peritonitis.
Verschijnselen die hiermee gepaard gaan vormen samen het syndroom acute buik.
16.1.1 de acute buik
Verschijnselen
- Een scherpe, stekende continue pijn
Vaak goed aan te wijzen, maar in sommige gevallen is het primaire
ziekteproces moeilijk te lokaliseren.
Ontstaat meestal geleidelijk en wordt erger naarmate de ziekte zich uitbreidt.
Soms ontstaat de pijn plotseling en hevig (peracuut), gerelateerd aan de
oorzaak: maagperforatie kan op deze wijze peritonitispijn geven.
Druk- en loslaatpijn= druk op zieke weefsel doet pijn, maar ook het loslaten
door bewegen van buikvlies. Ook hoesten, lachen en soms ademhalen doet
pijn. Dus ook vervoerpijn.
- Défense musculaire= terugvechten (verdedigen) via spieraanspanning. Het
onwillekeurige (reflex) aanspannen van de buikwandspieren a.g.v. prikkeling van het
buikvlies (passief spierverzet). Hierdoor wordt bewegen van buikvlies en dus pijn
voorkomen.
Hangt af van ernst van peritonitis, bij ernstige kan de buik plankhard worden.
Kan bij oudere mensen en kinderen uitblijven.
- Stilliggen van de darmen= darmparalyse, als reactie op peritonitis.
Elke beweging doet pijn, waardoor passage van darminhoud ook stil komt te
liggen= ileus. Omdat hier verlamming van de darmen de oorzaak van de ileus
is, is het een paralytische ileus.
Bij auscultatie zijn geen darmgeluiden te horen.
Naast lokale verschijnselen door peritonitis, ook algemene:
- Ernstige malaise
- Anorexie
- Koorts
- Versnelde pols, niet alleen door koorts maar ook door dreigende shock. Grote
hoeveelheden vocht en elektrolyten verzamelen in peritoneum en vrije buikholte en er
, is sprake van versterkte bloeddoorstroming in het zieke gebied ondervulling
vatenstelsel met als gevolg shock.
16.1.2 verloop
Bij algehele peritonitis kans dat ontstekingsvocht in de buikholte wegstroomt naar de laagst
gelegen delen. In liggende houding is dit de ruimte onder het middenrif (subfrenische holte)
en het cavun Douglasi (ruimte tussen baarmoeder en rectum). Het ontstekingsvocht kan
daar makkelijk terechtkomen door de ligging van de mesenteria en door de
adembewegingen (middenrif zuigt vocht mee). Op die plaatsen kunnen zich abcessen
ontwikkelen.
Subfrenisch abces moeilijk te diagnosticeren en te behandelen. Abces in cavum Douglasi
kan m.b.v. rectaal toucher worden vastgesteld.
Sepsis kan beeld begeleiden, daaraan overlijdt 30% vd patiënten.
16.1.3 oorzaken
- Via hematogene weg besmet raken van het peritoneum met bacteriën (primaire
peritonitis). Alleen bij sterk verminderde weerstand.
- Ontstekingen in organen die grenzen aan het peritoneum. Bij
blindedarmontsteking (appendicitis), galblaasontsteking, dikke darm ontsteking.
- Perforatie van holle organen grenzend aan de vrije buikholte. Inhoudt stroomt
dan leeg in de peritoneale holte (maagperforatie, darmperforatie)
- Ischemie door afsluiting van een darmvat of beklemming door een volvulus (‘knoop’)
of door invaginatie (=deel van darm schuift in het daaropvolgende deel)
strangulatie (=geblokkeerde bloedvoorziening) darmwand wordt necrotisch en
doorgankelijk voor bacteriën komen in peritoneale holte peritonitis.
- Bloeding in de peritoneale holte (milt- en leverruptuur, buitenbaarmoederlijke
zwangerschap).
16.1.4 behandeling
Maatregelen:
- Niets eten of drinken maagsonde
- Geen pijnstillers voordat diagnose is gesteld
- Onmiddellijk antibiotica toedienen (parenteraal) en vocht- en elektrolytentekort per
infuus aanvullen. Uittreden van vocht in zieke gebied voorkomen door infuus met
plasma vervangend middel, waardoor vocht beter in bloedbaan wordt vastgehouden.
Plasmavervangers= colloïdale oplossingen, met een hoog molecuulgewicht
passeren wand van capillairen nauwelijks colloïd osmotische druk blijft
gehandhaafd.
- Spoelen van de buikholte met fysiologisch zout (lavage) via laparotomie.
- Bestrijden van shock.
- Veroorzakende aandoening behandelen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper xliekevg. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,19. Je zit daarna nergens aan vast.
