Cytologie
2.2 Celstructuur
- Bouwsteen is cel
- Lagere organismen bestaan uit 1 cel
- Hogere organismen bestaan uit miljarden cellen
Taakverdeling tussen cellen: behouden hun fundamentele structuur, maar
veranderingen treden op om functies uit te voeren
- Cel weefsel orgaan organisme
- Prokaryote cellen
Zeer klein
In Protoplasma: cytoplasma met ribosomen en onduidelijk begrensd kernzone
Kernmembraan ontbreekt
- Eukaryote cellen
Groter dan prokaryoten
Kern die gescheiden wordt van cytoplasma door kernmembraan
Aantal organellen aanwezig omgeven door membraan
Typische plantencel
- Protoplast
Kern
o Kernmembraan
o Kernvocht
o Nucleolus
o Chromatine
Plasmalemma
Cytoplasma
o Ribosomen
o Endomembraan-systeem
ER
Golgi-apparaat
Vesiculi
o Organellen begrensd door 1 membraan
Vacuole
Oleosomen
Lysosomen
o Organellen begrensd door 2 (of meer) membranen
Plastiden
Leucoplasten
Chloroplasten
Chromoplasten
Mitochondriën
o Cytoskelet
Microtubili
Actine-filamenten
Celwand
o Middenlamel
o Primaire celwand
, o Secundaire celwand
o Plasmodesmata
o Stippels
2.11 Celwand
- Uitrekbaar omhulsel dat doorlaatbaar is voor de meeste moleculen behalve voor hele
grote
Functie van de celwand
- Wateropname door osmose beperken door druk
Turgordruk ontstaat
- Skelet dat de plant rechthoudt
- Transport, absorptie en secretie van stoffen Via de aanwezigheid van enzymen
- Beletten het binnendringen van pathogene bacteriën en virussen
Ontstaan van de primaire celwand door celdeling
- In celplaat ontstaat middenlamel
Houdt de naburige cellen samen
Bevat protopectines, hemicellulose en proteïnen
- Na aanleg van middenlamel door naburige cellen nieuwe celwandlagen afgezet
- Zolang de cellen groeien blijven ze omgeven door primaire celwand
- In Plasmodesmata: buisje van ER desmotubulus
- Plasmodesmata gevormd tijdens celdeling
Strengen van ER raken gevangen in celplaat
- Primaire stippelvelden
Plaatsen waar de primaire celwand minder dik is
- Polysachariden: cellulose, callose, chitine, hemicellulosen, pectines, slijm
- Proteïnen: enzymen, glycoproteïnen
- Fenolen: lignine, looistoffen
- Vetachtige stoffen: cutine, suberine, was
- Overige stoffen: sporopollenine
- Mineralen: calcium, silicium
Chemische samenstelling
Algemeen
- Cellulose:
Belangrijkste component celwand
Opgebouwd uit B-D-glucose
Bestaat uit lange onvertakte ketens verenigd in microfibrillen
- Microfibrillen
Bestaat uit honderdtal celluloseketens die parallel naast elkaar liggen
Vormen kristallijne gebieden door H-bruggen
Tientallen microfibrillen worden macrofibrillen
- Pectinestoffen
Polysachariden opgebouwd uit a-galacturonzuur, andere suikers of
uronzuren
- Protopectine
Wateroplosbaar door stevige Ca- en Mg-bruggen tussen carboxylgroepen
- Hemicelulosen
Heteropolymeren
, Na hydrolyse bestaan ze uit: hexosen, pentosen, uronzuur
- Glycoproteïnes en enzymen komen ook voor in celwand
Oriëntatie van cellulosefibrillen in de celwand
- Pectines, hemicellulosen en proteïnen worden vanuit golgi-blaasjes door exocytose in
de
- Cellulosemicrofibrillen worden ter plaatse gesynthetiseerd door enzymcomplexen
- Zes cellulosesynthese enzymen zijn gegroepeerd in een ring (rozet) met in de centrale
holte globulaire unit nieuwe microfibril bevestigd
- Binnenzijde (cytoplasmazijde) worden bouwstenen van microfibrillen aangevoerd
- Microfibrillen groeien aan buitenzijde
- Microtubili aan buitenzijde bepalen de verplaatsingsrichting van enzymcomplexen
Waardoor cellulosefibrillen evenwijdig liggen met microtubili
- Oriëntatie van cellulosefibrillen bepaalt tevens de groeprichting van de cel
- Fibrillen kriskras door elkaar
Cel groeit regelmatig in alle richtingen (isodiametrisch of sferisch)
- Fibrillen evenwijdig aangelegd en loodrecht op de lengteas
Cel groeit in richting van de lengteas
- Later gevormde fibrillen zijn minder opgericht en meer transversaal georiënteerd
Multinetgroei
Primaire wand is polylamellaat
Celstrekking belangrijk
Secundaire celwand
- Beëindigen van celstrekking celwand neemt toe in dikte door afzetting secundaire
celwand
- Meer cellulose aanwezig
- Cellen met sterk ontwikkelde secundaire celwanden: protoplast sterft vaak af
Cellen krijgen verstevigings- of geleidingsfunctie
Drietal goed te onderscheiden:
1. Buitenste
2. Binnenste
3. Middelste
- Fibrillen in deze lagen in andere oriëntatie afgezet waardoor de wand stevig wordt
- Cystoliet: wanduitstulping met inbouw van calciumcarbonaat
- De cel die cystoliet omgeeft: lithocyst
Wijzigingen van de celwand
Lignificatie
- Tussen cellulosefibrillen vaak lignine of houtstof
3D netwerk van coniferylalcohol of verwante stoffen
- Cellulosefibrillen met lignine vormt een stevige structuur belet doorgang water en
opgeloste stoffen amper
- Lignine alleen aanwezig bij vaatplanten
- Stevigheid van celwanden die veel lignine bevatten
Laten toe te functioneren in het transportsysteem lang nadat de protoplast is
uitgestorven
Voordeel: dit transportweefsel niet jaarlijks herbouwd hoeft te worden
- Transport via houtvatholtes kan doorgaan dankzij stevige celwanden super-
apoplasmisch transport (super-apoplasma)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper marisamangal. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.