Inhoud
Het nut van geschiedschrijving...............................................................................................................2
Historical awareness, soorten herinnering en moralisatie.....................................................................3
Ontwikkeling van de geschiedschrijving.................................................................................................4
Geschreven en ongeschreven bronnen..................................................................................................7
Bronnenkritiek........................................................................................................................................9
1
, Het nut van geschiedschrijving
Het bestrijden van mythen van het verleden met waarheden van het verleden
Mensen kunnen niet zonder verleden, er is geen zelfreflectie. Geen doelmatig handelen.
Collectief geheugen; verhalen die onder een groep worden verteld over hun verleden.
Functies van het collectief geheugen:
- Het leert ons wie wij zijn (en dus wie bij ons hoort en wie niet)
o Nederlanders <-> Spanjaarden
o Europa <-> Amerika
- Het leert ons hoe wij moeten leven (en hoe niet)
o Nederland leeft tolerant
- Het legitimeert / rechtvaardigt het heden (“het is altijd zo geweest”)
o Waarom is Willem Alexander koning? Vanwege het verleden van zijn familie
- Het levert een overkoepelend verhaal (en toont ons waar in het tijdpad wij ons bevinden)
o Bijbel: God schept de aarde en de hemel -> Adam en Eva eten de appel -> de mens wordt
naar de aarde verbannen -> Christus komt naar de mensen en wordt gekruisigd -> wachten
op de terugkeer van Christus -> eindstrijd -> terugkeren naar het paradijs
o Marxisme: oer gemeenschap zonder bezit, ontstaan van bezit -> ongelijkheid ->
machtsverschillen -> bourgeoisie -> meer bezit voor minder mensen -> opstand van de
massa -> solidariteit
We hebben dus behoefte aan verhalen over het verleden, die behoefte bepaald welke verhalen.
De verhalen hoeven dus geen accurate of evenwichtige weerspiegeling van het verleden te zijn,
zolang ze de functie in het heden dienen. Vaak zijn de verhalen dus incorrect of ronduit leugenachtig
Gericht om niet kritisch te zijn op zichzelf, dus er is vooral behoefte aan mythen.
Voorbeeld
“De Protocollen van de Wijzen van Sion”
Verslag van een toespraak van een Joodse leider tot een groepje invloedrijke Joden (1897,
Wereldcongres Zionistische Beweging). Tijdens de conferentie zou er een geheime ontmoeting zijn
tussen de leider en de invloedrijke Joden. Zij zouden de volgende instructies hebben gekregen:
- Macht van het liberalisme verzwakken door verdeeldheid en politieke strijd te zaaien d.m.v. het
infiltreren in de vorm van het oprichten van partijen, vakbonden, etc.
Na onderzoek naar de herkomst van het boek en het verhaal, bleek dat het erg leek op een scène van
een roman. In die scène komen invloedrijke Joden bijeen om instructies van hun leider te ontvangen.
Die scène werd het de context van de roman gehaald en verspreid.
Dit was echter geen bewijs dat de bijeenkomst niet echt had kunnen plaatsvinden.
Dialoog in de Hel: imaginaire discussie tussen Machiavelli en Montesqieu bedoeld om Napoleon III
belachelijk te maken.
De Protocollen leken in taalgebruik en ook feitelijk sprekend op de Dialoog. Hieruit bleek dus dat de
Protocollen een simpele, slordige vervalsing was. Dit gebeurde in 1921, een jaar nadat de Protocollen
werden uitgegeven. Uiteindelijk bleek dat conservatieve Russen het boek hadden gepubliceerd om
de Communisten in eigen land zwart te maken.
Hitler gebruikte de Protocollen in Mein Kampf als bewijs voor zijn ideeën, en liet het in scholen ook
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper cbrijer. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.