Bestuursrecht handhaving samenvatting
Week 1
Leerdoelen
Aan het eind van deze week kan de student :
- drie instanties opnoemen die zich bezighouden met bestuursrechtelijke toezicht en
handhaving;
- opnoemen welke bevoegdheden de toezichthouder heeft op grond van de Awb;
- in een casus aangeven wie de overtreder is en wat de overtreding is.
Albers
H7 §1, 2.2 & 7
H7 Handhaving van het bestuursrecht
§7.1 Inleiding
Het bestuur kan niet alleen nieuw recht vormen (denk bijv. aan avv’s), maar hij kan ook het
bestaande recht handhaven. Deze bevoegdheden kunnen worden onderverdeeld in
toezichtsbevoegdheden en handhavingsbevoegdheden.
Om een overtreding te kunnen constateren zal er gecontroleerd moeten worden of burgers
zich aan de, op hen van toepassing zijnde, regels houden. Daarom zijn er allerlei
toezichthouden bevoegdheden gecreëerd voor ambtenaren. Voor het toezicht op de
naleving van sommige publiekrechtelijke regelingen zijn speciale ‘inspecties’ in het leven
geroepen (bijv. arbeidsinspectie of milieu-inspectie). Als een toezichthouder heeft
geconstateerd dat er in strijd is gehandeld met de wet, dan komen de
handhavingsbevoegdheden in beeld.
In art. 5:2 lid 1 onder a Awb wordt een definitie gegeven van het begrip ‘bestuurlijke
sanctie’. Een bestuurlijke sanctie is een door een bestuursorgaan naar aanleiding van een
overtreding opgelegde verplichting of onthouden aanspraak. Er moet in een bijzondere
bestuursrechtelijke wet een expliciete bevoegdheid zijn neergelegd voor het opleggen van
een bestuursrechtelijke sanctie door een bepaald bestuursorgaan (art. 5:4 Awb).
Een bestuursorgaan beschikt vaak over verschillende sanctiebevoegdheden. Welke sanctie
wordt opgelegd, is onder andere afhankelijk van het resultaat dat het bestuursorgaan ermee
wil bereiken. Het voornaamste doel kan namelijk bestaan uit het bestraffen van de dader of
het daadwerkelijk herstellen van een onrechtmatige in een rechtmatige toestand.
Als een bestuursorgaan een bestuurlijke sanctie oplegt, gebeurt dat in de vorm van een
beschikking. Bij de oplegging van een bestuurlijke sanctie moeten daarom ook alle
geschreven en ongeschreven regels in acht nemen, bij het nemen van een beschikking.
Strafrechtelijke sanctionering is ook mogelijk bij overtreding van bestuursrechtelijke regels.
7.2.2 Handhaving door middel van bestuursrecht, strafrecht of civiel recht?
Wanneer strafrechtelijk gesanctioneerd wordt, legt niet het bestuursorgaan maar de
(straf)rechter (op vordering van het OM) een sanctie op. Er moet dan uiteraard sprake zijn
, van een voorafgaande strafbaarstelling van de overtreding van het desbetreffende
bestuursrechtelijke voorschrift.
In de praktijk wordt ook veel bestuurswetgeving strafrechtelijk gehandhaafd door middel
van de Wet op de economische delicten (WED). Deze wet is van toepassing wanneer een
bepaald strafbaar feit uitdrukkelijk is aangemerkt als ‘economisch delict’.
Omdat een flink aantal overtredingen zowel strafrechtelijk als bestuursrechtelijk kan worden
gesanctioneerd, is handhavingsafstemming wenselijk. Deze afstemming vindt plaats tijdens
het driehoeksoverleg tussen de Hoofdofficier van Justitie, de (hoofd)commissaris van politie
en de burgemeester.
De overheid heeft soms de mogelijkheid om privaatrechtelijk te handhaven door middel van
een onrechtmatigedaadsactie (art. 6:162 BW). De overheid kan dan via de
onrechtmatigedaadsactie proberen te bewerkstelligen dat er een einde komt aan de
overtreding van het bestuursrechtelijk voorschrift.
Handhaving via privaatrechtelijke weg is alleen mogelijk als de keuze voor deze weg geen
onaanvaardbare doorkruising van de publiekrechtelijke weg oplevert (Windmill-arrest).
Tegenwoordig beschikken de meeste bestuursorganen over de bevoegdheid om een last
onder dwangsom op te leggen (art. 5:32 e.v. Awb), hierdoor is privaatrechtelijke handhaving
in veel gevallen niet meer mogelijk.
Wanneer een burger hinder ondervindt of schade leidt, doordat een andere burger zich niet
aan de voorschriften houdt, dan kan hij 3 dingen doen:
1. De burger kan aan het bevoegde bestuursorgaan vragen om handhavend op te
treden. Hij zou een verzoek kunnen indienen tot het opleggen van een last onder
bestuursdwang.
2. Hij kan aan het OM – via aangifte bij de politie – om strafvervolging vragen
3. De burger kan de andere burger rechtstreeks via een onrechtmatigedaadsactie
civielrechtelijk aanpakken.
§7.7 Cumulatie van sancties
Er is sprake van eendaadse samenloop als door 1 feitelijk handelen 2 of meer wettelijke
voorschriften worden overtreden die inhoudelijk zodanig nauw samenhangen dat in wezen
slechts 1 overtreding plaatsvindt. Dus als de overtreden bepalingen dezelfde belangen
beschermen. Als er sprake is van een eendaadse samenloop, kan slechts 1 sanctie worden
opgelegd.
Er is sprake van meerdaadse samenloop als door 1 feitelijk handelen 2 of meer wettelijke
voorschriften worden overtreden die verschillende belangen beschermen. Bij meerdaadse
samenloop mogen beide (of meer) sancties worden opgelegd (art. 5:8 Awb). Maar de
sancties moeten dan samen nog wel in overeenstemming zijn met het in art. 3:4 lid 2 Awb
neergelegde evenredigheidsbeginsel.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper willievdh. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
