Kern 2 a/c | Reijnders,Renee R.A.M.
Kern 2a/c P2
Week 1
Leerdoelen A: Persoonsgerichte zorg
Beschrijft de principes van persoonsgerichte zorg volgens het raamwerk van McCormack en McCance
(2017).
Benoemt overeenkomsten en verschillen tussen persoonsgerichte zorg, de presentietheorie,
menslievende zorg en belevingsgerichte zorg.
Uitgewerkte leerdoelen:
De principes van persoonsgerichte zorg (raamwerk McCormack en McCance)
Zorg die is afgestemd op iemand zijn persoonlijke
behoeften, wensen en voorkeuren.
Persoonsgerichte zorg wordt steeds belangrijker in
de zorg. Persoonsgerichte zorg heeft invloed op de
kwaliteit van de zorg. Op deze pagina bespreken we
het raamwerk van persoonsgerichte van
McCormack en McCance (2010). Het raamwerk
bestaat uit vier onderdelen die in onderstaande
afbeelding weergegeven worden. De vereiste
eigenschappen van een verpleegkundige,
zorgcontext, persoonsgerichte processen
en persoonsgerichte uitkomsten. Continu een
verbetering in de processen van zorg op basis van
theorieën, maar bijvoorbeeld ook door
praktijkervaring. Op Micro, Meso, macro niveau
veranderen er dingen waardoor je de zorg moet
aanpassen. Ook veranderd het door persoonlijke
voorkeur/ervaring van zorgvrager.
Vereiste eigenschappen van een
verpleegkundige: Er zijn vijf vereiste
eigenschappen voor een verpleegkundige.
Een verpleegkundige moet vakbekwaam
zijn. Dit betekent dat de verpleegkundige de kennis en vaardigheden moet hebben om beslissingen te
nemen, de zorg op de juiste manier in te plannen en prioriteit in de zorg te stellen. Daarnaast is het
hebben van ontwikkelde interpersoonlijke vaardigheden belangrijk. Kort gezegd betekent dit dat de
verpleegkundige het vermogen heeft om op verschillende niveaus te communiceren. Bovendien moet
de verpleegkundige toegewijd zijn aan het beroep en duidelijk zijn in haar overtuigingen en waarden.
De laatste vereiste eigenschap is zelfkennis, want voordat we anderen kunnen helpen moeten we
inzicht hebben in hoe we zelf zijn als persoon
Zorgcontext: De zorgcontext kan veel verschillende eigenschappen en kwaliteiten in de omgeving
hebben die van invloed zijn op de effectiviteit van persoonsgerichte zorg. Deze eigenschappen zijn een
mix van vaardigheden, gedeelde besluitvormingssystemen, personeelsrelaties, gezag/macht, het
vermogen tot innovatie, het nemen van risico’s en de fysieke omgeving. Elk van deze eigenschappen
kan een negatief of positief effect hebben op de mate van persoonsgerichte zorg. Het geheel aan
zorgcomponenten, vanuit zorgverlener en zorgvrager. Complex door allerlei invloeden
Persoonsgerichte processen: De zorgprocessen kunnen persoon gerichte zorg verbeteren of
juist belemmeren. Als er een proces niet voldoende wordt toegepast zal dit het gehele
1
, Kern 2 a/c | Reijnders,Renee R.A.M.
persoonsgerichte zorg belemmeren. De persoonsgerichte processen zijn werken met de
waarden en opvattingen van de zorgvrager, betrokkenheid, gezamenlijke besluitvorming,
meevoelend/sympathieke aanwezigheid en het verlenen van holistische zorg. De
zorgverlener dient rekening te houden met de zorgvrager als persoon. De zorgverlener en de
zorgvrager moeten afweten van elkaars waarden en overtuigingen, zodat hier rekening mee
gehouden kan worden bij het verlenen van de zorg. Ook dient er betrokkenheid te zijn.
Volledige betrokkenheid is aanwezig wanneer de zorgvrager en de zorgverlener zijn
verbonden in de zorgrelatie. Bij gezamenlijke besluitvorming moet rekening worden
gehouden met de waarden en overtuigingen van de zorgvrager. Het kan een zorgvrager
helpen als de zorgverlener zijn eigen waarden en normen benoemt, zodat de zorgvrager een
alternatieve kijk krijgt op de besluitvorming. McCormack en McCance (2010) beschrijven
sympathieke aanwezigheid als een betrokkenheid die rekening houdt met de uniekheid en
de waarde van een individu. Bij het geven van holistische zorg moet er rekening worden
gehouden met de lichamelijke, psychische, sociale, spiritueel en emotionele zorg. De
zorgvrager moet dus als geheel bekeken worden.
Persoonsgerichte uitkomsten: Het is belangrijk dat persoonsgerichte zorg gemeten wordt
om te kijken of er daadwerkelijk persoonsgerichte zorg geboden wordt. McCormack en
McCance (2010) hebben vier uitkomsten beschreven die voorwaarde zijn voor het geven van
persoonsgerichte zorg. Deze vier uitkomsten zijn tevreden zijn met de zorg, betrokken
worden in de zorg, het gevoel hebben van welzijn en het creëren van een persoonsgerichte
cultuur. Veel studies tonen aan dat de betrokkenheid van de gebruiker leidt tot een betere
kwaliteit van de zorg, een grotere therapietrouw, een betere gezondheid en een hogere
mate van tevredenheid van de patiënt. Daarnaast geldt hoe positiever de zorg ervaren wordt
door de patiënt, hoe beter het gevoel van welzijn is. Daarnaast wordt bij het creëren van een
persoonsgerichte cultuur gebruik gemaakt van het REACH Framework.
In dit raamwerk worden vier uitkomsten van elkaar gescheiden die elk aanwezig moeten zijn
om een persoonsgerichte cultuur te ontwikkelen:
1. Bevoegde beoefenaars
2. Verantwoordelijke beoefenaars
3. Autonome beoefenaars
4. Het leveren van patiëntgerichte zorg.
Volgens het raamwerk worden deze vier uitkomsten alleen bereikt als de
volgende drie activiteiten aanwezig zijn:
1. Leermechanismen (reflecteren, faciliteiten en wetenschappelijk bewijsmateriaal)
2. Praktijk domeinen (leren, kennis/kunde en praktijkontwikkeling
3. Individuele en organisatorische verantwoordelijkheid
Overeenkomsten en verschillen persoonsgerichte zorg, de presentietheorie,
menslievende zorg en belevingsgerichte zorg
Persoonsgerichte zorg= Persoonsgerichte zorg heeft invloed op de kwaliteit van de zorg. Kan
je op alle doelgroepen toepassen. Concretere zorg.
Presentietheorie= De presentiebenadering gaat over het simpelweg er zijn voor de ander
(presentie), zodat een vertrouwensrelatie wordt opgebouwd, de ander zich gezien en
gehoord voelt en zich volwaardig mens voelt. Alleen al doordat er iemand is die je ziet als
volwaardig mens, kan er beweging in de goede richting ontstaan. In de presentiebenadering
wordt die beweging niet afgedwongen, de ander hoeft niet te veranderen. Door de ander
onvoorwaardelijk te accepteren, ontstaat er ruimte aan wat zich niet laat maken of
2
, Kern 2 a/c | Reijnders,Renee R.A.M.
afdwingen. Dit kan bijvoorbeeld ook een mantelzorger zijn, of een vrijwilliger die koffie drinkt
met mensen in een bejaardentehuis. ‘’Er zijn’’.
Menslievende zorg= zorg waarbij de cliënt echt centraal staat en waar wordt gekeken hoe
iemand op dat moment het beste geholpen kan worden. De zorg in puurheid zonder de
verzakelijking. Dit kan nog steeds geïndiceerde zorg zijn, bijvoorbeeld qua tijd die je hebt
voor een gesprek. Menslievend zijn is vooral de houding die je hebt tijdens dat gesprek. De
persoonlijke insteek in de menslievende zorg zonder het zakelijke deel voorop te stellen.
Kwaliteiten: flexibiliteit, eerlijkheid, respect, betrouwbaarheid, interesse, alert- en
vriendelijkheid, professioneel.
Belevingsgerichte zorg= Belevingsgerichte zorg betekent aansluiten bij de belevingswereld
en gevoelens van iemand die zorg krijgt. We gaan samen met de bewoner, de familie en
vrijwilligers op zoek naar de juiste zorg met als doel dat de bewoner zich erkend,
gerespecteerd en vertrouwd voelt. Voorop staan onze kernwaarden: eigen regie, samen en
liefdevolle zorg. Wat ervaart iemand, wat vind iemand prettig. Dementerende mensen,
oudere zorg, mensen met geestelijke beperking
Leerdoelen C: Visie, dat bepaal ik zelf wel…
Benoemt en onderscheidt de verpleegkundige visies op verplegen en bijbehorende
theorie/model van Roy, Leininger en Orem.
Benoemt overeenkomsten en verschillen tussen aanbod- en vraaggestuurd werken binnen de
visie van Roy, Leininger en Orem, gekoppeld aan de theorie over persoonsgerichte zorg.
Uitgewerkte leerdoelen:
De verpleegkundige visies op verplegen en bijbehorende theorie/model van Roy,
Leininger en Orem
Zelfzorgmodel Orem Adaptiemodel Roy Sunrisemodel Leiniger
1971 Jaren ‘60 Jaren ‘70
Ordeningsprincipes Selfcare Niet omschreven
(rangschikken) Selfcare defict
Zorgen ervoor dat een
patiënt onafhankelijk blijft
Gaat uit van bepaalde
stelling. Individu
houdt zelf de regie
1. Fysiologisch gebied (lichaam)
2. Zelfbeeld gebied (hoe zie je jezelf)
3. Domein van de rol
(rollen/persoonlijkheden die elke
persoon vervuld)
4. Gebied van onderlinge afhankelijkheid
(relaties in de omgeving/andere
3
, Kern 2 a/c | Reijnders,Renee R.A.M.
mensen)
Constant bezig met aanpassen
Visie op de mens De mens kan prima voor Mens streeft naar balans tussen zijn Niet omschreven
zichzelf zorgen, zo veel biologische, mentale en sociale systemen en
mogelijk zelfstandig doen. Per de buitenwereld; wijze= aanpassing
individu verschillend, denk
aan handicap/coma,etc.
(holistisch)
Visie op Balans van zelfzorgvermogen Gezondheid is een staat van menselijk Holistisch en beïnvloed
gezondheid en zelfzorgbehoefte.. functioneren waarbij de persoon zich steeds door
aanpast aan veranderingen door middel van omgevingsfactoren
Wat kan iemand? adaptieve (aanpassen) responsen die de
Wat weet iemand? integriteit van de persoon bevorderen Gezondheid en ziekte
Wat wil iemand? zijn de componenten
die belangrijk zijn
binnen een cultuur
Visie op omgeving Spelen een belangrijke rol bij De buitenwereld stimuleert of schrikt hem Culturele context
het aanleren van af in zijn unieke heelheid door middel van (samenleving in zijn
zelfzorgactiviteiten stimuli Groepsgedrag geheel) is de basis die
je moet kennen om
goede zorg te kunnen
geven.
Wat is Nursing systems: Het werkt aan de hand van een bepaald Alle activiteiten om
verpleegkunde Bestaan uit verpleegkundige stappenplan om een zorgvrager te een individu of groep
handelingen die individuen benaderen . (inhoud mag achterwegen met duidelijke
helpen hun gezondheid en gelaten worden). aanwezige of te
welzijn te voorziene behoeftes te
bevorderen/vergroten helpen en te
ondersteunen en bij te
Als mensen zelf iets niet staan. Er moet
kunnen, krijgen ze daarbij duidelijk sprake zijn
hulp. Uitgang blijft dat hij zelf van een hulpvraag.
zo veel mogelijk doet. Bij het
krijgen van hulp behoudt
zorgvrager nog steeds de
regie.
Vraag gestuurde zorg en aanbod gestuurde zorg
Vraag gestuurde zorg: Zorg die zó is ingericht dat de wensen van de patiënten-cliënten
bepalend zijn voor de zorg die daadwerkelijk wordt verleend. De patiënt-cliënt bepaalt dus
4
, Kern 2 a/c | Reijnders,Renee R.A.M.
als het ware zelf het aanbod en beschikt ook over de middelen daartoe. Zorg die vanuit de
patiënt komt.
Aanbod gerichte zorg: Zorg die zó is ingericht dat professionele zorgverleners en
zorginstellingen bepalen welke zorg daadwerkelijk wordt verleend. ‘’Dit kunnen we voor u
betekenen.’’ Vb. veldhuiskliniek
gaat vaak samen
Overeenkomsten en verschillen tussen aanbod- en vraag gestuurd werken binnen
de visie van Roy, Leininger en Orem, gekoppeld aan de theorie over
persoonsgerichte zorg
Orem is vraag gestuurde zorg = persoonsgerichte zorg
Leiniger is aanbod gerichte zorg
Roy zit er een beetje tussenin
van links (vraag gestuurde zorg) naar rechts (aanbod gericht)
Cultureel bepalend: aanbodgericht kan per land verschillen (welk aanbod is er) wat ze aanbieden, in
Saoedi Arabië zal je niet snel een plastische chirurgie vinden. Als een vrouw naar een vrouwelijke
dokter vraagt vanwege haar religie is dit vraag gestuurde zorg.
Week 2
Leerdoelen 2a: Persoonsgerichte Zorg van McCormack en McCance
Kan het raamwerk van Persoonsgerichte Zorg van McCormack en McCance (2017), in eigen
woorden beschrijven.
Kan de Engelse termen voor de concepten relateren aan de Nederlandse termen.
Kan met behulp van de Engelse termen voor de concepten een literatuurzoekopdracht
uitvoeren.
Legt een relatie tussen het raamwerk Persoonsgerichte Zorg van McCormack en McCance
(2017) en het concept van Positieve Gezondheid van Machteld Huber.
Legt een relatie tussen het verpleegkundig proces en de elementen van Persoonsgerichte Zorg
van McCormack en McCance (2017) en het concept Positieve Gezondheid van Machteld
Huber.
Uitgewerkte leerdoelen:
Raamwerk Persoonsgerichte zorg (Nederlandse termen)
De rand voorwaardelijke delen moeten geregeld zijn om tot een volwaardige bloem te komen.
Relatie tussen raamwerk persoonsgerichte zorg en positieve gezondheid
Persoonsgerichte zorg
Uitgangspunten:
Je bent vraag gericht aan het werken, vraag staat centraal, is hierbij de leidraad
Wat wilt u? wat vindt u prettig? Waar kan ik u hulp bij geven?
Positieve gezondheid
Positieve Gezondheid is de uitwerking in 6 dimensies van de bredere kijk op gezondheid. Met die
bredere benadering draag je bij aan het vermogen van mensen om met de fysieke, emotionele en
sociale uitdagingen in het leven om te gaan. Én om zo veel mogelijk eigen regie te voeren.
5
