Samenvatting
Samenvatting Aansprakelijkheidsrecht hoorcolleges
- Instelling
- Universiteit Van Amsterdam (UvA)
Alle hoorcollege aantekeningen uitgewerkt inclusief jurisprudentie
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 37 pagina's
Voorbeeld 4 van de 37 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Aansprakelijkheidsrecht hoorcollegesInhoudsopgave
Week 1 Hoorcollege 1..................................................................................................... 2
Week 1 Hoorcollege 2: kwalitatieve aansprakelijkheid.................................................... 8
Week 2 Hoorcollege 3: verkeersaansprakelijkheid & aansprakelijkheidsregeling o.g.v.
Europese richtlijnen ........................................................................................................ 15
Week 2 Hoorcollege 4: Causaliteit - voorwaarde voor vestiging aansprakelijkheid ........ 22
Week 3 Hoorcollege 5: Causale toerekening (6:98) en Schade ....................................... 27
, Aansprakelijkheidsrecht hoorcolleges
Week 1 Hoorcollege 1
(I) Positie in het systeem
(II) Achtergrond en betekenis
(III) Aansprakelijkheid voor eigen gedrag
(IV) Criteria van artikel 6:162
- Onrechtmatigheid
- Relativiteit
- Toerekening
- (causaal verband .. college 4)
- (schade .. college 5)
(I) Positie in het systeem
Aansprakelijkheid is ons taalgebruik
Hoge Raad 26 april 2016, NJ 2016/375:
“De Hoge Raad zal daarom hierna, mede aan de hand van zijn eerdere rechtspraak, enkele
opmerkingen maken over de strafrechtelijke aansprakelijkheid voor het ‘feitelijke leidinggeven’ aan
een door een rechtspersoon verrichte verboden gedraging ...”
Asser/Sieburgh 6-I 2016/388:
“Dat de beslissing in strijd is met het wettelijke stelsel blijkt ook uit HR 20 september 2002, NJ
2004/458 (Caribbean Bistros/ Club Caraibeen), beslissende dat indien op grond van het ontbreken van
een ingebrekestelling aansprakelijkheid uit wanprestatie niet is gegeven, niet naar de
ongerechtvaardigde verrijking mag worden uitgeweken”
Privaatrecht
• Verhouding burgers onderling
• Deelgebieden (althans: vakken)
o Personen- en familierecht (boek 1)
Erfrecht (boek 4)
o Rechtspersonenrecht (boek 2)
o Vermogensrecht (boek 3,5,6,7)
Goederenrecht
Contractenrecht
Aansprakelijkheidsrecht
Contractenrecht + aansprakelijkheidsrecht =
verbintenissenrecht (boek 6)
Verbintenissen ontstaan uit:
• Overeenkomst (afspraak)
• Wet
o O.D (in beginsel verwijtbaar)
o Rechtmatige daad (in beginsel verwijtloos) (bijv. zaakwaarneming)
o Overige verbintenissen uit de wet
Aansprakelijkheidsrecht o.g.v. onrechtmatige daad
• O.D. in brede zin: eigen handelen, maar ook kwalitatieve en risico-aansprakelijkheden
• Verkeersaansprakelijkheid en aansprakelijkheid o.g.v. Europese regelingen
• Schadevergoeding (boek 6), verjaring (boek 3) en collectief actierecht
• Maar niet: rechtmatige daad, onverschuldigde betaling, zaakwaarneming,
ongerechtvaardigde verrijking
, Aansprakelijkheidsrecht hoorcolleges
(II) Achtergrond en betekenis
De oorsprong van het West-Europese civiele recht (incl. het aansprakelijkheidsrecht) is Romeins.
• Uitgangspunt in het Romeinse ‘delictenrecht’ was dat ieder zijn eigen schade draagt,
behoudens ‘onrecht’ (iniura), waaronder tevens begrepen schuld (culpa) van een ander.
• Het Romeinse delictenrecht was ondertussen vooral gericht op bestraffing (‘boete’).
Grotius (1583 – 1645)
• In 16e – 17e eeuw kwam de notie dat burgers elkaar d.m.v. private acties bestraffen, onder
druk te staan (‘onschriftelijk’).
• Het privaatrecht zou zich moeten richten op herstel van het rechtsevenwicht (‘weder-
evening’; ‘compensatie’
• Zie Inleidinge tot de Hollandse Rechtsgeleerdheid (1631): “Voorts het recht om te straffen
komt toe de Overheden; maer tot de weder-evening hebben regt die verkort zijn.”
De herstelfunctie (ook wel: het compensatoire karakter) staat daarom nu in het Nederlandse
aansprakelijkheidsrecht voorop.
• Uitgangspunt blijft dat eenieder wordt geacht zijn/haar eigen schade te dragen, tenzij aan
een ander een verwijt kan worden gemaakt, dat die ander verplicht tot compenseren
(corrective justice).
• Niettemin is met de verschuiving van de focus van het gedrag van de dader naar
compensatie voor gedupeerden, ruimte ontstaan voor theorieën over rechtvaardige
risicoverdeling (distributive justice)
De (oude)kern van ons aansprakelijkheidsrecht kan begrepen worden vanuit het beginsel van
corrigerende rechtvaardigheid.
Dat is lastiger waar het risicoaansprakelijkheden en kwalitatieve aansprakelijkheden betreft.
Het Coase theorema
• Ronalds Coase’s The Problem of Social Cost (1960) is het meest geciteerde artikel in de
Amerikaanse rechtswetenschap
• De kernstelling van Coase was dat in een situatie van verwaarloosbare transactiekosten,
private partijen d.m.v. onderhandeling steeds het optimale resultaat zullen behalen
ongeacht de verdeling van rechten en verplichtingen.
• Guido Calabresi, auteur van The Costs of Accidents (1970), benadrukt echter dat het
theorema van Coase alleen werkt in een ideaalsituatie die in praktijk zelden bestaat.
• Zijn in werkelijkheid – “in the real world”- transactiekosten verwaarloosbaar.
(III) Aansprakelijkheid voor eigen gedrag
Aansprakelijkheid voor eigen OD – art. 6:162
, Aansprakelijkheidsrecht hoorcolleges
5 criteria voor O.D.: (lid 1)
1. Onrechtmatigheid (lid 2)
a. Inbreuk recht (subjectieve recht, echte inbreuk op dat recht zelf)
b. wettelijke plicht (maatschappelijke onzorgvuldigheid)
c. zorgvuldigheid (maatschappelijke onbetamelijk: omstandigheden van
omstandigheden van het geval)
Kelderluik, Jetblast Verhuizende Zusjes, Zutphense Waterleiding, Struikelende
broodbezorger
2. Relativiteit (6:163)
a. Personele relativiteit
b. Geleden schade
c. Wijze waarop de schade is geleden
Duwbak Linda, Tandarts, Schietincident Alphen a/d Rijn
3. Toerekening: toerekenbaarheid aan de dader (lid 3)
a. OD is te wijten aan schuld dader
b. OD komt voor rekening dader
Krachtens de wet of krachtens verkeersopvattingen
4. Causaal verband = oorzakelijk verband
5. Schade
Eis 1: onrechtmatigheid
Arrest Zutphense Waterleiding over gesprongen waterleiding in de nacht van 4 op 5 januari 1909.
Bewoonster bovenwoning weigerde hoofdkraan te (laten) sluiten.
• Onrechtmatig waren naar oordeel Rechtbank Zutphen ook “daden of nalatigheden, ...
waarbij de nodige eerbied voor een anders persoon, goederen of arbeid uit het oog wordt
verloren”.
• Hoge Raad oordeelde anders (HR 10 juni 1910, W 9038):“O. daaromtrent, dat door zodanige
daden en nalatigheden, als de Rechtbank hierbij op het oog heeft, wel in strijd met hetgeen
zakelijk en maatschappelijk betaamt, kan zijn gehandeld; dat echter de toepasselijkheid van
de artikelen 1401 en 1402 BW (oud) niet daardoor wordt bepaald, maar afhangt van
de bevinding of hetzij de daad, hetzij het verzuim al dan niet in strijd is met des daders
rechtsplicht of inbreuk maakt op eens anders recht, (…).”
Arrest Lindenbaum/Cohen
• Casus van bedrijfsspionage tussen de Amsterdamse drukkerijen van Cohen en Lindenbaum.
Bedrijfsspionnage was niet in strijd met de wet.
• Hoge Raad ‘ging om’ (HR 31 januari 1919, W 10 635, NJ 1919, p. 161):“dat onder
onrechtmatige daad is te verstaan een handelen of nalaten, dat òf inbreuk maakt op eens
anders recht, òf in strijd is met des daders rechtsplicht òf indruischt, hetzij tegen de goede
zeden, hetzij tegen de zorgvuldigheid, welke in het maatschappelijke verkeer betaamt ten
aanzien van eens anders persoon of goed (…).”
• Annotator Molengraaff: “Er is door ons hoogste rechtscollege zelden een arrest gewezen,
waarvan zoo heilzame invloed op ons rechtsleven mag worden verwacht.”
• De derde onrechtmatigheid ingevoerd in dit arrest: onbetamelijk gedrag/onzorgvuldigheid
Drie gronden voor onrechtmatigheid (6:162 lid 2):
• Belang van de juiste categorisering is dat men bij ‘inbreuk op een recht’ of ‘strijd met
wettelijke plicht’ in beginsel onrechtmatigheid kan aannemen, zonder nadere
zorgvuldigheidstoets.
• Bij de ‘maatschappelijke betamelijkheid’, daarentegen, is de vraag of wel of niet zorgvuldig is
gehandeld, juist heel relevant.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper bentevandenbosch. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,69. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53068 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen