Hoofdstuk 1: Introductie: wetenschap als communicatieproces
1.1 Wetenschappelijk onderzoek
Wetenschap is een open communicatieproces. Het zet zich af tegen elke vorm van bevoogding.
Wetenschap veronderstelt academische vrijheid, dit gaat gepaard met academische verantwoordelijkheid.
Wetenschap is een systematisch geheel van kennis, in de wetenschap gaat men planmatig te werk.
Wetenschappelijk onderzoek wordt onderverdeeld in:
Fundamenteel wetenschappelijk onderzoek: Hierbij doet men aan wetenschap voor de bijdrage aan
kennis.
Toegepast wetenschappelijk onderzoek: Bij toegepast wetenschappelijk onderzoek staat er iets
op het spel. Er worden praktijkproblemen opgelost.
Sociale wetenschappen gaan uit van de aanname dat mensen sociale wezens zijn. Dit samenleven, leidt
tot verschijnselen die onderzocht worden door de sociale wetenschappen.
Disciplines onderscheiden zich van andere door hun onderwerp en traditie. Men maakt gebruik van
verschillende methoden en termen. Ook hebben ze vaak hun eigen jargon. Vroeger waren er maar
vier disciplines: theologie, recht, geneeskunde en wijsbegeerte. Deze vier zij opgesplitst in
specifiekere disciplines. Tegenwoordig wordt er ook multidisciplinair onderzoek gedaan. Hierbij
probeert met over de grenzen van de eigen discipline te stappen en recht te doen aan verschillende
invalshoeken en benaderingen.
Gedragswetenschappen houden zich bezig met het gedrag van menselijke individuen en de factoren die
hierop van invloed zijn (zowel factoren vanuit de mens zelf als uit zijn omgeving).
Maatschappijwetenschappen houden zich bezig met het functioneren van samenlevingen en andere
groeperingen en de factoren die daarop van invloed zijn.
Methodeleer: het geheel van onderzoeksmethoden waarover de sociale wetenschappen beschikken.
Methodologie: de studie van de sociaalwetenschappelijke methoden, inclusief de visie erachter. Er kunnen
verschillende visies achter onderzoek zitten bijv.:
, Kwantitatief onderzoek: wetenschappelijke kennis verkrijgen we alleen door gegevens die je kunt
meten/cijfers.
Kwalitatief onderzoek: wetenschappelijke kennis hoeft niet per se uit cijfers en metingen te komen.
Methoden worden gebruikt om verschijnselen systematisch te vertalen in wetenschappelijke
gegevens die geanalyseerd kunnen worden. Technieken zijn een klein onderdeel van een methode.
Een enquête is bijvoorbeeld een methode en een steekproef is daar een techniek voor.
1.2 Wetenschap is communicatie over onderzoek
Communicatie vindt op verschillende niveaus plaats:
Disciplinair: onderzoek wordt binnen het vakgebied gecommuniceerd in bijvoorbeeld
vaktijdschriften. Disciplinaire communicatie ondervindt moeite om interdisciplinair te
worden. Hoe meer een discipline specificeert, hoe minder toegankelijk de informatie wordt.
Interdisciplinair: onderzoek wordt met collega’s van ander vakgebieden gecommuniceerd. Dit
wordt vanuit de disciplines met wantrouwen bekeken. Het levert problemen op wanneer een
discipline een andere discipline als hulpwetenschap gebruikt.
Communicatie naar het publieke domein via de media. Je moet hiervoor een goed begrip hebben van
de eigen aard van de verschillende media.
Er zijn drie communicatiemodellen:
Zender centraal: het zender-boodschap-ontvanger model van Lasswell. Wie zegt Wat tegen
Wie, Hoe en met welk effect? Probleem: communicatie is altijd tweerichtingsverkeer, er
wordt hier geen rekening gehouden met de verschillende mogelijke soorten feedback van de
ontvanger. Ook houdt dit model geen rekening met de context van de boodschap. De manier
waarop een boodschap ontvangen wordt en de invloed die hij heeft is namelijk afhankelijk
van de context.
Ontvanger centraal: hier is het de vraag wat de ontvanger met de boodschap doet. Vanuit dit
perspectief zijn er vier functies die een boodschap kan hebben:
o Boodschap als bron van informatie infotainment
o Boodschap als vermaak
o Boodschap als middel om de persoonlijke identiteit te versterken. De media reiken
waarden, normen en gedragsmodellen aan. Het publiek kan zich op basis hiervan een
identiteit vormen.
o Boodschap als voertuig voor sociale integratie en interactie. Wetenschappers bieden
via de media gespreksstof. Op grond van het onderzoek dat gepresenteerd wordt krijgt
het publiek een beeld van belangrijke maatschappelijke ontwikkelingen en men kan
daartegenover een houding bepalen.
Mensen selecteren uit het informatie aanbod van de media datgene wat zijn kunnen
gebruiken en destilleren datgene wat hun eigen opvattingen ondersteunt. Deze processen
worden selectieprocessen genoemd.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper rafaella. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.