Hoofdstuk 10
Grootstedelijke gebieden in de VS
Aardrijkskunde
P 1 Oriëntatie
Sterke groei stedelijke gebieden
Megasteden: > 10 miljoen, vooral in ontwikkelingslanden door hoge bevolkingsgroei en urbanisatie.
Stedelijke gebieden VS geleidelijk ontstaan
Belangrijk voor noordoosten: vanaf 1870 groei industrie migranten Europa omdat zij goedkope
arbeidskrachten zijn.
Vanuit de eerste industriesteden (bv New York) werden door de uitbouw van een netwerk van
wegen, spoorlijnen en kanalen steeds meer gebieden opgenomen in de nationale economie.
1970 groei steden zuidelijke gebieden. Vooral hoger opgeleiden en gepensioneerden gingen hier
wonen
Sinds 2010 80% van de bevolking woont in de stad, er zijn ongeveer 40 grootstedelijke gebieden
ontstaan genaamd metropolen.
P 2 De kenmerken van een wereldstad
Wereldsteden en globalisering
Wereldstad = global city
Wereldsteden zijn de beslissingscentra in het wereldsysteem en de knooppunten in de goederen-,
kapitaal-, en informatiestromen.
Een wereldstad heeft betekenis op economisch, sociaal-cultureel en/of politiek gebied.
Wereldsteden zijn niet in ontwikkelingslanden gevestigd.
De economische kenmerken van een wereldstad
In wereldsteden vinden we speciale soorten bedrijven en instellingen
1. De hoofdkantoren van multinationale ondernemingen
Zoals hoofdkantoren van grote banken, verzekeringsmaatschappijen en productiebedrijven. Hier
worden de beslissingen genomen omtrent hun internationale activiteiten.
2. Grote internationale beurzen
Beurzen zijn knooppunten in de mondiale financiële markten. Een beurs is een plaats waar
grondstoffen, geld en informatie worden verhandeld. De beurzen opereren wereldwijd en zijn bijna
altijd in bedrijf, dit komt doordat de beurzen die belangrijk zijn voor de wereldeconomie zich in
verschillende tijdzones bevinden (bv New York, Londen, Tokyo, Frankfurt, Los Angeles)
3. Mondiale dienstverlenende bedrijven
Een wereldstad kent veel dienstverlenende internationale dienstverlening. We vinden er bedrijven
die in heel de wereld hun diensten aanbieden. (bv telecommunicatiebedrijven, uitgeverijen,
reclamebureaus en advocatenkantoren)
4. Economische clusters van hoogwaardige bedrijven
Een (economisch) cluster is een concentratie van met elkaar verbonden bedrijven en diensten die
gericht zijn op een specifiek product. Het gaat om gespecialiseerde bedrijven die zorgen voor
hoogwaardige banen. In een cluster vinden we naast de bedrijven ook allerlei instellingen (bv
onderzoeksinstituten, denktanks, beroepsopleidingen) zij zorgen voor innovatie
, Internationaal vervoer en transport
Essentieel: goede geografische ligging goede bereikbaarheid (bv aan zee, bij diep vaarwater,
grote rivier)
Wereldsteden zijn mainports: het zijn knooppunten in de mondiale transportnetwerken waar via een
zeehaven en/of luchthaven omvangrijk intercontinentaal transport plaatsvinden. Het is een
belangrijke toegangshaven.
- Intercontinentaal transport van goederen of personen
- Grote hoeveelheden transport goederen of personen
- Draaischijffunctie (overstappen/ overslag) (Er is sprake van wisseling van transportmiddelen en
aansluiting op de transportnetwerken ven het betreffende continent.)
In Ne bv Schiphol, Haven R’dam, haven A’dam
Geleidelijk zullen door drukte en afnemende bereikbaarheid steeds meer economische activiteiten
naar het achterland uitwaaieren. Hierdoor ontstaat een mainportregio: gebied rondom de mainport
dat hier duidelijke economische relaties mee onderhoudt. (functionele regio)
Hub-en-spoke-netwerk
Transportnetwerk
Van collectienetwerk naar distributienetwerk
Weeze luchthaven is bv een spoke en Schiphol een hub.
Een hub is een mainport
Het zijn de vervoersactiviteiten van individuele bedrijven
De sociaal-culturele kenmerken van een wereldstad
1. Zowel zeer hoog, als zeer laag betaalde banen
Door aanwezigheid van grote internationale ondernemingen, banken en kantoren is er een
hoogbetaalde een hoogopgeleide elite. Hierdoor is er vraag naar laagbetaalde routinebanen die
gericht zijn op terreinen als schoonmaken, horeca enz. deze banen worden vaak ingevuld door
vrouwen of culturele minderheden
2. Veel culturele activiteiten met een mondiale uitstraling
Centra waaruit muziek, kunst, literatuur, architectuur, films, mode, design enz. over de hele wereld
worden verspreid.
Veel congressen, beurzen, festivals en musea nieuwe ideeën ontwikkelen en uitwisselen.
Ook centra van kennis ( gerenommeerde universiteiten, opleidingen en onderzoeksinstituten).
Aanwezigheid van kunstenaars, ontwerpers, architecten en artiesten creatieve bedrijvigheid.
Een wereldstad is een creatieve stad een deel van de beroepsbevolking vindt zijn werk in kunsten,
media, entertainment, en de creatieve zakelijke dienstverlening
3. Een grootstedelijke levensstijl
Aanwezigheid van veel internationale georiënteerde inwoners leidt tot kosmopolitisme: Mensen
beschouwen de wereld als hun vaderland
4. Veel migranten
Gezinshereniging en gezinsvorming bij migranten versterkt de toestroom. (Vooral NY en LA
ontvangen veel migranten.) Door hun komst neemt het aanbod van arbeidskrachten toe en is er op
de arbeidsmarkt veel concurrentie, hierdoor dalen de lonen van de laagstbetaalde banen,
Een groot deel van de migranten komt terecht in de informele sector (bv in (illegale) kleding ateliers
of als huishoudelijke hulp.)