Interculturele aspecten
Legenda: rechtop geschreven: college
Schuin gedrukt: artikel
Eerste college: kritische blik
Artikel 1: Giroux
Giroux: Hedendaagse universiteiten zijn gericht op conservatieve in de zin van ouderwets, niet
politiek ideologieën. Elk jaar wordt hetzelfde verhaal gereproduceerd. Daarnaast zijn ze alleen maar
bezig met bestaande theorieën, wat tot tunnelvisie leidt. Universiteiten zijn verslaafd aan methoden
en verantwoording naar de schoolleiders toe. De lesstof is gespitst op wat voor kennis en kunde
nodig zijn voor de arbeidsmarkt. Studenten leren voor de toets, en niet om daadwerkelijk kennis en
inzicht te krijgen. Ook de leraren hebben niet veel macht meer en zijn alleen maar de uitvoerders van
de methoden. Tenslotte is er te weinig aandacht voor kritisch denken, zelfreflectie en burgerschap.
Dit is kwalijk, omdat er buiten de school om ook geen plek is om dit te doen door de bedrijfsgedreven
media. Dit komt allemaal door marktwerking, waar door onderwijs geen publiek goed meer is.
In deze kennis baseert Giroux zich op Freire (alfabetiseringsmedewerker in Brazilië) critical pedagogy.
Hij hield zich veel bezig met de productie en verspreiding van macht en kennis. Hij vond een aantal
dingen erg belangrijk; (1) open exploratie mogelijkheden, zodat men kritisch naar de wereld kon
kijken en open stond voor andere meningen. (2) kritische reflectie op het verleden en heden. En
denken over een toekomst die geen reproductie van het heden is, maar anders is. (3) relatie context-
wereldorde (rijk land? Of een koloniaal verleden?) (4) nadruk op belang sociale verantwoordelijkheid,
bijv. gelijkheid. (5) onderwijs is nooit neutraal; elke keuze die je maakt heeft te maken met wat jij
belangrijk vindt. (wat is de rol van onderwijs op de samenleving?) Neutraal = kant van de oppressor.
Hoofddoel: onderwijs moet je voorbereiden op een “self-managed life.” Kritische pedagogiek heeft
veel tegenstanders (fundamentalisten, extreemrechts, elite), omdat het ervoor zorgen dat studenten
steeds kritisch kijken naar hun rol in de onaffe democratie.
Stukje vanaf zijn eigen ervaringen met Freire en hoe hij was ook belangrijk?
Artikel 2: Hamby
Sociale wetenschappen spelen zich af in de wereld, niet in een vacuüm. Er is altijd context en ook
sociale wetenschappers horen bij de sociale context en jij als persoon bent altijd aanwezig (wherever
you go, there you are), met jouw achtergrond in culturele, sociale etc. zin. Observer effect: door iets
te observeren, verandert het, of het nu een persoon of apparaat is dat waarneemt. Daarom moet je
als onderzoeker altijd nadenken over je positie: positionaliteit = uitschrijven wie je bent en wat je
perspectief is. Door reflexiviteit laat je weten wat de invloed van je achtergrond is en welke gedeeltes
je daarvanuit niet kent (blinde vlekken). Dit kun je doen in een reflexiviteitstatement. Daarin zet je
alle dingen uit je achtergrond die voor sterke punten kunnen zorgen, maar ook dingen waaruit je
beperkingen blijken. Punten zijn (1) sociale positie: sekse, gender, seksualiteit, SES, huidskleur, leeftijd,
normen en waarden. (2) waar je bent opgegroeid en relevantie familie info. Bijv. meertalig (in staat te
,code-switchen), opleidingsniveau, welvaart, kinderen. (3) frame van je beroep of instituut, bijv. wat
heb je geleerd gekregen, wat voor methoden gebruik je, vanuit welk beroep komt de view.
Je hoeft niet over dingen te berichten waar je het liever niet over hebt, bijv. scheiding van ouders.
Hoeveel je over jezelf deelt, ligt ook aan de cultuur.
Het niet neutraal kunnen zijn biedt ook weer kansen; het zorgt voor unieke inzichten. Individuele
case studies brengen bijvoorbeeld ook belangrijke kennis aan het licht.
Door hierover na te denken zorg je ervoor dat je niet onbewust sociale dynamiek of hiërarchieën in
stand houdt.
We hebben geen equality nodig, maar equity.
Artikel 3: Gorski
Intercultureel onderwijs moet gedekoloniseerd worden. Het is namelijk te stereotyperend en
bevestigt koloniale hiërarchieën, bijv. zwarte piet of verkleden als indiaan. Gorski heeft net als
Giroux: kritiek marktdenken in het onderwijs meer macht voor de leraar, minder macht voor de
bedrijven, bijv. door minder vast te houden aan leersystemen. Net als Freire: uitdagen gevestigde
machtsverhoudingen.
Intercultureel onderwijs moet tot doel hebben het creëren van een eerlijke en gelijkwaardige wereld,
anders bevestigt het stereotypen alleen maar. Leraren moeten bewust nadenken over de manier
waarop ze dit intercultureel onderwijs vormgeven. Geen symptoombestrijding maar
probleembestrijding.
De sociaal-culturele context waarin dit plaatsvindt omvat het groeiende doel van onderwijs als
voorbereiding op de globale arbeidsmarkt. Daarnaast ook neoliberalisme, waarin bedrijven meer
macht krijgen op wetgeving. Daaruit vloeit de deficit theory. Een groot probleem voor minderheden
is de deficit theorie. Men denkt dat er iets mis is met bepaalde groepen, omdat ze het slechter
hebben dan de meerderheid. Ze krijgen hier de schuld van; ze werken vast niet hard genoeg. Dit
komt vanuit het kolonialisme, toen dachten koloniale machten dat de mensen uit de kolonies dom
waren. Doordat mensen geloven in de deficit theorie, brokkelt het sociale vangnet af zonder protest
en het afleiden van de aandacht van de groeiende macht van bedrijven naar het ‘fixen’ van de
mensen die economische slecht af zijn door te assimileren.
Alleen een dialoog is niet genoeg als men niet als gelijken aan tafel zit. Het gaat namelijk dan om
wederzijdse empathie, dus moet de gemarginaliseerde groep empathie opbrengen met de
oppressors. Gemarginaliseerde mensen leven altijd met de dominante groep. Dominanten horen de
ander alleen maar als het hun uitkomt. Zij hoeven alleen maar te praten met de gemarginaliseerde
mensen als het hun keuze is, dus daarom is een dialoog niet genoeg.
Hoe dekoloniseren we onderwijs? (1) Alleen bewust zijn van culturen is niet genoeg. (2) Eerst moet
eerlijkheid komen, dan conflict oplossen. (3) De deficit theorie moet weg. (4) De power inbalans en
sociaalpolitieke context benoemen. (5) Geen neutraliteit, want is status quo. (6) Accepteren dat je
misschien minder aardig gevonden zal worden.
Tweede college: De Nederlandse interculturele context
Het stuk van SCP was enigszins problematisch. Er is 1 gedeelte dat wel geleerd moet worden voor het
tentamen; de acculturatiestrategieën van Berry:
, Behouden eigen culturele identiteit
Relaties Ja Nee
met Ja Integratie Assimilatie
dominante nee Segregatie Marginalisatie
groep
Turken en Marokkanen: tussen integratie en segregatie.
Surinamers en Antillianen: tussen integratie en assimilatie.
Kritiek: te simpele weergave van de werkelijkheid.
Artikel 1: Hewstone & Swart
De contacthypothese is al 50 jaar een hypothese, ondanks de veelvoudige bevestiging. Schrijvers
vragen zich af of het niet een theorie moet worden. Dat was het niet omdat het niet de processen en
niet de generalisaties naar andere situaties beschreef. Met verder onderzoek is dat wel gedaan.
Positief contact tussen groepen, dus met een lid van de outgroup, zorgt voor minder vooroordelen
en betere relaties tussen groepen. Voorwaarden hiervoor zijn wel dat de groepen een gelijke status
hebben, er gemeenschappelijke doelen en samenwerking zijn en er institutioneel steun is voor de
samenwerking. Soms is het echter zo dat eerst de houding tegenover de andere groep veranderd en
dan pas het contact, andersom dan bij de contacthypothese. Dit vormt echter geen beperking voor de
interventie met de contacthypothese.
De contacthypothese is ondertussen door 515 studies de meeste crosssectional, maar enkelen
longitudinaal bevestigd: sterk significant effect. De effecten zijn sterker voor groepen met een
meerderheidsstatus dit komt omdat de minderheidsgroep discriminatie en vooroordelen verwacht,
waardoor ze minder open staan, sterker als het groepsverschil opvallend is benoemd, sterker als
individu als typisch voor de groep is en is even groot voor kinderen als volwassenen. Het is het
allersterkste als het gaat over een cross-group friendship, wanneer er sprake is van zowel intergroup
als inter-personal factoren.
Het heeft ook meer algemene effecten. Zo zorgt het voor een sterkere positieve houding, meer
vertrouwen in de outgroup, meer vergiffenis en impliciete associaties, zoals minder automatische
fysiologische gevaarresponses bij het zien van de outgroup, minder cortisolaanmaak en minder
verschillen in neurale responses tussen in- en outgroup. Dit is niet alleen zo bij de primaire outgroup,
die je hebt gesproken, maar bij alle outgroups (secundair dus).
De onderliggende mechanismen van de contact hypothese: contact vermindert negatieve gevoelens
(bijv. intergroup-anxiety) (ook fysiologisch). Daarnaast vergroot het de empathie en de mogelijkheid
perspectief van die groep in te nemen. Ten slotte speelt meer kennis over outgroup een hele kleine
rol.
Er zijn ook effecten van indirect contact. Dat is nodig door segregatie. Indirect contact kan extended
zijn; het observeren van een ingrouplid die een outgroupvriend heeft. De effecten zijn het grootst als
diegene weinig direct contact heeft, zijn even sterk voor meerderheid en minderheid, zijn niet alleen
voor de specifieke outgroup en zijn erg onderheven aan ingroup normen. Een andere manier is
imagined contact. Dat kan alleen als gedeelte van een interventie. Dit heeft ook effecten, met als
sterkste de vermindering van de intergroup-anxiety. Relational approach, ook nadenken over wat de
ander van jou vindt, helpt ook goed.
Er is wel kritiek op de contact hypothese. Zo zou er te weinig aandacht zijn voor maatschappelijke
verandering. Dit is op te delen in 2 vragen: (1) Heeft het invloed op ideologieën die ongelijkheid en
