Adoptie en pleegzorg in pedagogisch perspectief
College 1: Adoptie en introductie
Adoptie
Cijfers: nu en vroeger
Over wie hebben we het? --> adoptiedriehoek
- Adoptiekinderen
- Afstandsmoeders
- Adoptieouders
Procedure en voorwaarden [zelfstudie]
Adoptie in Nederland
Nederland: vrijwel alleen adoptie uit het buitenland (o.a. China)
Meeste kinderen worden uit China geadopteerd, in NL worden bijna alleen maar kinderen uit het
buitenland geadopteerd.
Anderen landen: ook binnenlandse adoptie (uit eigen land) o.a. vanwege adoptie vanuit pleegzorg.
Ander patroon, VS, UK, binnenlandse adoptie (= domestic adoption) komt vaker voor. Dat komt
omdat er meer vanuit pleegzorg wordt geadopteerd. In NL gebeurt dat niet (adopteren vanuit
pleegzorg komt bijna niet voor).
Adoptie vanuit pleegzorg/Adopt from care → een kind wordt eerst uit huis geplaatst, komt in een
pleeggezin terecht en pleegouders kunnen het kind adopteren (permanente plaatsing). In NL
gebeurt dit minder. Vaker een kindje uit het buitenland.
Artikel Palacios et al. (2019) ook geschreven vanuit adoptie from care (pleegzorg). Geldt niet
specifiek voor NL. Beschrijft de mogelijkheden die er zijn als een kind uit huis geplaatst wordt maar
stap naar adoptie is in NL anders geregeld.
Nederland: nauwelijks adoptie uit pleegzorg. Verrassend?
Historie 1956: Adoptiewet in Nederland niet per se bedoelt voor adoptie buitenland, bedoelt voor
pleegouders. Vooral voor pleegouders die een zwakke rechtspositie hadden – toen telden de
bloedbanden dus de biologische ouders konden kind op ieder moment weer terugnemen van de
pleegouders. Pleegouders hadden daardoor een zwakke positie.
Door de Adoptiewet werd het mogelijk om het pleegkind als wettig kind op te nemen → sterkere
positie pleegouders.
Op dit moment bestaat er veel discussie over of pleegzorg meer gestimuleerd zou moeten worden
of dat er meer mogelijkheden voor moeten komen (later in de cursus).
,Adoptie: cijfers
Bruin: binnenlandse adoptie
Blauw: Internationale adopties
Binnenlandse adoptie eerst hoger maar dat neemt na een tijdje (1975) heel sterk af. Komt tegenwoordig
bijna niet meer voor. Internationale (buitenlandse) adoptie neemt juist sterk toe in de jaren 80.
→ Afname binnenlandse adoptie in jaren 70 te verklaren doordat: ongehuwd moeder zijn ineens veel meer
werd geaccepteerd. Geen taboe meer. Steeds minder ongewenste zwangerschappen (jaren 60 de pil).
Betere seksuele voorlichting. Abortus werd gelegaliseerd.
→ Toename buitenlandse adoptie (opkomst internationale adoptie): idealistische overwegingen van
adoptieouders speelden een rol, adoptie kwam steeds vaker voor, niet meer vreemd om te adopteren. Je
doet iets goed.
TV: beelden van oorlogen, kinderen in weeshuizen, Vietnamoorlog, men wilde kinderen helpen.
Herinneringen in Korea, oorlog geweest en daar weer vrede.
→ Jaren 80, afname internationale (buitenlandse) adoptie, heeft te maken met economie, slechter dus
minder adoptie (ook oorzaak van afname in 2005). Moeilijke kinderen, hebben dingen meegemaakt,
begeleiding niet goed, kritiek.
Onderzoek naar adoptie, daaruit bleek dat geadopteerde kindjes meer problemen had dan niet
geadopteerde leeftijdsgenoten. In de media steeds meer adoptieouders die zeiden dat het lastig was, veel
op ouders afgekomen. 1993 afname door Haags adoptieverdrag, minder kinderen beschikbaar.
→ Na jaren van daling, weer toename, ook te maken met economie, gaat beter. Ook meer voorbereiding
voor adoptieouders, betere voorlichting, bijeenkomsten.
Eenouderadoptie werd mogelijk. Ook ouders met zelfde geslacht. Nieuwe doelgroepen kunnen adopteren.
→ Daarna toch weer een daling, ook economie maar ook door meer mogelijkheden om kinderen te krijgen,
vruchtbaarheidstechnieken, IVF, aanbod binnen landen wordt steeds minder doordat landen eerst gaan
zoeken naar mogelijkheden (adoptie) binnen eigen land.
Cijfers lopen terug, steeds minder adoptie (’12-’18).
Grotere groep pleegzorg (andere colleges)
,Haags adoptieverdrag
Jaren 90, minder kinderen beschikbaar → ‘aanbod’ is afgenomen. Men moet eerst zoeken naar
mogelijkheden in het eigen land.
https://www.kinderrechten.nl/timeline/
Bescherming kinderen en families tegen risico’s slechte adopties → daardoor alleen internationale
(buitenlandse) adoptie als het kind daar het meeste baat bij heeft.
→ Subsidiariteitsprincipe:
Internationale adoptie is het laatste redmiddel
Eerst opties land van herkomst overwegen, plaatsing familie niet mogelijk? Adoptie of pleegzorg
land van herkomst ook niet?
Pas als er geen andere opties zijn, is internationale adoptie mogelijk
NB. Beschreven in literatuur, en zie ook https://adoptie.nl/haags-adoptieverdrag/
Adoptiekinderen en ouders
1: adoptiekind
2: biologische ouders (afstand van kind)
3: adoptieouders (nieuwe ouders)
,Om wie gaat het?
2018: 156 kinderen geadopteerd in NL
Meeste kinderen uit China. Daarna Hongarije en VS.
VS → ‘populair’ omdat het land adoptie voor paren van gelijk
geslacht toe staat.
Leeftijd van adoptiekinderen 2018
- 0-1 jaar komt nauwelijks voor
- Grootste groep is 3-5 jaar oud
- NB. Kind is bij adoptie < (tot) 6 jaar oud, uitzondering voor oudere broertjes/zusjes
Special Needs
Kinderen komen vaak uit een tehuis en/of hebben een special need.
*Medisch → operatie, hazenlip
*Blijvende aandoening → ontbrekende ledematen
Oproep voor special needs kind:
“Wereldkinderen (adoptieorganisatie) is regelmatig op zoek naar ouders die een kind uit China
willen adopteren waarvan het geslacht niet duidelijk is. Meestal gaat dit om kinderen waarvan de
chromosomen op 46xy zijn vastgesteld en daarom in de papieren als jongen worden benoemd. Het
geslacht ziet er vaak vrouwelijk uit, maar soms blijken er in- en/of uitwendige mannelijke kenmerken
aanwezig te zijn. De kinderen die Wereldkinderen voorstelt voor adoptie lijken zich leeftijdsadequaat
te ontwikkelen.” (Bron: website Wereldkinderen)
“Een jongetje van 4 jaar oud met een schisis; een enkelzijdige lip-, kaak en gehemeltespleet, waarbij
de lipspleet al gesloten is, een dubbelzijdige hand – en voetafwijking, die sterk doen denken aan
kreefthandjes en voetjes en een micropenis. De ontwikkeling van het kindje is goed. Hij kan goed
lopen en voorwerpen vastpakken (grijpfunctie van beide handen). De spraakontwikkeling loopt iets
achter wat passend kan zijn bij zijn schisis.” (Bron: Meiling).
→ Voor aspirant-adoptieouders: lijst invullen met medische condities die je aankan.
Lastig om inschattingen te maken als ouders. Wat kan je verwachten van een aandoening?
37 min
, Op zoek naar adoptieouders?
- Nu: zoektocht om geschikte adoptieouders te vinden
- Vroeger meer aanvraag dan kinderen, tegenwoordig ligt het dichterbij elkaar. Alsnog lastig omdat
je op zoek moet gaan naar een goede match. Bijna alleen nog maar kinderen met een special need.
Rood = aantal ouders dat wil adopteren, aanvraag
Geel = ‘beschikbare’ kinderen
In geval van pleegzorg weinig aanvraag en veel kinderen. Probleem.
Afstandsmoeders
Buitenlandse afstandsmoeders: motieven om kind af te staan
- Ongehuwd moederschap
- Taboe op abortus
- Economische redenen, door het hebben van een kind geen kans op hertrouwen of werk
- Zeer slechte economische omstandigheden/dakloos
- Kind met handicap/tweeling worden gezien als vloek (bijv. in Madagscar)
- China tot 2015: eenkindpolitiek
Binnenlandse afstandsmoeders (NL!): motieven om kind af te staan
- Vooral jonge vrouwen <21 die in Nederland het kind ter adoptie afgestaan
- Factoren die mee spelen (meestal combinatie van meerdere)
Geen inkomen/woning/sociaal netwerk
Psychiatrische problemen of drugs
Verstandelijke beperking ouder
Het krijgen van een gehandicapt kind
