in dit document zijn de doelen van doelenlijst uitgeschreven. Naast het boek waren er ook aanvullende doelen, deze staan ook in het document (aanvullende dieren, planten, groenten etc)
JE KAN DEZE PERIODE CORRECT SITUEREN OP DE TIJDSBAND.
JE KAN UITLEGGEN HOE EN WANNEER DE AARDE ONTSTAAN IS.
• Oerster uiteengespat --> oerknal (14 miljard jaar geleden)
Ontstonden miljoenen sterren, 1 ervan is zon
• Gassen en deeltjes rond zon werden aarde (4,5miljaard jaar geleden)
JE KAN AANGEVEN WANNEER DE DINOSAURIËRS IN ONZE STREKEN LEEFDEN EN HOE ZE UITGESTORVEN ZIJN.
• 150 miljoen jaar geleden
• 65 miljoen jaar geleden meteoriet tegen aarde
--> veroorzaakte stof waardoor zon werd verduisterd. Temperatuur daalde
JE KAN OMSCHRIJVEN HOE DE EERSTE MENSEN LEEFDEN
• Jagers en voedselverzamelaars
• Maakten werktuigen, aten vlees en planten, bleven niet op dezelfde plaats
• Sliepen in tenten of grotten
• LATER (12 000jaar) warme aarde op en werd zwerver boer. Graan oogsten en dieren kweken.
JE KAN DE 5 MENSENSOORTEN IN DE JUISTE VOLGORDE WEERGEVEN.
Homo habilis | Homo erectus | Homo neanderthalensis | Homo sapiens
1
,JE KAN UITLEGGEN HOE Z E IN DE PREHISTORIE VUUR MAAKTEN.
• Vuurstenen
JE KAN AANGEVEN WAAROM DE MENS BOER WERD IPV ZWERVER.
• Aarde warmde op
• Naast rivieren was vruchtbare grond
• Mens leerde graan oogsten, dieren kweken en hutten bouwen
JE KAN UITLEGGEN WAT DE EERSTE MENSEN DEDEN MET EEN DOOD RENDIER.
blaas = waterzak
vet = olielamp
maaginhoud & vlees = voedsel
pezen = bindmateriaal
beenderen = harpoenen, pijlpunten, naalden
haren = bindmateriaal, kussens
gewei = werktuigen, speerpunten, harpoen, naalden,
schouderblad = schop, kan, vishaak, mes
JE KAN AANGEVEN WAAR DE EERSTE BOEREN IN ONS LAND LEEFDEN
• Wange (ca 5000 v.C)
JE KAN UITLEGGEN WAT SILEX IS EN WAARVOOR HET DIENT.
• Een vuursteen, gebruikt om werktuigen en wapens te maken
2) OUDHEID (TOT CA 500 )
JE KAN DEZE PERIODE CORRECT SITUEREN OP DE TIJDSBAND.
(oude nabije oosten + klassieke oudheid)
JE KAN AANGEVEN HOE DE RIVIER DE NIJL IN HET OUDE EGYPTE HET WERK BEPAALDE
• Juli-okt: Nijl stroomt over, werken voor de farao
• November-maart: Nijl is gezakt, zaaitijd
• April-juni: droge tijd, bevloeiiings- en oogsttijd
JE KAN VOLGENDE BEGRIPPEN VERKLAREN: FARAO, HIËROGLIEFEN, MUMMIE, FARAO EN SARCOFAAG
Farao: koningen
Hiërogliefen: het Egyptische schrift
Mummie: het lichaam van een dode zo inpakken dat het goed bewaard wordt
sarcofaag: stenen doodskist
2
,JE KAN TONEN OP EEN KAART HOE VER HET ROMEINSE RIJK ZICH UITSTREKTE IN DE 2E EEUW.
JE KENT DE BEGRIPPEN: ACROPOLIS, HEERBAAN, BELGICA, COLOSSEUM, CIRCUS MAXIMUS,
GLADIATORENGEVECHT, AMFITHEATER.
Acropolis: hoogste punt vd stad, hier staat een stadsburcht of citadel
heerbaan: weg
Belgica: Romeinse provincie
Colosseum: grootste amfitheater in het Romeinse Rijk
Circus Maximus: groot stadion in Rome, vooral bedoeld voor paardenrennen
gladiatorengevecht: gevecht tussen 2 mensen / mens en dier
Amfitheater: ovaal open gebouw uit de Romeinse oudheid dat gebruikt werd voor gladiatorengevechten, jachtpartijen en
gevechten met wilde dieren.
JE KAN DE PROBLEMEN IN HET OUDE ROME VERGELIJKEN MET DIE VAN DE GROOTSTAD VANDAAG
• Afval
• Verkeersopstoppingen
• Werkloosheid
JE KAN DEZE FIGUREN SCHETSEN IN DE ROMEINSE OUDHEID: JULIUS CAESAR, AMBIORIX
• Julius Caesar = dictator Romeinse Rijk
• Ambiorix = leidde opstand van Galliërs tegen Romeinen
MIDDELEEUWEN (TOT CA 1500)
Je kan deze periode correct situeren op de tijdsband.
JE KAN UITLEGGEN HOE EN WANNEER ER EEN EINDE KWAM AAN HET ROMEINSE RIJK
• Germaanse invallen
• Rond 500
JE KAN DE ROL VAN DE NOORMANNEN IN DEZE TIJD SITUEREN.
• Plunderden steden
3
, JE KAN DE ROL VAN DE ABDIJEN EN DE KERK IN DEZE PERIODE VERWOORDEN.
• bescherming tegen Noormannen
JE KAN DE ROL VAN DE STEDEN GENT EN BRUGGE UITLEGGEN
Gent: grootste stad van Europa. Gelegen aan samenvloeiing Schelde, Leie en belangrijke
handelsroute naar de kust. Graaf van Vlaanderen had er een burcht en de stad had grote abdijen.
Brugge: Concurrent van Gent. Zeearm van het Zwin verbond Brugge met Noordzee. Handelaars uit heel Europa kwamen naar
Bruggen. Venetië van het Noorden
JE KAN DE ROL VAN BOEREN, ADELIJKEN EN GEESTELIJKEN BESCHRIJVEN
• Boeren: moesten werken voor adel en geestelijke. In ruil bescherming.
• Adelijken: mensen met een hoge positie.
• Geestelijken: mensen met religieuze rollen.
JE KAN DE BEGRIPPEN AMBACHTSLUI, HANDELAARS EN GILDEN UITLEGGEN
• Ambachtslui: toverden grondstoffen om tot luxegoederen
• Handelaars: kochten grondstoffen op markten
• Gilden: vereniging van handelaars
JE HERKENT DE FOTO’S EN AFBEELDINGEN VAN DEZE PERIODE
Kijk boek p16-19
NIEUWE TIJDEN (CA TOT 1945)
Je kan deze periode correct situeren op de tijdsband.
JE KAN DE ROL VAN DE VORSTEN EN HET SPAANSE WERELDRIJK IN DEZE PERIODE OMSCHRIJVEN.
• Beschikten over vuurwapens en machtige legers
• Veroverde kolonies
• Ontdekkingen nieuwe werelddelen (Amerika)
JE WEET WIE COLUMBUS, VASCO DA GAMA WAREN EN WELKE ONTDEKKINGSREIZEN ZE ONDERNAMEN.
Colombus: Amerika
Vasco da Gama: zeilde rond Afrika en bereikte Indië
JE KENT DE ROL VAN ANTWERPEN ALS WERELDHAVEN IN DE 16DE EEUW
• Wereldhaven: belangrijk voor handel
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper romyKDG. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
