Respiratie
Basis Inleiding Acute Zorg (BIAZ)
2020/2021
,Inhoud
Longfysiologie........................................................................................................................................2
Anatomie Hoofd/Hals........................................................................................................................2
Hoge luchtwegen...........................................................................................................................2
Lage luchtwegen............................................................................................................................4
Anatomie vertakkingen luchtwegen..................................................................................................4
Longkwabben en pleuraholten..........................................................................................................6
Verschillen volwassenen en kinderen................................................................................................6
...........................................................................................................................................................9
Longvolumina..................................................................................................................................10
Druk en luchtstroom naar de longen...............................................................................................10
Drukken in en buiten de longen.......................................................................................................11
Adempatronen.................................................................................................................................12
Gaswisseling....................................................................................................................................13
Compliantie (compliance)................................................................................................................15
Observeren..........................................................................................................................................15
Situaties met ernstige functiestoornissen............................................................................................16
Respiratoire insufficiëntie....................................................................................................................18
Respiratoire insufficiëntie................................................................................................................18
Zuurstoftherapieën..........................................................................................................................24
Astma en COPD................................................................................................................................25
Hypercapnie.....................................................................................................................................28
Pneumonie.......................................................................................................................................28
Longembolie....................................................................................................................................29
Zuurbase evenwicht.............................................................................................................................30
Thoraxdrainage....................................................................................................................................33
Pneumothorax.................................................................................................................................35
Intubatie..............................................................................................................................................36
Kapbeademing.................................................................................................................................36
Intubatie..........................................................................................................................................36
,Longfysiologie
De functie van de ademhaling beschrijven.
Functie van ademhaling: het verplaatsen van lucht, het lichaam in en uit. Cellen hebben energie
nodig voor onderhoud, groei, afweer en celdeling. Cellen verkrijgen deze energie via een aeroob
proces waar zuurstof voor nodig is en waarbij kooldioxide wordt gevormd.
Uitwisseling van zuurstof een kooldioxide vindt plaats in de alveoli (longblaasjes, kleine ruimten die
met lucht gevuld zijn). De wanden van de alveoli zijn heel dun, zodat diffusie snel kan plaatsvinden.
De functie van de ademhaling is het handhaven van een voldoende alveolaire ventilatie, de
verplaatsing van lucht in en uit de alveoli. De alveolaire ventilatie voorkomt dat kooldioxide zich in
de alveoli ophoopt en zorgt ervoor dat voldoende zuurstof wordt aangevoerd, evenveel als door de
bloedstroom wordt opgenomen.
Het proces van diffusie, perfusie en weefseloxygenatie. Bij een spontane ademhaling is er sprake van
een opeenvolgende ademcycli van inspiratie opvolgend door expiratie en een pauze.
Vijf functies van het ademhalingsstelsel:
1. Het vormt een groot oppervlak voor gaswisseling tussen lucht en bloed;
2. Verplaatsen van lucht van en naar het gaswisselingsoppervlak in de longen;
3. Bescherming van de alveolaire oppervlakken tegen uitdroging en temperatuurveranderingen
en verdediging tegen binnendringende ziekteverwekkers;
4. De vorming van geluiden waardoor spraak, zang en andere vormen van communicatie
mogelijk zijn;
5. De reukzin bevorderen door de reukcellen in de neusholten.
Anatomie Hoofd/Hals
De anatomie en fysiologie benoemen, onderste en bovenste luchtwegen, slijmvliezen en pleura.
Luchtwegen: buizen waardoor lucht van en naar de uitwisselingsoppervlakken van de longen wordt
vervoerd. Functie: lucht naar de longen verplaatsen, filteren, verwarmen en bevochtigen van lucht.
Hierdoor worden de alveoli tegen celresten, ziekteverwekkers en extreme uitwendige
omstandigheden beschermd.
De luchtwegen kunnen worden verdeeld in:
- Gedeelte voor geleiding van lucht: begint bij de ingang van de neusholte en loopt door de
farynx (keelholte), de larynx (strottenhoofd), de trachea (luchtpijp), de bronchiën en de
grotere bronchiolen.
- Gedeelte voor gaswisseling: bestaat uit de kleinste en kwetsbaarste bronchiolen en de
alveoli in de longen.
Hoge luchtwegen
Functies hoge luchtweg: inlaatpoort voor lucht die verwarmd en bevochtigd wordt, spreken met
behulp van de ademlucht, inlaatpoort voor voeding en vocht.
Neus: lucht komt binnen via de nares (neusgaten), die in de neusholte uitmonden.
Vestibulum nasi: ruimte die door de flexibele weefsels van de neus wordt omsloten. Neusharen
(vibrissae) beschermen de neusholte tegen grote deeltjes (zand, stof, insecten). De smalle groeven
tussen de drie neustussenschotten zorgen voor turbulentie: filtratie van deeltjes, verwarmen en
bevochtigen van lucht.
, Respiratoire mucosa: beschermend slijmvlies, bekleed de neusholte en een groot deel van de
luchtwegen. Bestaat uit respiratoir epitheel, een cilinderepitheel met trilharen dat veel bekercellen
bevat en uit een onderliggende laag van los bindweefsel (lamina propria) dat slijmklieren bevat.
Bekercellen en slijmklieren vormen slijm dat de oppervlakken van de neusholte en bovenste
luchtwegen omspoelt. Het slijmvlies strekt zich uit van de neusholte tot aan de bronchi. Trilharen
zorgen ervoor dat gevangen celresten en micro-organismen richting de farynx worden vervoerd, hier
worden ze doorgeslikt en blootgesteld aan zuren en enzymen van de maag.
De ademhalingsoppervlakken van de neusholte worden door slijm gespoeld dat in de neusbijholten
(sinus paranasales of paranasale sinus) wordt gevormd (de holten in het os frontale, os sphenoidale,
os ethmoidale en maxilla) en door traanvocht dat door de traanbuis wordt afgevoerd.
Een loopneus ontstaat wanneer meer slijm wordt geproduceerd door grote hoeveelheden stof en
vuil, allergenen, ziekteverwekkers of giftige stoffen worden ingeademd.
Farynx (keelholte): Maakt deel uit van het ademhalingsstelsel en spijsverteringsstelsel. Loopt vanaf
inwendige neusopeningen naar de toegang tot de larynx en oesophagus. Bestaat uit drie onderdelen
1. Nasofarynx: is verbonden met de neusholte en loopt tot de achterste rand van het zachte
verhemelte. Ligt dus achter de neusholte. Op de achterste wand bevinden zich
keelamandelen en de doorgang naar de buis van Eustachius (verbindt de nasofarynx met
middenoor, regelt de druk van het trommelvlies).
2. Orofarynx: loopt vanaf het zachte verhemelte naar de basis van de tong. Ligt dus achter de
mondholte op niveau van het os hyoideum. In de laterale wanden van de orofarynx liggen de
gehemelteamandelen.
3. Laryngofarynx: ligt achter het strottenhoofd. Loopt tussen het niveau van het os hyoideum
en de toegang tot de oesophagus.
Voedsel passeert de orofarynx en de laryngofarynx. Het bevat gelaagd plaveiselepitheel dat bestand
is tegen mechanische slijtage, agressieve stoffen en binnendringende ziekteverwekkers.
Strottenx/larynx: strottenhoofd. Lucht komt van de farynx via de glottis (stemspleet) naar de larynx.
Bestaat uit kraakbeendelen, de 3 grootste zijn epiglottis, schildkraakbeen en het ringvormig
kraakbeen. Het strottenklepje (epiglottis) voorkomt dat er eten en drinken in de luchtwegen komt.
Het schildkraakbeen (cartilago thyroidea) en het ringkraakbeen (cartilago cricoïdea) beschermen de
stemspleet en de toegang tot de trachea. Een rand op het schildkraakbeen vormt de adamsappel.
Valse stembanden: banden van het bovenste paar kleiner kraakbeenstuk. Stugge banden die helpen
voorkomen dat vreemde voorwerpen de glottis binnenkomen en beschermen een tweetal
kwetsbaardere banden. Deze banden, de ware stembanden, liggen hieronder en bevatten elastische
ligamenten die van het schildkraakbeen naar het cartilago arytenoidea lopen.
Bij bewusteloosheid kan de hoge luchtweg bedreigd worden door het uitvallen van de slikreflex. De
tong zakt in rugligging in de keel, wat de luchtweg afsluit.
Sniffing position: optimale houding waarbij het hoofd licht achterovergebogen is en de larynx en
farynx optimaal ten opzichte van elkaar liggen.
Stembanden: lucht die door de stemspleet gaat, zorgt voor trilling van de stembanden. Hierdoor
worden geluidsgolven gevormd. Hoe korter en dunner de stembanden zijn, hoe hoger de stem is. De
omvang van de larynx is evenredig met de lengte en diameter van de stembanden.
Functiestoornissen met betrekking tot hoge luchtwegen:
- Bewusteloosheid: uitvallen van slikreflex doordat de tong in de keel zakt, bij EMV van 8 en
lager. Er is afwezigheid van stridor wanneer de tong de luchtweg volledig afsluit.
- Neurologische uitval: cerebrale uitval of hersenstamproblemen, slikreflex is gestoord veel
verslikken aspiratie.
