PSYCHOLOGY– PROBLEMS
------------------------------------------------------------
3.4 Affective disorders
Problem 3: Bipolar Disorder Part 2
Learning goal 1: Busy Dave
» KOWATCH: DIAGNOSIS, PHENOMENOLOGY, DIFFERENTIAL DIAGNOSIS AND
COMORBIDITY OF PEDIATRIC BIPOLAR DISORDER
Pediatrie: kindergeneeskunde, die de medische zorg van zuigelingen,
kinderen en adolescenten behelst. Kinderen vertonen doorgaans niet de
volledige criteria van een stemmingsepisode en kunnen symptomen
hebben van andere stoornissen, zoals ADHD, oppositionele opstandige
stoornis en angststoornis, die het diagnostische proces kunnen
bemoeilijken. Door ouders en kinderen te interviewen over gedrag,
familiegeschiedenis te bekijken en systematisch andere aandoeningen
uit te sluiten, kunnen clinici een nauwkeurige diagnose stellen voor hun
pediatrische patiënten.
Prevalentie: bij volwassenen is er een lifetime prevalentie van 2.1% voor
treshold bipolaire stoornis en 2.4% voor subtreshold bipolaire stoornis. Bij
adolescenten (13-17 jaar) 2.3% voor treshold bipolaire stoornis en
(afhankelijk van gebruikte schaal) 4.3% of 3.9% voor subtreshold bipolaire
stoornis. Een meta-analyse heeft aangetoond dat jongeren tussen 7-21
jaar een 1.8% prevalentie rate hadden voor treshold pediatrische bipolaire spectrum stoornissen
& een 2.7% prevalentie wanneer er alleen kinderen vanaf 12 jaar werden toegevoegd aan de
studie.
- Studies tonen aan dat het begin van bipolaire symptomen begint tussen de leeftijden
15-19. Andere studies: 10-14 en 20-24 jaar.
Diagnose: de DSM-5 heeft 7 verschillende diagnoses voor bipolaire en gerelateerde stoornissen.
Bipolaire stoornis wordt onderscheiden van een depressieve stoornis, omdat een lifetime major
depressive episode niet een vereiste is voor de diagnose van een bipolair I stoornis.
§ Bipolaire stoornis 1: wordt gekenmerkt door een manische episode dat dat op zijn minst
1 week lang duurt met symptomen als: verhoogde/ geïrriteerde stemming, toegenomen
energie dat meestal de hele dag door duurt. 3 van de volgende symptomen moeten
aanwezig zijn en moeten een verandering in iemands usual gedrag representeren:
(manische symptomen moeten duidelijke verslechtering veroorzaken, + opgemerkt door
omgeving)
o Grootsheid/ Verminderde behoefte aan slaap/ Toegenomen spraakzaamheid/
Racende gedachten/ Afleidbaarheid/ Toegenomen doelgericht gedrag of
psychomotorische agitatie/ Riskant gedrag
In bipolaire stoornis kan een manische episode vooraf gegaan zijn aan/ of gevolgd door
een hypo manische of depressieve episode. Hypomanie: manische symptomen die
gedurende de hele dag door voorkomen voor 4 of meer dagen (manie = 7 dagen).
Daarnaast moet dit een verschil in functioneren veroorzaken en moet dit opgemerkt
worden door de omgeving. Kinderen in een manische episode functioneren
bijvoorbeeld minder goed op school of met hun leeftijdsgenoten en kunnen op het punt
, staan om opgenomen te worden. In een hypo manische episode kunnen ze bijvoorbeeld
niet genoeg slapen, meer energie dan normaal of duizelig zijn.
§ Bipolaire stoornis 2: deze wordt net als 1 geclassificeerd op dezelfde manier in zowel
volwassenen als kinderen. De diagnose vereist 1 of meer hypo manische episode & 1 of
meer depressieve episodes. Patiënten moeten geen manische episode ervaren hebben.
Om gediagnosticeerd te worden moeten ze een depressieve episode gehad hebben
die op zijn minst 2 weken heeft geduurd & een hypo manische episode dat op zijn minst
4 dagen duurde.
§ Cyclothyme stoornis: wordt gekenmerkt door een chronische, fluctuerende
stemmingsstoornis dat duurt voor een bepaalde periode. Patiënten moeten
tentoongesteld worden aan symptomen van hypomanie en symptomen van depressie
die niet voldoen aan de volledige criteria van een hypomanische, manische of
depressieve episode. Volwassenen moeten deze symptomen gehad hebben voor 2 jaar
en kinderen 1 jaar, hierbij kan het niet zo zijn dat een patiënt geen symptomen heeft
gehad voor meer dan 2 maanden.
Fenomenologie: de literatuur maakt schattingen dat kinderen met een bipolaire stoornis 1000
mood swings/ cycles per jaar hebben. Een cycle is een uitgesproken verschuiving in stemming
en energie van het ene uiterste naar het andere. Een episode is een langdurige periode van
ontregeling van de stemming en omvat vaak meerdere cycli in polariteit.
- De COBY studie heeft aangetoond dat pediatrische patiënten 60% van de tijd
symptomen ervaren. Daarnaast ervaren ze meer depressieve symptomen dan
manische/ hypomanische symptomen. Adolescenten hebben naast depressieve/
manisch episodes ook vaan substantie misbruik en zelfmoord pogingen.
Rode vlag symptomen en kenmerken: woede + agressie zijn 1 van de meest voorkomende
rode vlag symptomen. Bipolaire stoornis moet overwogen worden als een kind woede uit op
verschillende momenten van de dag voor uren zonder aanleiding. Daarnaast ook
verminderde behoefte aan slaap. Kinderen met bipolaire stoornis hebben een verminderde
behoefte aan slaap, terwijl kinderen met ADHD insomnia kunnen hebben.
- Spontane stemmingswisseling: dit gebeurt vaker bij hun ouders en broers/ zussen,
minder bij leeftijdsgenoten. Daarnaast hebben adolescenten een gevoel van
grootsheid. Voorbeeld: mijn GPA is 1.0, maar ik ga alsnog naar Harvard. Je ziet hier
duidelijk een verbroken verbinding met de realiteit.
- Hoge risico gedragingen: bijvoorbeeld als hun acties niet passen bij de context.
- Familiegeschiedenis: kijken naar stemmingsstoornissen, vooral naar bipolaire stoornis.
10.6% van de kinderen met ouders die een bipolaire stoornis hebben krijgen het zelf
ook.
- Andere symptomen: vroeg optredende depressie, psychotische kenmerken en
terugkerende depressieve episodes
Differentiële diagnostiek
• ADHD: pediatrische bipolaire stoornis wordt vaak verward met ADHD. Kinderen en
adolescenten met ADHD zijn hyperactief en impulsief, welke ook symptomen van
bipolaire symptomen zijn. Studies hebben gevonden dat manische symptomen
significant meer prevalent zijn in patiënten met bipolaire stoornis dan ADHD.
Gemeenschappelijke kenmerken: prikkelbaarheid, hyperactiviteit, toegenomen spraak
en afleidbaarheid. Verschil: kinderen met ADHD zijn impulsief en hyperactief sinds ze klein
, zijn en een kind met bipolaire stoornis maakt een verandering in stemming en gedrag
pas echt mee in een episode.
• Oppositionele opstandige stoornis: een patroon van boosheid en een geïrriteerde
stemming, argumentatieve en uitdagend gedrag of wraakzucht die op zijn minst 6
maanden duren. Mensen met ODD tonen dus agressief gedrag, dit heeft geen cycli, het
is een chronische stoornis (is anders dan een stemmingsstoornis). Zij hebben geen
manische symptomen (grootsheid, minder slaap, toegenomen spraak), maar sommige
patiënten hebben beide stoornissen.
• Angststoornissen: deze kunnen stemmingswisselingen en prikkelbaarheid veroorzaken.
Sommige kinderen hebben een toegenomen angst aan het begin van een schooljaar.
Clinici moeten focussen of die kinderen daarnaast ook kenmerken hebben van manisch
gedrag, dat is een duidelijke indicator voor bipolaire stoornis.
• Foetaal alcohol syndroom: patiënten hebben permanente breinschade, verstoorde
groei en abnormale gezichtskenmerken zoals een platte en kleine neus, een dunner
bovenlip en kleiner kin. Dit is makkelijk te diagnosticeren door te kijken naar geschiedenis
van de ouders en dysmorfie signalen. Andere kinderen kunnen een andere FAS spectrum
stoornis hebben: alcohol gerelateerde neuro-ontwikkeling stoornis. Familiegeschiedenis
is onduidelijk. Zij hebben symptomen als zwakke impuls controle, tekorten in
schoolprestatie (met name wiskunde) en stemming disregulatie.
Co morbide stoornissen: 60-90% van patiënten met bipolaire stoornis zijn beschreven als ADHD
patiënten. Bij ODD varieert dat van 47 tot 88%. Kinderen met bipolaire stoornis hebben ook
hogere rates als het gaat om het hebben van 1 of meer angststoornissen. Ze hebben een
verhoogde risico op het ontwikkelen van substantie misbruik stoornis, welke psychiatrische
symptomen kan verergeren (5 keer meer kans hierop).
Om manische symptomen in patiënten met comorbiditeit te herkennen moeten clinici bepalen
welke als eerst kwam: stemming symptomen of gedrag symptomen. Ook moeten ze vragen
naar wat er met de kinderen gebeurt als ze in een episode zitten. Gedrag symptomen
verergeren wanneer een bipolaire episode ontstaat. Als symptomen ontstaan in een bepaalde
periode is er meer kans dat dit komt door een bipolaire stoornis dan een andere stoornis.
» MARANGONI: BIPOLAR DISORDER AND ADHD: COMORBIDITY AND DIAGNOSTIC
DISTINCTIONS
Abstract: attention-deficit/ hyperactivity disorder (ADHD) en bipolaire stoornis (BD) zijn
neurologische ontwikkelingsstoornissen die beginnen in de kindertijd en vroege adolescentie,
en vaak persisteren op volwassen leeftijd. Beide aandoeningen worden vaak niet
gediagnosticeerd, verkeerd gediagnosticeerd en soms overgediagnosticeerd, wat leidt tot
hoge morbiditeits- en invaliditeitscijfers. De differentiatie van deze aandoeningen is gebaseerd
op hun klinische kenmerken, comorbiditeit, ziekteverloop in de psychiatrische
familiegeschiedenis en respons op de behandeling. De auteurs bespreken recente relevante
bevindingen en benadrukken verschillen in epidemiologische, klinische, familiegeschiedenis,
beloop en behandelingsrespons die kunnen helpen bij de differentiële diagnose van deze
aandoeningen in een poliklinische pediatrische setting.
