Samenvatting sportbeleid voor het HBO
Jan de Leeuw
Inhoud
Organisatie van de Nederlandse sportwereld........................................................................................2
Sportorganisaties non-profit...............................................................................................................2
Sportorganisaties commercieel..........................................................................................................3
Niet-sportorganisaties non-profit.......................................................................................................3
Niet-sportorganisaties commercieel..................................................................................................5
Sportbeleid.............................................................................................................................................6
Sport...................................................................................................................................................6
Beleid..................................................................................................................................................6
Sportbeleid.........................................................................................................................................7
De opbouw van een sportbeleid.........................................................................................................7
Het huidige sportbeleid van het NOC*NSF, rijksoverheid en gemeenten..............................................9
Het sportbeleid van het NOC*NSF......................................................................................................9
Huidig sportbeleid van de rijksoverheid...........................................................................................10
Huidig sportbeleid van de gemeenten..............................................................................................11
Sportparticipatie...................................................................................................................................12
Active sportdeelname in Nederland.................................................................................................12
Sport en sekse..................................................................................................................................13
Sport en sociale klassen/opleiding...................................................................................................13
Passieve deelname aan de sport......................................................................................................14
De sportvereniging...............................................................................................................................16
Wat is een vereniging.......................................................................................................................16
De sociale functies van sport................................................................................................................18
1
, Organisatie van de Nederlandse sportwereld
Opgedeeld in twee richtingen
Sportorganisaties: sport en beweegactiviteiten in de markt zetten.
Niet-sportorganisaties met sport als middel: organisaties die producten en diensten leveren aan en
over de sport.
Non-profit: geen winst oogmerk, denk aan vordering cultuur en maatschappij.
Commercieel: behalen van winst.
Sportorganisaties non-profit
Nationale en internationale sportorganisaties maken sporten mogelijk en organiseren allerlei vormen
van competitie, ze hebben geen winstmotief en leven vooral op het werk dat door vrijwilligers wordt
gedaan.
Het hart van de Nederlandse sport wordt gevormd door sportverenigingen, sportbonden en
sportkoepel NOC*NSF. Deze sportkoepel heeft ongeveer negentig lid organisaties waarvan zeventig
sportbonden. Het organiseert de breedtesport, ondersteunt de topsport en is verantwoordelijk voor
het uitzenden van sporters naar de spelen.
Tien grootste sportbonden: Koninklijke Nederlandse Voetbalbond, Koninklijke Nederlandse Lawn
Tennis Bond, Sportvisserij Nederland, Nederlandse Golf Federatie, Koninklijke Nederlandse
Gymnastiek Unie, Koninklijke Nederlandse Hockey Bond, Stichting Nederlandse Hippische
Sportfederatie, Koninklijke Nederlandse Zwem Bond, Atlethiekunie en de Nederlandse Volleybal Bond.
Het NOC*NSF kent ook buitengewone leden:
Levensbeschouwelijke sportkoepels: NKS (Nederlandse Katholieke Sportfederatie), NCSU
(Nederlandse Christelijke Sport Unie) en NCS (Nederlandse Culturele Sportbond).
Federatie van Sportmedische instellingen, Interprovinciale Organisatie Sport, Koninklijke Vereniging
voor Leraren Lichamelijke Opvoeding, Nederlandse Brandweer Sport, Nederlandse Genootschap voor
Sportmassage, Nederlandse politie Sportbond, Nederlandse Vereniging voor Fysiotherapie in de
Sportgezondheidszorg, Stichting Homosport Nederland, Vereniging voor Sportgeneeskunde,
Vereniging voor Sport en Recht.
Nederland kent iets meer dan twintigduizend sportaccommodaties verdeelt in
doesportaccommodaties (actieve sportbeoefening), kijksportaccommodaties (passieve
sportbeoefening, voetbalwedstrijden), regionale accommodaties (voor een sport die regionaal
beoefend wordt, kaatsen in Friesland) en tijdelijke accommodaties (locaties die worden ingericht
voor sportevents). Daarnaast hebben we ook drie soorten zwembaden: openluchtzwembaden,
overdekte zwembaden en combizwembaden.
Jaarlijks zijn er in Nederland meer dan vijfhonderd sportevenementen plaats naast de
sportwedstrijden en competities. Een deel is non-profit (dam tot damloop, sneekweek, FBK games,
Dutch TT, military Boekel, zevenheuvelloop en de Nijmeegse wandelvierdaagse) en een deel
commercieel.
2
, Sportorganisaties commercieel
Commerciële sport in Nederland zijn alle bedrijven die op commerciële basis sport- en
beweegdiensten in de markt zetten.
Er zijn 1900 fitness aanbieders in Nederland, er zijn kleine (twintig leden) en grote (5.000 leden)
fitnessbedrijven. Er zijn inmiddels tientallen fitness ketens in Nederland: Healt city, Achmea Healt
Centers, Basic Fit, Fit For Free, Laco en Curves. NL actief is de branche vereniging van de fitnesswereld
in Nederland. Bij deze vereniging zijn er duizend locaties aangesloten met 2,5 miljoen
fitnessconsumenten.
Er zijn ongeveer 1450 maneges (commerciële centra voor paardrijden) in Nederland. Een manege
bestaat uit een buitengedeelte en een binnen gedeelte. Vaak bieden ze ook vergoeding om een
paard te stallen, daarnaast kunnen ze rijpaarden verhuren en paardensportevenementen
organiseren.
Er zijn ongeveer 235 zeil- en surfscholen in Nederland. Er wordt lesgegeven in catamaran,
kajuitzeilen, zeezeilen, windsurfen en zeilen met een kiel- of zwaardboot. Daarnaast zijn er ook vaak
kampen
Er zijn ongeveer 260 golfbanen in Nederland waarvan zestig procent verenigingsbenen en veertig
procent commerciële banen. Er zijn banen met 9, 18 of 27 holes.
Er zijn 1.365 jachthavens (havens waar men tegen betaling pleziervaartuigen kunnen aanleggen) en
watersportbedrijven in Nederland dat zijn 168.000 ligplaatsen. We onderscheiden vier soorten
havens: passanthavens (verhuur van ligplaatsen), overdekte havens, sloepenhavens (specifieke
boten), en droge jachthavens (mogelijkheid om de boot droog aan wal te stallen). Havens hebben
vaak meerdere faciliteiten zoals een toilet, douche of winkels. HISWAS is in Nederland de
bracheorganisatie die betrokken zijn bij watersport.
Commerciële sportevenementen hebben een tweedelig doel: een renderend sportevenement
organiseren en een sportevenement gebruiken om de positie van het merk te versterken.
Niet-sportorganisaties non-profit
De overheid ondersteunt het sportaanbod in Nederland, het omvat drie bestuurslagen: centrale
overheid, provinciale overheid en gemeentelijke overheid. Dit wordt gedaan doormiddel van
accommodaties, subsidies en bewegingsonderwijs In ons land wordt sport en bewegen gezien als een
verantwoordelijkheid voor de burgers, aangezien sport en bewegen een aantal maatschappelijke
voordelen heeft. De overheid ontwikkelt wetgeving en regels tussen mensen en organisaties
Het Ministerie van Volksgezondheid Welzijn en Sport (VWS) is landelijk het karakter wat de
ontwikkeling en uitvoering van het nationaal sportbeleid naleeft. Provincies hebben een advies en
steunfunctie als het gaat om sportbeleid en uitvoering. Gemeentes ontwikkelen zelf sportbeleid en
voeren dat uit. Een belangrijk punt zijn de sportaccommodaties: onderhoud, renovatie, vervanging
en runnen. Hier gaat 1 miljard euro naar toe. De Vereniging Sport en Gemeenten (VSG) zet zich in
om gemeenten te ondersteunen op de beleidsvelden sport en bewegen.
Nederland heeft ook ideële sportorganisaties, dit zijn organisaties die zich inzet voor een bepaald
doel van een bepaald idee of ideaal: Johan Cruyff Foundation, Richard Krajicek Foundation, Right To
Play, Alpe d’HuZes, Esther Vergeer Foundation, Johan Blankenstein Foundation, Jeugdsportfonds en
Fonds Gehandicaptensport.
3