Publieke managers en leiderschap
College 1
- Leiderschap kun je niet los zien van followers (Van Wart p. 3) want een leider zonder volgelingen is geen
leider en overigens ook niet van de aard van het werk
• Type volger: medewerkers, kiezers en aanhangers
• Aard van het werk: uitvoering, beleid en nieuwe ideeën
• Tabel hieronder is niet per se vaststaand gegeven: leiders kunnen verschillend leidersrollen tegelijk
hebben en leidersrollen veranderen door de tijd heen
- Het type leider en het type volgeling vraagt andere competenties om met volgelingen om te gaan → er
bestaat dus niet een set van competenties die geschikt is voor iedere leider
- De context maakt wat voor jou nodig is als leider en wat jou een goede leider maakt
- Dat hangt er van af → het is contigent van de omstandigheden wat je moet doen om als leider succesvol te
zijn
- Bedrijfsleiders concentreren zich op marktgestuurde behoeften en winsten, leiders in de publieke sector op
publiekelijk geautoriseerde behoeften (publieke waarde) en wettelijke aansprakelijkheid (legitimiteit) en non-
profitorganisaties op onvervulde behoeften van algemeen belang en liefdadigheid
- ’t Hart conceptualiseert het iets anders
• Politiek leiderschap: politieke context
• Administratief leiderschap: ambtelijke organisatie
• Maatschappelijk leiderschap: sociale bewegingen en mensen in die beweging krijgen een
leiderschapsrol toegemeten
- De focus van Van Wart ligt op organisaties met werknemers als followers
- De focus bij ’t Hart ligt op politieke leiders met burgers/kiezers als followers
- Aan welke followers je leiding geeft, heeft gevolgen voor de competenties die je als leidinggevende nodig
hebt
- Definitie leiderschap volgens Rainey: met leiderschap bedoelen de meeste mensen het vermogen van iemand
om mensen aan te sturen en energize people om doelen te bereiken
• Mensen aansturen richting een doel + mensen motiveren
- Definitie Gary Yukl: het proces van het beïnvloeden van anderen om te begrijpen wat er moet gebeuren en
hoe het moet worden gedaan, en het proces van het faciliteren van individuele en collectieve inspanningen om
gedeelde doelen te bereiken
- Definitie Van Wart:
• Bereiken van resultaat op effectieve, efficiënte en legale wijze
• Volgelingen motiveren/ondersteunen/energie geven
• Scannen van de omgeving op problemen (= relatie organisatie-externe omgeving)
• Dienstbaarheidsfunctie richting de burger → servicefocus is essentieel voor publieke sector
1
,- Definitie ’t Hart: publiek leiderschap is een proces waarbij mensen worden beïnvloed om anders te denken of
te handelen met betrekking tot publieke kwesties dan wat ze anders zouden hebben gedaan
- Verschil in manager en leider: bij leiders komt changedimensie terug
• Manager = operationeel
• Leider = verandering
- Domeinen van leiderschap, dus waar een leider zich mee bezig moet houden:
• Task: je wil een bepaalde taak voor elkaar krijgen
• People
• Organisatie: relatie tussen omgeving en organisatie
- Leiderschapsstijl (bijv. Trump met controlling versus Obama)
2
,- Leiderschap in organisaties is vaak verdeeld over verschillende mensen (team van leiders) want iedereen is
ergens anders goed in
- Definitie van leiderschappstijl → gaat om analyseniveau
• Laagste niveau is analyse van taken zoals briefings of andere bijeenkomsten houden of als
vertegenwoordiger optreden in externe vergaderingen of activiteiten
• Daaropvolgende niveau is gedragingen, eigenschappen en skills
o Gedragingen: waarneembare patronen van leidersactiviteiten
• Daarop volgt leiderschapsstijl = een cluster van leidersgedrag dat wordt gebruikt om werkelijke of
ideale leiderspatronen te beschrijven of voor te schrijven → een cluster van gedragingen die gebruikt
worden om een werkelijke of ideale situatie hoe de leider zich gedraagt te beschrijven
- Leiderschapsstijlen volgens Van Wart → zie tabellen onderaan document
• Deze stijlen vragen om verschillende behavioral competences
• Leiderschapstheorieën gebruiken deze stijlen in een omvattend kader
o Je hebt leiderschapsstijlen en daarboven hangen theorieën → theorieën beschrijven welke
leiderschapsstijl in welke situatie geschikt is
• Vooral moderne theorieën gaan in op de vraag in welke situatie je welke stijl moet gebruiken
- Er bestaat ook horizontaal leiderschap: leiderschap tussen gelijken
- Leiders versus managers
Leiders Managers
Focussen op mensen Focussen op dingen
Doen de goede dingen Doen de dingen goed
Inspireren Plannen
Beïnvloeden Organiseren
Motiveren Regisseren
Bouwen Controleren
Vormen entiteiten Volgen de regels
- ’t Hart haalt Kotter aan die stelt dat:
• Zowel leiders als managers een essentiële functie vervullen
• Het verschil zit in ambitie en focus
• Management is meer operationeel → blijft goed werken in zijn huidige vorm
• Leadership gaat meer over omgaan met verandering
- Van Wart gebruikt de termen leiders en managers door elkaar, ook omdat leiders vaak ook managen
- Leiderschapstheorie: er zijn veel verschillende theorieën die veelal ingaan op de vraag welke vorm van
leiderschap in welke situatie het beste is
- Kernbenaderingen en hun periode
• Great man (voor 1900, maar nog steeds populair): er zijn slechts enkele zeer zeldzame individuen in
een samenleving op enig moment die de unieke kenmerken/talenten hebben om de geschiedenis
vorm te geven
• Trait (1900-1948): nadruk op gezamenlijke eigenschappen en skills van leiders (universele benadering)
• Contingency (1948-1980): nadruk op situationele context die leiders beïnvloeden
o Consideration = overweging → mensgericht gedrag
o Initiating structure = initiërende structuur → taakgedrag
3
, • Transformational (1978-heden): nadruk op visie en verandering van organisatie/maatschappij
• Servant (1979-heden): nadruk op ethiek en integriteit
• Multifaceted (1990-heden): integratie van de grote scholen en meer nadruk op horizontaal
leiderschap
- Hersey en Blanchard: leiderschapsstijl is afhankelijk van de competenties en commitment van je
ondergeschikten → dus competenties en commitment zijn belangrijke contigenties
- Leadership Action Cycle (LAC) (zie exhibit 8.1 en 15.4) bouwt voort op zijn operationele definitie van
leiderschap: leiderschap is een complex proces waarbij het beoordelen van iemands omgeving en iemands
leiderschapsbeperkingen, het ontwikkelen van talrijke leiderschapskenmerken en -vaardigheden, het
herdefiniëren en aanpassen van iemands stijl (gedrag) voor verschillende situaties, het bereiken van vooraf
vastgestelde doelen en het voortdurend evalueren van iemands eigen prestaties en het ontwikkelen van
iemands potentieel omvat
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper MasterstudentI. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,59. Je zit daarna nergens aan vast.