Meeting 4
Vignet 1
Wat is het verschil tussen ADHD en bipolaire stoornis? Wat zijn de symptomen voor bipolaire stoornis bij
kinderen?
Bipolar Disorder and ADHD: Comorbidity and Diagnostic Distinctions -
Marangoni
Introductie
ADHD en bipolaire stoornis (BD) zijn stoornissen die vaak samen voorkomen.
ADHD wordt gedefinieerd door vroeg ontstaan van aanhoudende symptomen van slechte aandacht en/of
hyperactiviteit en impulsiviteit dat vermindering in functioneren veroorzaakt in ten minste 2 omgevingen.
ADHD en BD zijn verantwoordelijk voor een groot deel van de voorschrijvingen bij kleuters, zowel stimulerende
als antipsychotica/stemmingsstabilisator middelen. Er is weinig informatie over de oorzaak van de stoornissen
en de oorzaken van onder- over- en misdiagnose.
De focus van verschillende diagnose bij kinderen en jongvolwassenen ligt op het vroege ontstaan van ADHD en
BD. Dit artikel is een review van factoren die kan helpen bij het verschil tussen de twee stoornissen.
De verschillende diagnoses van ADHD en BD
Het is lastig de diagnoses te onderscheiden, voornamelijk van door de vroege leeftijd van ontstaan bij beide
stoornissen, ouderrapporten, niet-episodisch beloop van BD bij jongeren, beperkt vermogen om zelf te
rapporteren bij kinderen, symptomatische overlap, wederkerige co-morbiditeit en vergelijkbare psychiatrische
co-morbiditeit.
In niet-ingewikkelde gevallen is uitstraling van een prominente stemming, slaap en agressief gedrag meer
waarschijnlijk voor een bipolaire stoornis. Voornamelijk wanneer impulsief gedrag wordt vertoond rondom
geld/uitgaven, seks en substanties.
Friemelen, rusteloosheid en inefficiëntie en ongeorganiseerde prestaties die voortkomen uit onoplettendheid,
afleiding en vergeetachtigheid, wijzen vaak op ADHD.
Uit een studie blijkt dat 1/3 van de kinderen met ADHD geen co-morbide stoornis had. Meer dan 50% had
conduct stoornis of ODD. Dit kan het lastiger maken om te onderscheiden van BD, omdat de CD of ODD
symptomen kunnen overlappen met symptomen van manische of gemixte staat.
Epidemiologie
De prevalentie van ADHD verschilt van 1.7-16% in jongeren en 1-5% bij volwassenen.
BD heeft een prevalentie van 2.1% bij volwassenen en 1.8% bij kinderen. Bij volwassenen met BD, rapporteerde
2/3 van patiënten een ontstaan voor 18 jaar.
Beide stoornissen komen vaker voor bij mannen voor BD 1 en ADHD hyperactiviteit. (Een ander artikel zegt
geen verschil bij bipolair 1).
BD jongeren hebben vaak last van co-morbide stoornis met prevalentie van 54% voor angststoornis, 48% voor
ADHD, 31% voor storend gedrag en 31% voor substantie gebruik (SUD).
Co-morbiditeit voor adolescenten met ADHD en CD, ODD, angststoornis of SUD zorgt voor grotere kans op
latere ontwikkeling van BD.
, Klinische kenmerken
Het klinische onderscheid tussen ADHD en manische of gemixte episodes van BD hangt af van 3 benaderingen:
1. Vergelijken van de twee stoornissen door het elimineren van overlappende symptomen. Opgetogen
stemming, grootsheid, hyperseksualiteit, verminderde behoefte aan slaap, snelle gedachten en andere
manie symptomen, behalve hyper-energie en afleiding, waren significant meer te zien bij BD patiënten.
Vertrouwen op de niet-overlappende symptomen verminderd de kans om bij te dragen aan het
onderscheiden van de diagnoses vanwege de lage prevalentie.
2. Gebruik van chronologische verschijning van symptomen op een ontwikkelingscontinuüm bij kinderen met
diagnose van BD en ADHD. Deze benadering gaf wat bewijs voor het onderscheiden van de diagnoses.
Driftbuien, slechte frustratietolerantie, impulsiviteit, verhoogde agressie, verminderde aandacht,
hyperactiviteit en prikkelbaarheid zorgt voor onderscheid van bipolaire stoornis van anderen op het
vroegst (1-6 jaar)
3. Child Behavior Checklist (CBCI) is gebruikt om te kijken in hoeverre deze test onderscheid kan maken
tussen de stoornissen. Gestegen angst/depressie, agressief gedrag en aandachtprobleem subschalen
onderscheiden BD van ADHD.
Verschillen in specifieke symptomen
Hyperactiviteit
BD heeft vaak chronische of onmiddellijke periodes van intense hyperactiviteit of agitatie, vaak met verhoogde
impulsiviteit en agressie.
ADHD heeft vaak rusteloosheid, friemelen en hyperactief gedrag.
In BD zijn circadiane ritmes veranderend, wat zorgt voor meer fluctuaties van energie en activiteit.. Vaak is er
voorkeur voor avonduren, wat aangeduid wordt met eveningness, met verbeterde stemming en energie in het
laatste deel van de dag, wat interfereert met slaap.
In ADHD zijn het vaak hoge, maar stabiele levels van activiteit.
Verstoringen in slaap en circadiane ritmes
Snelle fluctuaties van energielevels zijn kenmerken van stemmingsstoornissen, waaronder BD bij jongeren.
Vroege insomnia en slaapweerstand is gerapporteerd in zowel ADHD en BD. Midden en late insomnia is vaker
geobserveerd bij stemmingsstoornissen bij kinderen dan ADHD. Specifiek wordt parasomnie, verminderde
totale slaaptijd, gefragmenteerde slaap en enuresis, vaker gemeld bij kinderen met BD.
Stemming, suïcidaliteit en psychose
Ernstige prikkelbaarheid, dysforie, huilbuien, driftbuien en gemoedstoestand zijn voorlopers van BD. Bij ADHD
zijn symptomen meer toe te schrijven aan academische of sociale moeilijkheden, or rondom bedtijd weerstand.
Suïcidaliteit, suïcide gedachten en pogingen komen vaker voor bij kinderen en adolescenten met
stemmingsstoornissen en specifiek BD. Suïcidaliteit is een kenmerk dat de twee stoornissen, na een leeftijd van
9 jaar, kan onderscheiden. Psychose komt vaker voor bij jongeren met BD, niet bij ADHD
Agressief en hyperseksueel gedrag
Er zijn verschillende vormen van agressie gerelateerd aan BD. Agressie kan aanwezig zijn in de zin van ernstige
driftbuien of als opzettelijke, geplande agressie, en soms gebrek aan spijt.
Bij ADHD kan agressie komen door prikkelbaarheid, terwijl het incidenteel is, gerelateerd aan onoplettendheid,
impulsiviteit, en slechte coördinatie of verminderde motorische vaardigheden.
Hyperseksueel gedrag komt alleen af en toe voor bij BD, niet bij ADHD.
