Een document waar de belangrijkste kenmerken van de nierfysiologie uitgebreid wordt besproken. Dit is erg behulpzaam bij het begrijpen van de decentrale selectiestof van de UvA 2021. Naast de nefrologie en embryologie wordt de farmacologie besproken (klaring en verdelingsvolume). Er zijn aan het ei...
General urology
Chapter 1: Anatomy of the genitourinary tract.
Anatomie van de nieren
De nieren bevinden zich retroperitoneaal tegen het diafragma aan.
De nier wordt van bloed voorzien door de arteria renalis, wat een
afsplitsing is van de aorta. Bovenop de nier bevindt zich de bijnier,
met zijn eigen vascularisatie.
De nier bestaat uit een buitenste laag (de cortex) en een binnenste
laag (het merg). De scheiding tussen cortex en merg wordt gevormd
door de basale zijde van de piramides. In de piramides bevinden
zich de tubulaire structuren en de glomeruli. De tip van de piramide
bevat de verzamelbuis die het urine verzamelen.
De cortex bevat de glomeruli
Het merg bevat de tubulaire structuren
De nierbekken (pelvis) lopen over in de ureter, die vervolgens
uitstroomt in de blaas.
Een nefron (=1 functionele eenheid van de nier) bestaat uit 1 glomerulus, 1 lis van Henle, proximale
tubulus, distale tubulus en verzamelbuis. Per nier heb je ongeveer 1 miljoen nefronen. Er zijn twee typen
nefronen te onderscheiden: corticale nefronen (85%) en juxtamedulaire nefronen (15%)
• Corticale nefronen: de glomeruli hiervan liggen in de buitenste cortex en de lissen van Henle zijn kort.
1
,• Juxtaglomerulaire nefronen: de glomeruli hiervan
liggen diep in de Cortex en de lissen van Henle zijn
lang. Deze nefronen hebben een belangrijke rol voor
het behouden van de urineconcentratie.
Vascularisatie, innervatie, lymfe
De a.renalis splitst zich in een ader die naar de
voorkant van de nieren loopt en een die naar de
achterkant van de nieren loopt. Vervolgens vertakt deze
zich naar interlobaire arteriën. Als de nierslagaders de
bocht om gaan worden het de arteriën arcuata.
De arterie arcuata voorziet de afferente arteriole van
bloed. De efferente arteriole vasculiseert de tubuli en
de afferente en de veneuze zijde van de tubuli noemen
we de vasa recta.
Het veneuze bloed wordt via de vene afgevoerd en deze loopt parallel aan de arteriële bloedvoorziening.
Ongeveer 20% van de Cardiac Output gaat richting de nieren. Dit is ongeveer gelijk aan 1-1,2 L bloed door
de nieren. De druk in de glomerulus is hoger in de nieren ten opzichte van de capilairlissen in andere
organen. Deze verhoogde druk is nodig om constante filtratie te kunnen laten plaatsvinden. Deze druk wordt
gegenereerd door de afferente en efferente arteriole die sfincters bevatten, en hiermee de druk kunnen
reguleren middels vasoconstrictie of dilatatie.
De arteria renalis en de vena renalis zijn de belangrijkste vaten voor de nier, maar er zijn bestaan ook nog
accesoire vaten. Deze zijn klinisch belangrijk wanneer ze zorgen voor compressie van de ureter (dit kan een
hydronefrose veroorzaken.
Kolijkpijn is pijn in de flank die uitstraalt naar de lies. Het wordt meestal veroorzaakt door nierstenen.
Histologie
De nefron = de functionele unit van de nier. Deze bestaat uit een tubulus die een secretoire (cortex) en
excretoire (medulla) functie heeft. Het nierlichaampje bestaat uit de vasculaire glomerulus, die in de kapsel
van Bowman ligt. Het secretoire gedeelte van de tubulus bestaat uit de proximale tubulus, de lis van Henle
en de distale tubulus. Het uitscheidingsgedeelte van het nefron bestaat uit de verzamelbuis, die uitloopt in de
papilla van een nierpiramide in de minor calyx (kleine nierbekken).
- zie hieronder voor meer uitleg
Glomerulus
De glomerulus bevat een afferente en efferente
arteriole. Daarnaast bevatten ze kleine
capilairlissen, die door het kapsel van Bowman
worden omringt. De wand van de kapsel van
Bowman bestaat uit een epitheellaag en een basaal
membraan laag. Op het moment dat er filtratie
plaatsvindt vormt er in de ruimte van Bowman
(primaire urine ruime) het ultrafiltraat. Het
gevormde ultrafiltraat wordt vervolgens afgevoerd
door de proximale tubulus. Een capilairlis ligt
gepositioneerd tegenover het opstijgende deel van
de lis van Henle, wat overgaat naar de distale
tubulus.
De samenstelling van de voorurine wordt bepaald
door dat van de glomerulaire filter. Deze bestaat uit 3 lagen:
• capillair endotheel met fenestrae
• glomerulaire basaal membraan
• visceraal epitheel (podocyten)
2
,Tussen de capillaire lissen bevindt zich het mesangium, demesangiumcellen kunnen contraheren en relaxeren
om zo het filtratieoppervlak in de glomerulus te reguleren. Samen met gespecialiseerde cellen in de afferente
arteriole en de macula densa van het distaal convoluut vormen zij het juxtaglomerulaire apparaat
Bijnieren (glandulae adrenales)
De bijnieren liggen op elke nier. Ze bestaan uit twee gedeelten:
- Buitenste gedeelte: bijnierschors (cortex)
- Binnenste gedeelte: bijniermerg (medulla)
De rechter bijnier ligt tussen de lever en de vena cava; de linker bijnier ligt dichtbij de aorta en is wordt aan
de onderkant omsloten door de pancreas (alvleesklier).
De cortex bestaat uit 3 lagen:
- zona glomerulosa
- Zona fasciculata
- Zona reticularis
De vascularisatie bestaat uit de a.phrenicus inferior en uit de a.renalis. De veneuze afvoer bestaat uit de
vena cava en de v.renalis.
Nierkelken, nierbekken en ureter (kelk- en bekkensysteem van de nier)
De nierkelken zijn onderdeel van het urineverzamelsysteem van de nier. Ongeveer 2 a 3 calices renalis
minores monden uit in 1 calyx renalis major. De calices renalis majores monder weer uit in het nierbekken
(pelvis renalis, pyelum).
De ureter (urineleider) is ongeveer 30 cm lang. Het is de buis die loopt tussen het nierbekken en de
urineblaas. Er kunnen hier nierstenen in vast zitten, dit vindt vooral plaats op de volgende plekken:
3
, a. Bij de uteropelvische junction
b. Waar de ureter over de iliaca vaten loopt
c. Waar de ureter de blaaswand passeert
De nierkelk ligt intrarenaal (in de nier) en is daardoor samenlopend met het nierparenchym. De nierbekken
(pelvis) is gedeeltelijk extrarenaal (buiten de nier), waarbij ze langs de laterale rand van de m.psoas en
m.quadratus lumborum lopen.
• Linker nierbekken ligt t.h.v. L1/L2.
• Het rechter nierbekken ligt iets lager.
• Vascularisatie: a.renalis (nierslagaders) voedt de nierkelken, pelvis en de bovenste urinewegleiders. De
mediale ureter wordt gevoed door de interne spermatische arteriën en het onderste deel van de ureter door
de a.iliaca interna.
De ureters lopen beiderzijds op de psoasspieren naar de sacro-iliacale gewrichten (SI-gewrichten), waarna ze
mediaal lopen om de blaas in te treden.
• de urineleiders zijn bevestigd middels het peritoneum en worden ingebed in vasculair retroperitoneaal vet.
Histologie van nierkelken, nierplevis en ureters
De wanden van de kelken, pelvis en ureters bestaat uit overgangscelepitheel, waaronder los bindweefsel
(lamina propia) ligt. De spierlaag bestaat uit spiraalvormige en longitudinale gladde spiervezels. De buitenste
laag bestaat uit fibreus bindweefsel.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper geneeskundesamenvatting1234. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €16,29. Je zit daarna nergens aan vast.
