Dit zijn de college aantekeningen van het vak Personen met beperkingen: diagnostiek" uit het tweede jaar van de bachelor Pedagogische Wetenschappen. Het bevat de colleges 1 t/m 14.
Personen met beperkingen
College 1 – Het jonge kind met ontwikkelingsproblematiek
AAID heeft te maken met mensen met een verstandelijke beperking
Begrippen
- Vertraagde ontwikkeling: wanneer een kind op een bepaalde leeftijd vaardigheden
laat zien die kenmerkend zijn voor jongere kinderen.
o Bijvoorbeeld het taalgebruik van een 4-jarige vertoont kenmerken die
gewoonlijk niet meer voorkomen in het taalgebruik van 4-jarigen, maar wel in
dat van 2 of 3-jarige kinderen.
o 2-jarige: 2 woorden zin
o 4-jarige: met complete zinnen
- Afwijkende ontwikkeling: wanneer een kind gedrag laat zien dat niet in een bepaalde
ontwikkelingsfase thuishoort en dat geen samenhangend beeld vormt.
o Bijvoorbeeld het taalgebruik van een kind vertoont kenmerken die niet
passen bij een bepaalde fase van het taalverwervingsproces.
Kind kan zowel vertraagd als afwijkende ontwikkeling hebben.
- Asynchrone ontwikkeling (dissociation): ontwikkeling op verschillende gebieden loopt
niet gelijk aan elkaar.
o Bijvoorbeeld motorische mijlpalen worden op tijd behaald, maar achterstand
op het gebied van taal.
- Regressie in de ontwikkeling: terugval in normaal ontwikkelingsverloop -> wat een
kind eerst kon, verliest hij en komt niet terug. Het verwijst vaak naar duidelijke
stoornissen.
o Altijd een reden om aan de bel te trekken!
Een kind met ontwikkelingsproblematiek wordt beschreven aan de hand van ‘afwijkend
gedrag’ -> maar wat is ‘normaal’?
Waarom vroegdiagnostiek?
- Tijdig opsporen van stoornissen om vroeg behandeling/begeleiding op te starten. Op
een vroeg moment hulp bieden is het meest effectief.
- Ouders zo vroeg mogelijk steunen in opvoedingsproces (hulpvragen).
o Faciliteren interactie met ouders en realiseren veilige hechtingsrelatie.
o Voorkomen secundaire gevolgen.
o Stimuleren ontwikkelingspotentieel.
o Adaptief functioneren: zelf leren verzorgen en leren omgaan met
leeftijdsgenootjes.
o Emotionele verwerking.
- Maar ook: geruststelling van ouders en verhogen van kennis en vaardigheden.
- Bij diagnose:
o Ouders: van onzekerheid naar houvast, bijstellen eisen, minder frustraties
ouders/kind, meer begrip.
o Kind: meer begrip omgeving, beter relatie ouders.
Vroeg erkennen en juiste behandeling bieden. Te laat in het juiste zorgproces komen
en daardoor secundaire gedragsproblemen laten zien.
Vroegdiagnostiek is belangrijk, maar…
, - Kunnen bepaalde diagnoses bij jonge kinderen worden gesteld? Normale range of
stoornis?
o Grote verschillen in verloop ontwikkeling tussen en binnen kinderen.
Wanneer en in welk tempo ontwikkelen en die breedte is heel groot.
Kinderen kunnen ook weer inhalen en is eigenlijk niets aan de hand of in
andere volgorde.
o Verwevenheid ontwikkelingsdomeinen. Ontwikkelingsdomeinen zijn heel erg
in elkaar verweven. Lastig om te bepalen wat er nou echt aan de hand is. 2-
jarige taalontwikkeling en motorisch probleem en dan soms focus liggen op
taalontwikkeling maar achterliggende probleem sneeuwt onder. Alles speelt
op elkaar in. Het is maar net waar je op inzoomt.
- Gevaar ‘overdiagnostiek’: label op ‘zich normaal ontwikkelende’ kinderen? Dit kan
schadelijk zijn voor hen. Er zijn meer instrumenten ter beschikking om vroegtijdige
problemen te vinden. In staat om eerder op te sporen en meer op gericht. Vroeger
minder belangrijk om vroeg op te sporen, maar dat is nu belangrijker.
Kansen
- Beter inzicht in hoe ontwikkeling verandert over de tijd d.m.v. onderzoek
o Inzicht in alle op elkaar inwerkende factoren
- Ouderparticipatie
Van Wiechen onderzoek (74 items)
- Mijlpalen met leeftijd waarop het behaald moet zijn (grove en fijne motoriek,
adaptatie, taalontwikkeling, sociaal gedrag en persoonlijkheid). Wordt afgenomen
wanneer 90% (van de 9 maanden oude kinderen) van de kinderen dat moeten
kunnen. Als kinderen uitvallen op items -> dan is dat een alarmsignaal. Hoe jonger,
hoe minder betrouwbaar zulke tests zijn.
- Vroegdiagnostiek voor ontwikkelingsproblemen en -stoornissen
- Als je niet de juiste behandeling kan bieden voor een bepaald probleem, dan moet je
je afvragen of je dan dat probleem wel op moet sporen.
Alarmsignalen. Als vaardigheden verdwijnen die zich eerder wel hadden ontwikkeld, dan is
dat een heel groot alarmsignaal.
,DC: 0-5: classificatieschema’s voor het classificeren van psychische en
ontwikkelingsstoornissen bij 0- tot en met 5-jarigen.
- Diagnostic Classification of Mental Health and Developmental Disorders of Infancy
and early Childhood (DC: 0-5; Zero to Three, 2016): voor het classificeren van
psychische en ontwikkelingsstoornissen bij 0- tot en met 5-jarigen
o Gemeenschappelijke taal professionals;
o Multidimensioneel en transdiagnostisch; -> gehele domein van ontwikkeling
o Perspectief van vroege ontwikkeling en (relationele) contexten;
o Perspectief van cultuur/waarden;
o Diagnostiek gebaseerd op uitgebreide informatie/meerdere sessies.
- Geen focus op diagnose, maar breed perspectief op kind- en omgevingsfactoren
- Bij elke classificatie staat informatie over:
o Diagnostisch criteria (inclusief leeftijd en duur)
o Effect op gezins-/familie functioneren
o Bijkomende kenmerken
o Beloop
o Prevalentie
o Risico- en prognostische factoren
o Culturele factoren
o Sekse verschillen
o Comorbiditeit
o Koppeling naar DSM-5 en ICD-10 classificaties
Kennis van de normale ontwikkeling
- Bepaald gedrag hoeft niet per se een signaal te zijn voor een afwijkende
ontwikkeling, maar kan onderdeel zijn van het doorlopen van een ontwikkelingstaak
of het gevolg zijn van andere factoren die het gedrag veroorzaken.
o Voorbeelden: ‘wij maken ons zorgen want hij kan niet lang spelen, hij is snel
verveeld en we moeten hem voortdurend vermaken’
Wat is normaal?
- Kwantitatief criterium
o Wat? – leeftijdsspreiding
o Norm: -/+ 2 SD – pc 3/97 -> meer dan 2 SD afwijking van gemiddelde is er iets
aan de hand. Derde percentiel 97% van de kinderen op die leeftijd doet het
beter dan jij.
- Kwalitatief criterium
o Hoe? – variatie. Is er variatie aanwezig van wat een kind doet. Hoe ziet die
beweging eruit? Geeft meer informatie dan ja, hij loopt ene paar maanden
achter.
Kennis van motorische ontwikkeling van belang, want motoriek geeft:
- Aanwijzingen over algemeen ontwikkelingsniveau
- Veel neurologische afwijkingen manifesteren zich in grove en/of fijne motoriek
- Hangt samen met andere ontwikkelingsdomeinen (cognitief, taal, sociaal-
emotioneel)
Motorische ontwikkeling: theorieën
, - Neurale rijpingstheorieën. Motorische ontwikkeling is gevolg van rijping centraal
zenuwstelsel. Omgevingsfactoren doen er allemaal niet zoveel toe. Zien we op
hetzelfde moment van alle kinderen, dus dat zal wel aan de rijping liggen. Rol van het
centrale zenuwstelsel is aan het begin heel erg belangrijk.
- Dynamische systeemtheorie. Kinderen verschillen in manier waarop en tempo. Al die
verschillende variaties kunnen niet geproduceerd zijn in de hersenen. Andere
factoren en taak en omgeving hebben invloed op wat een kind laat zien. Is
voortdurende dynamische interactie van factoren. Alles is belangrijk. Belang aan
allerlei factoren en kleine rol aan centrale zenuwstelsel.
- Deze twee zijn samen de neurale groep selectietheorie (Edelman, Hadders-Algra).
Meer recht aan centrale zenuwstelsel dan dynamische systeem en meer omgeving
dan neurale rijpingstheorie. Bewegingen aanpassen aan omgeving. In begin hersenen
heel belangrijk maar op een gegeven moment komt interactie met de omgeving.
Motorische ontwikkeling volgens neurale rijpingstheorieën
- Motoriek primair bepaald door neurologisch systeem
o Rijping (McGraw en Gesell)
o Motorische mijlpalen
- Vaste patronen in ontwikkeling, want ligt vast in onze hersenen. Op ongeveer zelfde
moment dezelfde mijlpalen ontwikkeling. Min of meer de basis van Van Wiechen.
Zijn universele ontwikkelingsstadia wel interessant? Tempo waarin en manier waarop
verschillen. Toename leeftijd, spreiding groter. Spreiding van wat normaal is, is erg groot.
Motorische mijlpalen geven wat handvaten, maar spreiding is zo groot, dus wat kun je er
diagnostisch nog mee?
Atypische motoriek of motorische ontwikkeling
- Gezonde variatie in motorische ontwikkeling of atypische ontwikkeling?
- Ontwikkelingsvertraging of beperkte motorische variatie
o Weinig of weinig gevarieerde bewegingen;
o Ongecontroleerde bewegingen;
o Geen of onvoldoende hoofdbalans voor de leeftijd;
o Vertraagde ontwikkeling, later of niet bereiken van mijlpalen;
o In plaats van kruipen: tijgeren, billenschuiven of hoppen;
o Achterblijven van een lichaamshelft (voor de leeftijd van 12 maanden);
o Afwijkend looppatroon.
Alarmsignalen motorische ontwikkeling
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper karlijnvanesch1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
