De Nederlandse Opstand, ofwel de Tachtigjarige Oorlog, was net als de meeste oorlogen in die tijd
een godsdienstoorlog. Er was grote ontevredenheid bij de burgers toen Filips II de troon van zijn
vader opvolgde en dat resulteerde uiteindelijk in een oorlog die over veel meer ging dan alleen
godsdienst. De opstandelingen wilden vrijheid van godsdienst en medezeggenschap, en waren bereid
om daar alles voor te doen. Deze Tachtigjarige Oorlog zou het begin zijn van een belangrijke
ontwikkeling voor de Nederlanden en haar burgers.
Aan het begin van de 16e eeuw bestonden de Nederlanden uit verschillende gewesten die allemaal
eigen regels en wetten hadden. De Nederlanden, Spanje, Duitsland en grote gebieden van Amerika
stonden onder leiding van de Habsburgse Karel V. Al op zijn zesde werd hij heerser van de
Nederlanden. Karel liet de wetten en regels bepalen door de Staten-Generaal. En hij stelde hoge
edelen aan als stadhouders. Hij wilde voor zijn machtsgebieden een centrale regering creëren in
Brussel. Hij benoemde burgers tot juristen, zodat hij minder afhankelijk werd van de adel. Karels
godsdienstpolitiek droeg ook bij aan de door hem gewenste centralisatie. Karel V wilde het
katholieke geloof beschermen tegen het protestantisme. Maar toen de Reformatie op gang kwam,
verloor de katholieke kerk veel aanhangers. Daarom stelde Karel V in 1522 een inquisitie in om
protestanten te vervolgen. Verder probeerde hij zijn machtsgebied steeds verder uit te breiden, en
dat lukte hem aardig. Hij erfde veel gebieden en overwon er ook een aantal.
In 1555 volgde Filips II zijn vader Karel V op. Filips II kreeg de leiding over Spanje, Portugal, een stukje
van Frankrijk, delen van Italië, Amerikaanse koloniën en de Nederlanden. De broer van Karel V kreeg
de leiding over het Habsburgse rijk (huidige Duitsland). Filips II was heel anders in de manier waarop
hij bestuurde. Hij wilde centralisatie, net als zijn vader, maar ging hierin ver. Hij wilde vaste
belastingen ontvangen op vaste tijden en hij wilde overal in zijn rijk dezelfde regels en wetten en dus
dezelfde straffen. Filips II was zwaar katholiek en hij wilde dat iedereen in zijn rijk ook katholiek werd.
In de Nederlanden was er voor die tijd godsdienstvrijheid en een groot deel van de mensen was
protestants. Daarnaast hadden de Staten-Generaal met Karel V de afspraak gemaakt om juist zelf
belasting te heffen, zelf wetten te maken en mensen niet te vervolgen om hun geloofsovertuiging.
Filips II gaf de Staten minder macht.
Het volk en de edelen waren niet bepaald blij met Filips II als nieuwe leider van de Nederlanden. Dit
had een aantal redenen. Toen de oorlog met Frankrijk in 1559 voorbij was, besloot Filips II te gaan
regeren vanuit Spanje. In de Nederlanden werd zijn halfzus Margaretha van Palma aangesteld als
landvoogdes. De burgers in de Nederlanden voelden hierdoor een afstand tot Filips II. De grote drang
voor centralisatie leidde tot opstanden van de gewesten en stadsbestuurders en ook van de adel.
Filips II wilde de adel vervangen door ambtenaren, zodat de adel dus minder macht kreeg.
Als tweede was de economische situatie van de Nederlanden erg slecht. Er waren veel armen die
leefden van het geld van de kerk en de armenzorg. Door de extra hoge belastingen van Filips II
zouden ook de mensen die nog net rondkwamen niks meer overhouden. Terwijl de kerk en de rijken
baadden in het geld. Dit leidde tot onvrede en jaloezie.
De derde en misschien wel belangrijkste oorzaak van de opstand is godsdienst. Zoals al eerder
benoemd was Filips II zeer katholiek en wilde hij het katholicisme als enige ware godsdienst. Na de
Reformatie waren de meeste mensen aanhanger van het protestantisme of het calvinisme. Zij
geloofden dat het zuivere christendom te vinden was door Bijbelstudie. Alle tierelantijntjes van het
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Lunakyara. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.