Samenvatting met alle hoofdstukken die je moet kennen voor het vak Inleiding in de Psychologie uit periode 1 (en alle andere hoofdstukken uit het boek). Deze samenvatting kun je ook gebruiken voor het vak Persoonlijkheidsleer in periode 2, en het vak sociale psychologie in periode 4. Alle hoofdstuk...
Psychologie – een inleiding 8e editie
Hoofdstuk 1 - Geest, gedrag en psychologische wetenschap...........................................................................3
Kernvraag 1.1 Wat is psychologie en wat niet?...................................................................................................3
Kernvraag 1.2 Wat zijn de 6 belangrijkste perspectieven van de psychologie?...................................................5
Kernvraag 1.3 Hoe vergaren psychologen nieuwe kennis?..................................................................................8
Hoofdstuk 2 – Bio psychologie, neurowetenschappen en de menselijke aard................................................12
Kernvraag 2.1 Wat is het verband tussen genen en gedrag?............................................................................12
Kernvraag 2.2 Hoe is de interne communicatie van het lichaam geregeld?......................................................15
Kernvraag 2.3 Hoe produceren de hersenen gedrag en psychische processen?................................................19
Hoofdstuk 3 – Sensatie en perceptie............................................................................................................ 23
Kernvraag 3.1 Hoe verandert stimulatie in sensatie?........................................................................................23
Kernvraag 3.2 Waarin lijken de zintuigen op elkaar? Waarin verschillen ze?...................................................24
Kernvraag 3.3 Wat is de relatie tussen perceptie en sensatie?..........................................................................29
Hoofdstuk 4 – Leren en omgeving................................................................................................................ 31
Kernvraag 4.1 Hoe verklaart klassieke conditionering leren?............................................................................32
Kernvraag 4.2 Hoe leren we nieuw gedrag door operante conditionering?......................................................33
Kernvraag 4.3 Hoe verklaart de cognitieve psychologie leren?.........................................................................36
Hoofdstuk 5 – Geheugen.............................................................................................................................. 37
Kernvraag 5.1 Wat is het geheugen?.................................................................................................................37
Kernvraag 5.2 Hoe vormen we herinnering?......................................................................................................37
Kernvraag 5.3 Hoe halen we herinneringen terug?...........................................................................................40
Kernvraag 5.4 Waarom laat ons geheugen ons soms in de steek?....................................................................41
Hoofdstuk 6 – Denken en intelligentie.......................................................................................................... 42
Kernvraag 6.1 Wat zijn de bouwstenen van denken?........................................................................................42
Kernvraag 6.2 Over welke vaardigheden beschikken goede denkers?..............................................................43
Kernvraag 6.3 Hoe wordt intelligentie gemeten?..............................................................................................46
Kernvraag 6.4 Wat zijn de bouwstenen van intelligentie?.................................................................................47
Kernvraag 6.5 Hoe verklaren psychologen IQ-verschillen tussen groepen?......................................................49
Hoofdstuk 7 – Psychologische ontwikkeling.................................................................................................. 49
Kernvraag 7.1 Wat kan een pasgeboren baby?.................................................................................................50
Kernvraag 7.2 Welke vaardigheden moet een kind zich eigen maken?.............................................................52
Kernvraag 7.3 Welke ontwikkelingen vinden plaats tijdens de adolescentie?...................................................56
Kernvraag 7.4 Welke ontwikkelingen vinden plaats tijdens de volwassenheid?...............................................57
Hoofdstuk 8 – Vormen van bewustzijn......................................................................................................... 59
Kernvraag 8.1 Op welke wijze is het bewustzijn aan andere geestelijke processen gerelateerd?.....................59
, Kernvraag 8.2 Hoe ziet de cyclus van het normale bewustzijn eruit?................................................................61
Kernvraag 8.3 Welke andere vormen kan het bewustzijn aannemen?..............................................................62
Hoofdstuk 9 – Motivatie en emotie.............................................................................................................. 64
Kernvraag 9.1 Wat motiveert ons?....................................................................................................................64
Kernvraag 9.2 Hoe worden onze motivatieprioriteiten gesteld?.......................................................................65
Kernvraag 9.3 Waar staan honger en seksuele motivatie in de motivatiehiërarchie?......................................66
Kernvraag 9.4 Hoe motiveren emoties ons?......................................................................................................67
Kernvraag 9.5 Waar komen emoties vandaan?.................................................................................................68
Hoofdstuk 10 – Persoonlijkheid: theorieën van de gehele persoon...............................................................70
Kernvraag 10.1 Door welke krachten wordt de persoonlijkheid gevormd?.......................................................70
Kernvraag 10.2 Uit welke blijvende patronen of disposities bestaat onze persoonlijkheid?.............................71
Kernvraag 10.3 Op welke manier helpen mentale processen bij het vormen van onze persoonlijkheid?.........72
Kernvraag 10.4 Welke theorieën gebruiken mensen om zichzelf en anderen te begrijpen?.............................76
Hoofdstuk 11 – Sociale psychologie.............................................................................................................. 76
Kernvraag 11.1 Hoe beïnvloedt de sociale situatie ons gedrag?.......................................................................77
Kernvraag 11.2 Het construeren van sociale werkelijkheid...............................................................................78
Kernvraag 11.3 Hoe creëren systemen situaties die het gedrag beïnvloeden?.................................................80
Hoofdstuk 12 – Psychische stoornissen........................................................................................................ 81
Kernvraag 12.1 Wat is een psychische stoornis?................................................................................................81
Kernvraag 12.2 Hoe worden psychische stoornissen geclassificeerd?...............................................................82
Hoofdstuk 13 – Therapieën voor psychische stoornissen..............................................................................85
Kernvraag 13.1 Wat is therapie?........................................................................................................................85
Kernvraag 13.2 Hoe behandelen psychologen psychische stoornissen?............................................................86
Kernvraag 13.3 Hoe worden psychische stoornissen behandeld vanuit de biomedische hoek?........................88
Hoofdstuk 14 – Stress, gezondheid en welzijn..............................................................................................90
Kernvraag 14.1 Wat veroorzaakt stress?...........................................................................................................90
Kernvraag 14.2 Wat zijn de lichamelijke effecten van stress?...........................................................................92
Kernvraag 14.3 Wie is het meest kwetsbaar voor stress?..................................................................................93
Kernvraag 14.4 Hoe kunnen we de invloed van stress op onze gezondheid verminderen?...............................94
2
, Hoofdstuk 1 - Geest, gedrag en psychologische wetenschap
Kernvraag 1.1 Wat is psychologie en wat niet?
Oudgrieks > Psyche betekent ‘geest’. -ologie betekent ‘gebied van studie’ à studie van de geest.
Psychologie is een breed veld, met vele specialismen, maar in wezen is psychologie:
De wetenschap van gedrag en geestelijke (mentale) processen.
De psychologie bestaat dus uit:
Interne geestelijke processen (denken, voelen, begeren)
Externe waarneembare processen (praten, glimlachen, lopen)
Een ander belangrijk aspect van de definitie heeft te maken met de wetenschap van de
psychologie. De wetenschap van de psychologie is gebaseerd op objectieve (feiten, niet
meningen), verifieerbare gebeurtenissen. Hier gaan we later verder op in.
1.1.1 Psychologie: het is meer dan je denkt
Drie soorten psychologen
(Wel overlap tussen groepen, psychologen voeren vaak verschillende functies uit).
1. Experimenteel psycholoog (onderzoekspsychologen)
Zij voeren het meeste onderzoek uit dat nieuwe psychologische kennis creëert.
Bv. De effecten van suiker op hyperactiviteit onderzoeken.
2. Docent psycholoog
Zij geven les aan studenten van bacheloropleidingen of universiteit.
3. Toegepast psycholoog
Zij gebruiken de kennis die door de experimentele psychologen zijn opgedaan, om problemen van
mensen op te lossen door middel van trainingen, ontwerpen van speciale gereedschappen of
psychologische behandelingen.
Specialisaties in de toegepaste psychologie
Arbeids- en organisatiepsychologen (A&O psychologen)
Zijn gespecialiseerd in het aanpassen van de werkplek die de productiviteit en de arbeidsmoraal
van werknemers moet maximaliseren.
Sportpsychologen
Zij helpen atleten hun prestaties en motivatie te verbeteren. Ze plannen trainingssessies en leren
hen om hun emoties onder druk te beheersen.
Schoolpsychologen
Zij zijn deskundige op het gebied van lesgeven en leren. Onderwerpen zoals het leren, het gezin,
of persoonlijke omstandigheden die schoolpresentatie zouden kunnen beïnvloeden komen
aanbod. Ze richten zich op sociale omstandigheden, zoals tienerzwangerschappen of
verslavingen. Ze diagnosticeren leer en gedragsproblemen en adviseren leraren, ouders en
leerlingen.
Klinisch psychologen en counselors
Bieden hulp aan mensen die het moeilijk hebben op sociaal en emotioneel gebied. Of helpen hen
om op het gebied van moeilijke keuzes die ze moeten maken (relatie, carrière, opleiding).
Forensisch psychologen
Zij leveren hun psychologische expertise aan het wets- en rechtssysteem.
Bv. Ze testen gevangenen om te kunnen vaststellen of ze vrijgelaten kunnen worden of fit genoeg
zijn om voor de rechtbank te verschijnen.
Omgevingspsychologen
Zij proberen de interactie met onze omgeving en het milieu te verbeteren.
3
, Bv. Wat heeft de invloed van groene ruimten in de binnenstad op de schoolprestaties van
kinderen?
Gerontopsychologen
Zij helpen ouderen om hun gezondheid en welzijn te behouden en leren om gaan met leeftijd
gerelateerde problemen.
1.1.2 Psychologie is geen psychiatrie
Psychiatrie is een medisch specialisme en maakt geen deel uit van de psychologie. Zij hebben een
medische opleiding gevolgd en een gespecialiseerde opleiding in behandeling van geestelijke en
gedragsmatige problemen, vaak met behulp van geneesmiddelen. Zij richten zich op mensen met
ernstigere psychische stoornissen en doen dit vanuit een medische invalshoek. Zij zien deze
mensen als ‘patiënten’ met een geestelijke ziekte.
Psychologie gaat over het terrein van menselijk gedrag en de geestelijke processen. Van
hersenfuncties tot sociale interacties. Ze behandelen mensen van uit een psychologische
invalshoek.
De psychologie ziet de mensen als ‘cliënten’.
1.1.3 Kritisch nadenken over psychologie en pseudopsychologie
Pseudopsychologie zijn niet-onderbouwde psychologische aannamen die als wetenschappelijke
waarheden worden gepresenteerd.
Bv. Horoscopen. Het is belangrijk om vast te stellen wat feiten zijn en wat is gefantaseerd.
De 6 vaardigheden voor kritisch denken
Deze vragen zou je moeten stellen als je met nieuwe ideeën te maken krijgt.
1. Wat is de bron?
Heeft degene die de bewering doet, feitelijke kennis of advies gevraagd aan iemand met de
expertise? Zou de bron iets belangrijk te winnen hebben bij de bewering?
2. Is de bewering redelijk of extreem?
Astronoom Carl Sagan: ‘Voor buitengewone beweringen is buitengewoon bewijs nodig.’
Een snelle oplossing voor een moeilijk probleem, komt niet vaak voor. Wees kritisch en op je
hoede.
3. Wat is het bewijsmateriaal?
Anekdotisch bewijsmateriaal bestaat maar uit ervaringen van enkele mensen. Het zou te
riskant zijn om ervan uit te gaan dat wat voor enkele mensen werkt, voor iedereen zou
werken. Er is dus wetenschappelijk bewijsmateriaal nodig.
4. Kan de conclusie zijn beïnvloed door bias?
Kritische denkers kennen de omstandigheden waaronder er een grote kans op bias bestaat.
Bias is een vooroordeel, vervorming of vertekening van een situatie op basis van persoonlijke
ervaringen en waarden.
Een emotionele bias is de neiging om oordelen te vellen die gebaseerd zijn op attitudes en
gevoelens.
Bv. Mensen hebben afkeer voor misdadigers, en reageren hierop door het willen van een
strenge aanpak voor misdadigers. Een afschrikprogramma kan als een goede oplossing
klinken voor veel mensen vanwege de strengheid ervan. Maar uit wetenschappelijk
onderzoek is gebleken dat een afschrikprogramma vaak averechts werkt.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sofielemmers. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,49. Je zit daarna nergens aan vast.
