Samenvatting staat en recht
Week 2
uitleggen welke functies het recht heeft in de samenleving;
beschrijven wat het begrip ‘staat’ inhoudt, aan de hand van de kenmerken van een staat;
de verschillen tussen de gecentraliseerde eenheidsstaat, gedecentraliseerde eenheidsstaat, federatie
en confederatie beschrijven;
beschrijven hoe het Koninkrijk der Nederlanden is georganiseerd.
In de samenleving heeft het recht de taak om zoveel mogelijk conflicten te voorkomen en bestaande
conflicten op te lossen.
1. Normatieve functie: Gedragsregels die iedereen moet naleven. Je wordt ervoor gestraft als je
ze niet naleeft. ( Moord, diefstal, verkrachting etc. )
2. Geschil oplossende functie: Een rechtelijke organisatie die bij uitsluiting oordeelt of iemand
moet worden gestraft en zo ja, op welke wijzen en langs welke procedure.
3. Additionele ( aanvullende ) functie: een rechtsregel als partijen vergeten zijn om op een
bepaalde punt afspraken te maken.
4. Instrumentele functie: De knoop doorhakken op tal van onderwerpen, zoals rechts rijden op
de wegen
Een staat is een soevereine organisatie die gezag uitoefent over de op dat grondgebied wonende
bevolking. Om een staat een staat te noemen moet het 3 kenmerken bezitten:
1. Grondgebied, er moet een stuk grond zijn waarover ze het bezitten. Dat stuk grond is in de
geschiedenis door verdragen tussen verschillende staten vastgesteld.
2. Gemeenschap, er moet sprake zijn van een gemeenschap, gevormd door mensen die daar
toebehoren vanwege hun afstamming. Zo’n gemeenschap kan bestaan uit mensen met
verschillende taal, godsdienst, cultuur & geschiedenis.
3. Gezag, het hoogste gezag van de staat is ingericht op het scheppen en handhaven van orde
en recht. Om te voorkomen dat burgers voor eigen rechter gaan spelen, mag alleen het
hoogste gezag van het staat geweld gebruiken.
Er zijn 2 soorten s
taatsvormen: eenheidsstaat & een federatie
Eenheidsstaat: Het is een eenheid. Er is een sterk centraal gezag, die alles voor het gehele staat
bepaald. Vaak doormiddel van een grondwet. Het centrale eenheid heeft alle macht
( gecentraliseerde eenheid ) vaak zie je dit niet voorkomen, omdat veel eenheid staten het gezag
verdelen ( decentraliseren )
Soeverein: Een staat is soeverein als er geen hoger iemand boven hun staat. Je bent als staat dus
geheel zelfstandig.
gecentraliseerde eenheidsstaat: als er een sterk centraal gezag is.
gedecentraliseerde eenheidsstaat: als het gezag wordt verdeeld over regionale overheden verdeeld,
ondanks dat het verdeeld is is er wel een centrale eenheid en dat is basis.
Federatie: er is een groot centraal gezag, maar er zijn zelfstandige deelstaten. Zij hebben onderling
afgesproken dat ze het centrale gezag een hogere gezag geven met bepaalde onderwerpen, maar
, naast die bepaalde onderwerpen, heeft elk staat zijn eigen ‘grondwet’ en regels. Denk daarbij aan
USA, daar zijn verschillende staten die eigen gezag uitoefenen, maar met bepaalde onderwerpen dus
bijv. de zorg 1 lijn volgen en die ene lijn komt van de centrale eenheid.
Confederatie: Confederatie is een synoniem aan statenbond. De statenbond is een
samenwerkingsverband van staten, echter hebben ze geen staatrechtelijke verbinden van deelstaten
op basis van een grondwet. Een confederatie is dus GEEN staat.
Week 3:
uitleggen wat het verschil is tussen het meerderheidsstelsel met kiesdistricten en het stelsel van
evenredige vertegenwoordiging;
uitleggen wat een rechtsstaat is aan de hand van de beginselen van de rechtsstaat;
in een casus de beginselen van de ‘rechtsstaat’ herkennen;
uitleggen hoe het parlementaire stelsel in Nederland vorm heeft gekregen.
Democratie betekent volks macht. Het volk heeft dus het macht.
Kiesstelsels indirecte democratie
Is door 2e in te delen;
• evenredige vertegenwoordiging
• Districtenstelsel
evenredige vertegenwoordiging:
De stemmen worden evenredig verdeeld. Wie de meeste stemmen heeft, heeft de meeste zetels.
( zetel is een plek in de 2e kamer, waar alle partijen op zitten ) de gene met de meeste
stemmen/zetels, wint.
Districtenstelsel:
De vs & de uk hebben dit. Elk district betekent 1 zegel. Elke disctrits stem, als de meerderheid van
een district op trump stemmen, dan gaat er 1 zegel naar trump. De gene met de meeste districten,
wint.
Volksvertegenwoordiging in NL:
In nederland hebben wij een evenredige vertegenwoordiging. Dat betekent dat elke stem geldt en de
gene met de meeste stemmen, wint.
• Onze volksvertegenwoordiger wordt benoemd als Staten-Generaal. De Staten-Generaal
bestaan uit de tweede & de 1e kamer. Zij vertegenwoordigen het Nederlandse volk.
De 2e kamer; 150 leden. Word 1 x in de 4 jaar gekozen. Zij worden direct gekozen.
De 1e kamer; 75 leden. Die worden indirect gekozen, die worden benoemd door de provinciale
staten. Wij kiezen wie er in de provinciale staten komen, de provinciale staten kiezen wie er in de 1e
kamer komen. Hier is dus sprake van een indirecte keuze ( getrapte verkiezing )
Wij zijn een constitutionele monarchie
• op basis van de grondwet
• Staatshoofd ( koning willem Alexander )
• Er is een erfopvolging
Trias politica:
Staat - macht - burger
De trias politica op opgericht om de burger te beschermen, omdat de staat een bepaalde macht
heeft wat invloed op een burger kan hebben.